Sắc màu của sám hối, khát vọng hoàn lương

Lần đầu tiên, những con người trong chốn lao tù tưởng như chỉ có bóng đêm và tội lỗi đã được cầm cọ để vẽ lên khát vọng. Những gam màu của khát vọng sống, dằn vặt nội tâm đã được vẽ lên trong hơn 200 bức tranh.

Hơn 200 bức tranh, hơn 200 sắc màu của sự sám hối, của khát vọng được hoàn lương. Có lẽ, đó là một góc khuất trong tâm hồn của các phạm nhân trên con đường hướng về nẻo thiện.

Điều ám ảnh trong các bức tranh là hình ảnh người thân yêu, bóng dáng về cuộc sống đời thường mà họ đã đánh mất trong cuộc đời lầm lỡ của mình. Các phạm nhân cho thấy cái đẹp ẩn tàng trong những tâm hồn tưởng như đã bị bào mòn bởi tội ác và lòng tham…

Bức tranh Niềm tin hiện thực của Trần Như Toản, Trại giam Phú Sơn 4, tác phẩm đoạt giải đặc biệt, được vẽ nên bởi người mang tội giết người. Qua nét vẽ tài hoa, Toản đã có tìm tòi trong ý tưởng sáng tạo. Niềm tin hiện thực không nặng về mô tả một cảnh sinh hoạt nào đó, mà mang tính hình tượng cao về khát vọng sống của phạm nhân.

Bức tranh Chiều Ninh Khánh của phạm nhân Phạm Vũ Ninh đoạt giải 3.

Bức tranh có sự tương phản giữa hai mảng màu sáng tối của đời sống, được ngăn cách bằng một con đường. Bên này là nhà tù với những tù nhân đang lặng lẽ làm việc, cải tạo. Phía bên kia là bầu trời xanh với những cánh chim tự do, là hình ảnh bình yên của những ngôi nhà với những người thân yêu, là mẹ, là vợ và những đứa con.

Khoảng cách giữa hai thế giới biệt lập ấy, chỉ là con đường. Chỉ một bước chệch khỏi con đường, sẽ rơi vào phía bên kia bờ vực của cuộc đời. Đó chính là sự nhận thức về ranh giới mong manh giữa cái ác và cái thiện, là giấc mơ về cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

Hầu hết các bức tranh đều được vẽ bằng những gam màu nóng, gợi nên sự ấm áp, vui tươi. Ở đó, những mảng màu vẫn ấm lên sự sống, một sự sống gần gụi đời thường mà họ từng có. Đó là Môi trường thân thiện của Nguyễn Thế Năng, bức tranh được giải Nhất.

Ba con người – ba phạm nhân – ba thực thể sống động trong bức vẽ cùng chăm sóc một cây non xanh biếc. Mầm cây non tượng trưng cho những điều thiện đang ấp ủ trong con người các phạm nhân mà vì lý do nào đó đã có lúc họ bỏ quên hoặc chưa kịp làm.

Hay đơn giản chỉ là nhớ, một cảm giác thật rõ rệt đối với tất cả những ai đi xa nhà, đặc biệt là với các phạm nhân. Nhưng nỗi nhớ trong Khát vọng và niềm tin của phạm nhân Hoàng Anh Định ở trại gian Đồng Sơn lại mang ý nghĩa khác. Nỗi nhớ người vợ và hai con nhỏ dại luôn chất chứa trong tâm hồn người chồng, người cha mặc áo sọc.

Nỗi nhớ ấy được bật lên qua nét vẽ của chính nhân vật trong tác phẩm. Anh tưởng tượng ra gương mặt vợ con, tưởng tượng ra từng góc nhà, từng ô cửa. Những mảnh ký ức có thể là loang lổ, nhưng khi thể hiện trong tác phẩm, nó lại là hình ảnh tròn trịa, đầy đủ. Nhớ – để sống tốt hơn, để nuôi khát vọng và niềm tin được trở về…

Bức tranh được giải đặc biệt Niềm tin hiện thực của phạm nhân Trần Như Toản – Trại giam Phú Sơn 4. Ảnh: CSTC

Nhiều người nghĩ rằng, phía bên kia song sắt sẽ là những cuộc đời im lìm, những ngõ cụt. Những bước chân âm thầm không lối thoát. Nhưng họ đã nhầm. Phía sau song sắt, cuộc sống sẽ được hồi sinh nếu mỗi phạm nhân nhận ra tội lỗi của mình và yên tâm cải tạo.

Rất nhiều bức tranh của các phạm nhân đã vẽ lại khung cảnh lao động trong nhà tù và ước vọng về một cuộc đời mới khi họ được hoàn lương. Một buổi học nghiêm ngắn và cuộc sống lao động, sinh hoạt của phạm nhân diễn ra phía sau song sắt, cho thấy những cuộc đời đang có cơ hội được trở lại với đời.

Cuộc đời rồi sẽ sang trang, bóng tối sẽ khép lại phía sau lưng, nếu họ có ý thức bắt đầu từ những con số không. Họ sẽ bước sang một trang mới của cuộc đời, với nắng vàng rực rỡ, với những bông hoa tươi thắm, và với hạnh phúc đang chờ họ phía trước. Những mảng màu đen tối của cuộc đời sẽ được đẩy lùi lại phía sau, để cho ánh sáng, cho niềm vui lan tỏa. Học tập chính là cầu nối giúp các phạm nhân trở lại với cuộc đời (Ước mơ trở lại).

Tác phẩm Chiều Ninh Khánh của Vũ ở trại giam Ninh Khánh là bức tranh đẹp. Nếu không phải một tâm hồn đã hoàn lương thì không thể rung động trước những sắc màu của cuộc sống đến thế. Đỏ và nâu đỏ cùng với sắc xanh chàm đậm thể hiện một vùng đất không mấy bình yên, hoặc dữ dội.

Người xem bị ám ảnh bởi sắc đỏ sậm của một bầu trời chiếu xuống đồi núi, chiếu xuống thiên nhiên, thậm chí những con đường, những mái nhà hắt bóng nâu đỏ. Gam màu đỏ đậm, và đường nét mềm mại uyển chuyển của phong cảnh trong toàn bộ bức tranh sẽ tạo nên một nét tương phản cá tính. Phía sau những tâm hồn tội lỗi vẫn ẩn chứa một nét đẹp tâm hồn biết cảm nhận cái đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống đang dội vào mình. Tâm hồn đó đang được hồi sinh.

Và cảm thấy đau buồn bởi những nét bút của Huỳnh Minh Vũ trong Niềm tin hướng thiện. Đây cũng là bức tranh duy nhất được vẽ theo lối trừu tượng. Đó là những dằn vặt, hối hận vì tội lỗi. Bức tranh ám ảnh người xem bởi những ánh nhìn nhức nhối, trăn trở trước cuộc đời mênh mang, vô định. Nhưng điều cố níu giữ người xem là ánh mắt đau đáu của tác giả trước cuộc đời, cái khát vọng vượt qua những mê lú của cuộc đời để được hoàn lương. Hình ảnh gục đầu suy tư để tìm về chính mình và những mâu thuẫn giằng xé trong tâm can khi thân xác đã hoang tàn, chỉ còn một nửa phần người, thể hiện bởi những gam màu sáng tối chủ đạo.

Cuộc thi “ Khát vọng hoàn lương” do Bộ Công an tổ chức đã khép lại, nhưng những sắc màu vẫn mãi ám ảnh người trong cuộc và cả người xem. Đó cũng là tiếng nói kết nối những tâm hồn đang hướng thiện, khao khao được trở lại với cuộc đời.

Theo VNE