Sai lầm c.hết người trong cấp cứu người bệnh đột quỵ
Cạo gió, thoa dầu, uống trà đường… là những việc vô ích, làm mất cơ hội cứu sống người bệnh bị đột quỵ.
Tế bào thần kinh sẽ bị c.hết dần sau khi khởi phát đột quỵ. Cứ một phút trôi qua sẽ có khoảng 2 triệu tế bào não c.hết đi. Vì thế người đột quỵ cần được điều trị càng sớm càng tốt.
Hai trường hợp thường gặp ở người đột quỵ
Đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch m.áu não) là tình trạng tổn thương não cấp tính. Có hai dạng đột quỵ là đột quỵ thiếu m.áu não và đột quỵ xuất huyết não. Tuy nhiên trên thực tế, đột quỵ thiếu m.áu não là dạng đột quỵ thường gặp hơn. Cứ 3 bệnh nhân đột quỵ sẽ có 2 người đột quỵ thiếu m.áu não.
Có hai dạng đột quỵ là đột quỵ thiếu m.áu não và đột quỵ xuất huyết não. (Ảnh minh họa)
Đột quỵ thiếu m.áu não xảy ra khi có cục m.áu đông do mảng xơ vữa tại mạch m.áu não hoặc từ nơi khác theo dòng m.áu di chuyển đến não gây tắc nghẽn mạch m.áu. Tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên bị tổn thương, nếu để lâu tế bào sẽ c.hết.
Trong khi đó, đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch m.áu bị vỡ. Mức độ nghiêm trọng của đột quỵ tùy thuộc vào diện tích vùng não bị tổn thương và thời gian tế bào não không được cung cấp m.áu đầy đủ.
Mười bí quyết cấp cứu người đột quỵ
1. Nhận biết sớm biểu hiện: Méo miệng, biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười, nhe răng. Yếu liệt tay chân, có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay, hai chân lên cao. Ngôn ngữ bất thường, giọng bị đơ đớ, có thể đề nghị bệnh nhân lặp lại cụm từ gì đó xem họ có hiểu và lặp lại được không. Đưa ngay người đột quỵ đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
Video đang HOT
2. Đừng chủ quan cơn thiếu m.áu não thoáng qua: Trong nhiều trường hợp, người đột quỵ chỉ có triệu chứng thoáng qua, khoảng một giờ sau đó giảm dần, nhưng không vì vậy mà nghĩ rằng mình đã khỏe. Vì sự tắc nghẽn mạch m.áu nhỏ sẽ khiến một phần nhỏ mô não bị thiếu m.áu tạm thời và sớm được phục hồi nhờ cục m.áu đông tự vỡ (do kích thước nhỏ), hoặc mô não này có thể nhận được dòng m.áu từ một nhánh mạch m.áu cạnh bên.
Tuy nhiên cứ 10 bệnh nhân có cơn thiếu m.áu não thoáng qua sẽ có 1 người xuất hiện đột quỵ thật sự trong một tuần kế tiếp.
3. Xác định thời gian khởi bệnh đột quỵ.
4. Giữ người đột quỵ nằm yên, tránh bị té ngã, sau đó cho bệnh nhân nằm đầu cao 30 độ.
5. Đưa bệnh nhân đến ngay các trung tâm có thể can thiệp đột quỵ não cấp tính để được điều trị kịp thời.
6. Nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê: cần xem bệnh nhân thở bình thường, thở nhanh, thở chậm hay ngừng thở. Nếu ngừng thở, cần hô hấp nhân tạo, vì cấp cứu hô hấp là việc đầu tiên phải làm để đảm bảo đủ oxy cho tim và não.
7. “Thời gian vàng” để cấp cứu tính từ triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ là sáu giờ. Thời gian tốt nhất là ba giờ sau khi xảy ra cơn đột quỵ. Với sự tiến bộ của y học, ngày nay người ta có thể dùng thuốc làm tan cục m.áu gây ra tắc mạch m.áu não. Tuy nhiên, nó chỉ được dùng cho những người bệnh đến viện sớm trong vòng 4, 5 giờ sau khi khởi phát bệnh.
Từ 4,5 – 6 giờ chỉ còn có thể áp dụng thông mạch bằng dụng cụ rút huyết khối. Nếu muộn hơn, không còn thông mạch được nữa, việc điều trị rất khó khăn, khả năng tiên lượng xấu rất cao.
8. Tuyệt đối đừng chờ đợi với hi vọng cơn đột quỵ sẽ qua đi hoặc cho người đột quỵ uống thuốc linh tinh… Theo các bác sĩ, khi có các dấu hiệu nghi bị đột quỵ, cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế càng nhanh càng tốt.
9. Tự uống thuốc hạ huyết áp là tự hại mình.
10. Đột quỵ thiếu m.áu não hiện có thể được điều trị nếu cấp cứu kịp thời. Khi thấy người nhà có dấu hiệu của đột quỵ, việc cần làm của người thân là gọi ngay cấp cứu.
Những sai lầm khi cứu người đột quỵ
1. Không được tự ý điều trị cho người đột quỵ dù chỉ là bấm huyệt, châm cứu, cạo gió… Vì những động tác này có thể làm chậm trễ việc điều trị, khiến bệnh ngày càng trầm trọng hơn.
2. Không được cho người đột quỵ ăn uống để đề phòng nôn ói, trào ngược thức ăn vào đường thở sẽ rất nguy hiểm.
3. Không tự ý dùng thuốc hạ áp hay ngậm thuốc huyết áp dưới lưỡi. Bởi vì đột quỵ có hai dạng đột quỵ do thiếu m.áu não và đột quỵ xuất huyết não, nếu bệnh nhân đột quỵ do thiếu m.áu khi ngậm thuốc dưới lưỡi sẽ làm tuột huyết áp, các tĩnh mạch càng thiếu m.áu, làm tăng nguy cơ t.ử v.ong hơn. Ngoài ra, tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân dẫn tới đột quỵ nhưng nó là sự ảnh hưởng của một quá trình dài.
Ở thời điểm đột quỵ do tắc mạch m.áu, cơ thể sẽ có cơ chế tự động tăng huyết áp để bằng mọi cách “khơi thông” dòng m.áu. Nếu uống thuốc hạ huyết áp vào thời điểm này sẽ đi ngược cơ chế tự nhiên của cơ thể và làm mất thêm thời gian.
3 dấu hiệu nhận biết sớm đột quỵ, cần đi cấp cứu ngay
Theo bác sĩ, bệnh nhân đột quỵ cần được cấp cứu, điều trị sớm nhất có thể. Do vậy, việc nhận biết được dấu hiện đột quỵ tại nhà rất cần thiết, giúp nhanh chóng đưa bệnh nhân đột quỵ nhập viện.
Theo PGS.TS Phạm Đình Đài, Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103, nếu một trong ba triệu chứng liệt chi, liệt mặt và liệt vận ngôn xảy ra đột ngột, người dân phải nghĩ ngay tới bệnh đột quỵ.
Liệt chi là liệt tay chân một bên. Có thể đ.ánh giá bằng cách đề nghị bệnh nhân giơ 2 tay về phía trước, tay bên yếu sẽ giơ lên chậm hơn và xệ xuống thấp hơn bên lành. Một số trường hợp liệt nặng, một tay không thể giơ lên.
Khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103 đ.ánh giá tình trạng liệt chi cho 1 bệnh nhân - Ảnh: N.Liên
Liệt mặt: yêu cầu bệnh nhân nhe răng để đ.ánh giá xem có cân xứng không. Với bệnh nhân đột quỵ, khóe mép sẽ bị kéo lệch về một bên.
Liệt vận ngôn tức là rối loạn ngôn ngữ vận động. Bệnh nhân sẽ nói khó, tiếng nói thay đổi (nói ngọng), khó khăn trong việc phát âm.
PGS Đài khuyến cáo, không cần chờ đủ cả ba dấu hiệu, khi xuất hiện đột ngột một trong ba triệu chứng trên, gia đình cần đưa bệnh nhân tới bệnh viện càng nhanh càng tốt. "Đột quỵ não đòi hỏi ứng xử cấp cứu, kể cả đột quỵ nhẹ. Mọi bệnh nhân cần được khẩn trương đưa vào bệnh viện càng sớm càng tốt không phân biệt ngày đêm, lễ Tết", PGS nói.
Về dự phòng đột quỵ, theo Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103, cơ bản dự phòng đột quỵ được chia ra 2 cấp độ. Dự phòng cấp 1 áp dụng cho toàn cộng đồng, tức những người chưa bị đột quỵ, gồm các biện pháp như sau:
Điều chỉnh lối sống vệ sinh khoa học; ăn uống, dinh dưỡng hợp lý. Hạn chế không ăn quá nhiều các đồ ngọt, đồ ăn sẵn, các chất có nhiều mỡ động vật. Không hút thuốc, tránh uống nhiều bia rượu.
Có chế độ tập luyện, vận động hiệu quả. Người trẻ nên thường xuyên tập luyện, tham gia hoạt động thể dục thể thao, người già có thể vận động nhẹ nhàng. Theo khuyến cáo của Hội đột quỵ Mỹ, việc tập luyện, vận động tối thiểu 5 ngày trên 1 tuần và mỗi ngày 30 phút sẽ có tác dụng dự phòng đột quỵ.
Với những bệnh nhân đã có yếu tố nguy cơ (như tăng huyết áp, rối loạn lipid m.áu, rối loạn đường huyết, đường m.áu, béo phì (đặc biệt là béo bụng),...), cần kiểm soát các yếu tố này thật tốt, khám định kỳ để xử lý, kiểm soát hiệu quả.
Dự phòng cấp 2 áp dụng với các bệnh nhân đã từng bị đột quỵ. PGS Đài nhấn mạnh, với bệnh nhân đột quỵ, nguy cơ có lần đột quỵ tiếp theo tăng lên rất nhiều lần. Do vậy, về mặt nguyên tắc, tất cả bệnh nhân phải áp dụng chế độ dự phòng cấp 2 suốt đời.
Cụ thể, ngoài áp dụng các biện pháp dự phòng cấp 1, bệnh nhân phải dự phòng chặt chẽ hơn, đồng thời sử dụng thuốc để kiểm soát, hạn chế nguy cơ đột quỵ. Một số trường cần áp dụng các biện pháp đặc biệt để loại trừ nguyên nhân gây đột quỵ, Ví dụ, đặt stent động mạch bị chít hẹp do vữa xơ, phẫu thuật bóc mảng vữa xơ...
Xông hơi, cạo gió có giúp F0 nhanh âm tính? Theo bác sĩ việc xông hơi, cạo gió không có tác dụng t.iêu d.iệt virus SARS-CoV-2. Nó có thể giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn, song nếu làm quá nhiều lần thì có thể phản tác dụng. Hiện nay, trên mạng nhiều người đồn thổi nhau việc cạo gió bằng đồng bạc, xông hơi nhiều lần có thể giúp bệnh nhân...