Rượu và lá gan của bạn

Theo các chuyên gia y tế, uống rượu nhiều và lâu ngày là nguyên nhân chính gây nên các bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan.

Ảnh minh họa.

Rượu gây độc cho gan phụ thuộc nhiều yếu tố, quan trọng nhất là lượng cồn trong rượu. Lượng cồn càng nhiều, độc tính càng cao. Nồng độ cồn trong một số loại rượu lưu hành phổ biến như dòng whisky, voska, rượu gạo là 40%. Tức, mỗi 30 ml rượu có khoảng 10g cồn. Cứ 100 ml rượu vang có khoảng 10 g cồn, nồng độ 4,8%, thì mỗi 250 ml bia chứa khoảng 10 g cồn.

Phụ nữ dễ bị tổn thương gan do rượu bia hơn nam giới. Nam giới uống trên 80 g cồn (tương đương 240 ml rượu gạo; hai lít bia) và nữ uống trên 60 g cồn (180 ml rượu gạo) mỗi ngày, uống liên tục 10 năm thì nguy cơ mắc xơ gan đến 12-15%.

Đặc biệt, cơ địa người bẩm sinh thiếu enzym acetaldehyde dehydrogenase 2 (yếu tố bảo vệ gan) cũng góp phần làm cho gan bị tổn thương khi uống rượu quá liều, kéo dài. Thiếu hụt enzym này làm chất độc acetaldehyde sinh ra sau khi uống rượu bia bị ứ đọng, chậm được chuyển thành acetate. Dấu hiệu ở những người này là họ thường đỏ mặt khi uống đồ có cồn.

Cơ chế sinh bệnh gan được các chuyên gia y tế lý giải: 70 đến 85% lượng rượu đưa vào cơ thể sẽ được hấp thu ở tá tràng và phần trên của ruột non. Chỉ có khoảng 20% được hấp thu bởi niêm mạc dạ dày. Rượu được hấp thu từ ruột sẽ theo tĩnh mạch cửa đến gan. Gan là cơ quan chuyển hóa rượu quan trọng nhất, hơn 90%. Phần còn lại sẽ được thải ra ngoài qua phổi và thận.

Người nghiện rượu thường bị nhiều bệnh gan cùng lúc, gồm nhiễm mỡ lẫn viêm gan và xơ gan, họ ít khi bị đơn lẻ một bệnh. Trong đó, gan nhiễm mỡ hay gặp nhất, chiếm trên 90%, là dấu hiệu báo trước viêm gan, xơ gan.

Viêm gan do rượu có tỷ lệ thấp hơn và gặp ở người uống nhiều rượu, kéo dài. Bệnh nhân viêm gan do rượu sẽ tiến triển dần, từ không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ đến suy giảm chức năng gan.

Biểu hiện điển hình gồm chán ăn, buồn nôn, nôn, khó chịu, sụt cân, đau bụng và vàng da. 50% người bệnh sẽ sốt cao tới 39 độ C. Viêm gan dẫn đến gan to và đau, có thể kèm to lách. Nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể bị trướng cổ, phù, chảy máu và bệnh não gan.

Những triệu chứng này có thể giảm dần khi kiêng rượu. Tuy nhiên, việc uống rượu tái diễn cùng chế độ ăn kém dinh dưỡng dễ dẫn đến các đợt viêm gan cấp lặp đi lặp lại với các biểu hiện của gan mất bù, có thể dẫn tới tử vong.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từng cảnh báo “người Việt uống quá nhiều bia rượu”. Thống kê năm 2017 cho thấy, trung bình một người Việt từ 15 tuổi trở lên uống 8,3 lít cồn nguyên chất mỗi năm, tương đương 21 lít rượu hoặc 170 lít bia. WHO ước tính Việt Nam phải bỏ ra gần 26.000 tỷ đồng để điều trị 6 loại ung thư phổ biến liên quan đến rượu bia (gan, đại trực tràng, khoang miệng, dạ dày, vú, cổ tử cung).