Sân không khán giả tác động chủ – khách thế nào?

Đại dịch Covid-19 khiến không biết phải đến bao giờ tất cả các sân bóng trên thế giới mới có thể được đón khán giả trở lại như trước đây. Thực tế sân không khán giả đã và đang ảnh hưởng đáng kể tới tương quan chủ và khách trong mỗi trận bóng.

Chủ nhà giảm hẳn lợi thế

Việc có và không có khán giả trên sân ảnh hưởng thế nào tới kết quả các trận đấu? Đó là chủ đề được giáo sư khoa Kinh tế tại đại học Alicante của Tây Ban Nha, Carlos Cueva nghiên cứu rất kỳ công. Để đi tìm câu trả lời thỏa đáng nhất, Cueva đã tiến hành thu thập dữ liệu từ 230.000 trận đấu thuộc 41 giải đấu tại 30 quốc gia khác nhau giai đoạn 1993 – 2000. Đặc điểm chung của 230.000 trận đấu này là diễn ra trong điều kiện khán giả đến sân bình thường. Cueva và cộng sự thu thập thêm dữ liệu từ 2.749 trận đấu tại 28 quốc gia khác nhau với chung một đặc điểm: diễn ra trong sân vắng bóng khán giả hoàn toàn hoặc hạn chế số lượng khán giả vào sân. Ê kíp của Cueva đối chiếu, so sánh dữ liệu của 2 nhóm đối tượng nghiên cứu đó với nhau.

Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa giai đoạn trước khi Covid-19 nổ ra (các trận đấu đón khán giả vào sân bình thường) và sau khi Covid-19 khiến các trận đấu phải diễn ra trên sân không khán giả. Bình thường, các đội chủ nhà có tỷ lệ thắng trận 45%, các đội khác có tỷ lệ thắng trận 29%, tỷ lệ hòa là 26%. Sau khi Covid-19 “quét sạch khán giả khỏi sân”, tỷ lệ hòa vẫn là 26% nhưng tỷ lệ thắng trận của các đội chủ nhà đã giảm xuống còn 41% trong khi tỷ lệ thắng trận của các đội khách đã tăng lên 33%. Khác biệt về tỷ lệ thắng trận giữa chủ và khách được thu hẹp một nửa, từ 16% xuống còn 8%.

Cueva đã nghiên cứu dữ liệu đồ sộ về các trận có và không có khán giả

Riêng tại Tây Ban Nha, khác biệt được thu hẹp còn nhiều hơn. Bình thường các đội chủ nhà có tỷ lệ thắng trận 47%, các đội khách có tỷ lệ thắng trận 28%, tỷ lệ hòa là 25%. Trong điều kiện sân không khán giả, tỷ lệ thắng trận của chủ nhà giảm xuống còn 40% còn tỷ lệ thắng trận của khách tăng lên 32%. Tức là khác biệt về tỷ lệ thắng trận giữa chủ và khách đã được thu hẹp từ 19% xuống 8%.

Xóa nhòa khác biệt chủ – khách

Tại sao có sự thay đổi như vậy? Yếu tố khác biệt về chuyện được hay không được đám đông khán giả truyền lửa cổ vũ hay được mọi người đề cập đến song nó mang tính định tính. Còn về định lượng mà xét, một phần nguyên nhân quan trọng dẫn tới thay đổi là những thay đổi trong các quyết định của trọng tài.

Trong sân vắng khán giả, chủ nhà bị trọng tài bắt lỗi thêm 10% (trung bình 12,73 lỗi/trận lên 14,8 lỗi/trận), bị trọng tài rút thẻ vàng thêm 22% (trung bình 1,79 thẻ/trận lên 2,18 thẻ/trận), bị trọng tài rút thẻ đỏ thêm 33% (trung bình 0,09 thẻ/trận lên 0,12 thẻ/trận).

Trong khi đó, “thái độ” của trọng tài với các đội khách trong điều kiện sân có khán giả và sân không có khán giả gần như không đổi. Có khán giả, các đội khách phải nhận trung bình 2,1 thẻ vàng/trận và 0,12 thẻ đỏ/trận. Không có khán giả, các đội khách phải nhận trung bình 2,09 thẻ vàng/trận và 0,12 thẻ đỏ/trận.

Bielsa sợ rằng sân thì đón khán giả, sân lại cấm khán giả sẽ dẫn đến bất công giữa các đội

Rõ ràng, trong điều kiện sân không có khán giả, các trọng tài trở nên trung lập hơn. Họ không còn ưu ái các đội chủ nhà như trước nữa. Cueva chỉ thêm một dẫn chứng nữa cho thấy “Covid-19 làm trọng tài trung lập hơn như thế nào”. Trước đây, các trọng tài Tây Ban Nha có “thói quen” cho trận đấu bù giờ nhiều hơn nếu đội chủ nhà đang bị dẫn bàn và cho trận đấu bù giờ ít hơn nếu chủ nhà đang dẫn bàn. Đến khi các trận đấu không được đón khán giả vào sân vì Covid-19, việc đội chủ nhà đang dẫn bàn hay đang bị dẫn bàn không còn làm thời gian bù giờ của trọng tài “co giãn” như trước nữa.

Vậy là những ảnh hưởng từ Covid-19 đã khiến những khái niệm “chảo lửa” hay “sức ép ghê gớm từ biển khán giả” tạm thời biến mất. Đi kèm theo đó, khái niệm “lợi thế sân nhà” cũng tạm thời bị xóa nhòa.

Thời thế tạo anh hùng M.U

Đội quân do HLV Ole Gunnar Solskjaer dẫn dắt chính là những người chớp cơ hội nhanh nhất, tốt nhất trong việc tranh thủ ghi điểm tuyệt đối trên sân khách trong thời gian khái niệm “lợi thế sân nhà” bị xóa nhòa. Trước khi bị Leicester cầm hòa 2-2 hôm 26/12 vừa qua, M.U đã trải qua chuỗi 10 chiến thắng liên tiếp trên sân khách ở đấu trường Premier League.

Bielsa đòi công bằng

Nhiều người bảo rằng việc khái niệm “lợi thế sân nhà” bị xóa nhòa trong thời Covid-19 thực ra khiến các đội “khó mình khó ta, dễ mình dễ ta”. Tuy nhiên, HLV Marcelo Bielsa của Leeds cho rằng việc công bằng giữa các đội chỉ được đảm bảo nếu như đảm bảo được chuyện tất cả các sân trong một giải đấu đều mở cửa đồng đều hoặc cấm khán giả đồng đều. Chứ nếu sân này được phép đón khán giả, sân kia lại cấm khán giả thì sẽ dẫn tới bất công giữa các đội.