Rượu bia làm tăng nguy cơ ung thư gan gấp 60 lần

Theo dõi VGT trên

Khảo sát của Tổ chức Globocan cho thấy, các ca ung thư mới và tử vong gần đây xảy ra nhiều ở các nước đang phát triển. Tại Việt Nam, số ca ung thư mới được ghi nhận gia tăng hàng năm.

Năm 2012, tại Việt Nam có khoảng 125.000 ca ung thư và hơn 94.000 ca tử vong. Riêng tại TP.HCM, năm 2012 có 6.800 ca ung thư các loại, năm 2013 con số này tăng lên 7.400 ca. Đó là thông tin được Giáo sư, bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam đưa ra tại Hội thảo phòng chống ung thư hàng năm, tổ chức ngày 4/12.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Hoàng Minh – Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, ung thư đang là một trong những bệnh lý gia tăng hàng đầu tại Việt Nam và tiếp tục là gánh nặng cho gia đình, xã hội và hệ thống y tế nước ta.

Giáo sư, bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng cho biết, qua các kết quả nghiên cứu, có khoảng 1/5 số người mắc ung thư trên thế giới là do các tác nhân gây nhiễm như vi rút, vi khuẩn và ký sinh trùng gây ra. Chẳng hạn như vi khuẩn H.P gây ung thư dạ dày; virus gây viêm gan B, viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư gan. Ngoài ra uống rượu, ăn thức ăn nhiễm độc tố aflatoxin có trong nấm mốc cũng góp phần làm ung thư gan phát triển gấp 60 lần.

Tuy nhiên, nếu mỗi người có thể chủng ngừa vắc xin viêm gan siêu vi B, C thì sẽ giúp phòng ngừa hữu hiệu căn bệnh này. Tương tự, các bác sĩ cũng đã tìm ra mối liên quan giữa ung thư cổ tử cung và vi rút gây bướu gai (Human Papilloma virus – HPV) và thuốc chủng ngừa căn bệnh này được xem là giải pháp quan trọng giúp phòng ngừa 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung.

PGS. TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh ( Bộ Y tế) cho rằng, ung thư đang là gánh nặng cho người bệnh, cho người nhà người bệnh và cho chính thầy thuốc. Đây là bài toán khó, ngành y tế phải nỗ lực để đưa ra phương pháp mới, giúp rút ngắn thời gian đều trị, giúp người bệnh yên tâm điều trị.

Theo ông Khuê, hiện các bệnh nhân ung thư dồn về quá nhiều ở TP.HCM, hay Hà Nội, khiến những nơi đây quá tại, gây bức xúc cho bệnh nhân. Mặc dù các nơi này cũng đã cố gắng nỗ lực hết sức, nhưng vẫn quá tải, có đến 4, 5 bệnh nhân phải nằm chung một chiếc giường bệnh. Do đó, ông Khuê đề nghị, mỗi thành phố, mỗi tỉnh có dân số hơn 1 triệu dân cần phải xem xét thành lập một khoa ung thư. Có thể ở đó chưa có xạ trị, nhưng có hóa trị, phẫu trị, chăm sóc giảm nhẹ để giúp người bệnh không nhất thiết phải dồn lên TP.HCM hay các thành phố lớn khác.

Cũng theo ông Khuê, hiện số lượng bác sĩ trong lĩnh vực ung thư còn rất hạn chế, không đủ khả năng để sàn lọc hơn 90 triệu người dân Việt Nam để phát hiện ung thư sớm, điều trị khỏi bệnh. Dó đó, ngành y tế phải cần tập trung truyền thông như thế nào để giúp người dân biết, tự chủ động tìm đến tầm soát, kiểm tra ung thư.

Rượu bia làm tăng nguy cơ ung thư gan gấp 60 lần - Hình 1

Dấu hiệu ung thư gan

Giai đoạn đầu ung thư gan:

- Rối loạn tiêu hóa nhẹ: Ăn không ngon, ăn ít, đầy bụng, khó tiêu, đại tiện khó khăn.

Video đang HOT

- Đôi lúc cảm thấy đau hoặc tức hạ sườn phải nhưng không đáng kể.

- Cơ thể mệt mỏi, đôi khi sốt nhẹ nhưng tự khỏi, cơ thể giảm cân từ 1 – 2 kg mỗi tháng.

- Sờ thấy khối u vùng hạ sườn phải hoặc khám sức khỏe định kỳ phát hiện qua siêu âm.

Các giai đoạn sau:

- Đau vùng gan: đau vùng hạ sườn phải, thường gặp vào thời kỳ giữa và cuối, đau tức hoặc như dao đâm. Thường trên nửa số bệnh nhân có đau vùng gan, đau xuyên lên vai phải và lưng.

- Bung trên đầy tức, xuất hiện sớm, thường kèm theo những triệu chứng rối loạn tiêu hóa nhưng ít được chú ý, đến lúc muộn thì đã có nước bụng và cổ trướng.

- Chán ăn là triệu chứng sớm nhất của bệnh nhưng ít được chú ý và dần dần xuất hiện buồn nôn, nôn, tiêu chảy nặng lên đã là giai đoạn cuối.

- Những triệu chứng khác như mệt mỏi, sút cân, sốt và xuất huyết là nhúng triệu chứng của thời kỳ cuối mà tiên lượng đã rất xấu. Gan to (khối u vùng bụng trên) trên 90% số bệnh nhân đến khám là gan to, cứng, mặt gồ ghề hoặc ấn đau.

- Lách to thường kèm theo và là kết quả của xơ gan.

- Cổ trướng là triệu chứng của thời kỳ cuối, nước bụng thường màu vàng cỏ úa hoặc màu đỏ (có máu), thuốc lợi tiểu thường không có hiệu quả.

- Da vàng do tắc mật và do tế bào hủy hoại nặng dần lên, mạch sao, thường xuất hiện vào thời kỳ cuối biểu hiện của xơ gan.

Theo Vnmedia

Những tác hại không ngờ của rượu, bia

Rượu, bia có chứa cồn, tên hoá học là ethanol (C2H5OH) là một chất gây nghiện làm ức chế hoạt động của não bộ và hệ thống thần kinh trung ương.

Uống nhiều rượu, bia trong một thời gian ngắn gây ra: Trạng thái lơ mơ, đau đầu, buồn nôn hoặc nôn, run rẩy, bất tỉnh thậm chí ngừng thở. Rượu, bia còn gây ảnh hưởng đến thị lực và chức năng kết hợp động tác của cơ thể, do đó trong tình trạng say rượu, bia, người sử dụng dễ gây tai nạn giao thông, hoặc chết đuối.

Những tác hại không ngờ của rượu, bia - Hình 1

Ảnh minh họa.

Tác hại lâu dài của rượu, bia

Uống nhiều rượu bia trong một thời gian dài gây ra các vấn đề về sức khoẻ, tinh thần và gây ra các vấn đề xã hội khác. Uống nhiều rượu trong thời gian dài còn gây tổn thương vĩnh viễn đối với một số bộ phận của cơ thể, bao gồm:

- Kém ăn

- Đau dạ dày

- Viêm nhiễm thường xuyên

- Bệnh lý về da

- Tổn thương gan và não

- Tổn thương cơ quan sinh sản

- Mất trí nhớ lẫn lộn

- Rối loạn tim mạch

- Trầm cảm

- Ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ

- Gặp các vấn đề khó khăn tại nơi làm việc

- Các vấn đề về tiền bạc và luật pháp

Đối với phụ nữ mang thai, uống rượu thường xuyên trong thời kỳ thai nghén sẽ gây tác hại cho cả mẹ và con. Uống nhiều rượu trong khi mang thai có thể gây đẻ non hoặc sinh ra có hội chứng bào thai do rượu(tăng trưởng chậm trước và sau khi sinh, và có các vấn đề về sức khoẻ tâm thần).

Các bác sỹ khuyên rằng phụ nữ có thai, hoặc phụ nữ dư định có thai không nên uống một chút rượu, bia nào.

Nồng độ cồn trong máu và điều khiển phương tiện giao thông

Để xác định mức độ rượu bia, người ta có thể đo lường nồng độ cồn trong máu. Nồng độ cồn trong máu (BAC - Blood Alcohol Concentration) được đo bằng số gram rượu có trong 100 cc máu. Ngoài ra, nồng độ cồn trong cơ thể của một người còn có thể kiểm tra qua hơi thở bằng máy đo nồng độ rượu, bia qua hơi thở. Lái xe máy, ôtô trong tình trạng nồng độ còn trong máu cao có thể nguy hiểm như gây tai nạn giao thông, dẫn đến chấn thương, hay chết người.

Theo qui định, khi điều khiển xe ôtô, người điều khiển tuyệt đối đối không được uống rượu, bia (BAC = 0). Khi điều khiển xe gắn máy, nếu BAC>0,1 là vi phạm luật và bị phạt theo quy định. Người ta vẫn có thể bị phạt do uống quá giới hạn pháp luật cho phép các ngay cả khi chỉ điều khiển phương tiện vài giờ sau khi uống và không cảm thấy bị say.

Theo Vnmedia

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Việt Nam có một 'thần dược' chống ung thư, kéo dài tuổi thọ, cứ ra chợ ra thấyViệt Nam có một 'thần dược' chống ung thư, kéo dài tuổi thọ, cứ ra chợ ra thấy
10:15:45 03/03/2025
Các món là 'vua phá dạ dày' nhiều người vẫn ăn uống vô tưCác món là 'vua phá dạ dày' nhiều người vẫn ăn uống vô tư
09:08:58 04/03/2025
Nguy cơ từ trào lưu ăn đồ sốngNguy cơ từ trào lưu ăn đồ sống
08:55:45 04/03/2025
Nhịn ăn gián đoạn kéo dài có hại gì?Nhịn ăn gián đoạn kéo dài có hại gì?
10:10:31 03/03/2025
Có nên ăn trứng kết hợp uống sữa trong bữa sáng?Có nên ăn trứng kết hợp uống sữa trong bữa sáng?
09:35:41 04/03/2025
9 lợi ích khi ăn 1 quả ổi mỗi ngày9 lợi ích khi ăn 1 quả ổi mỗi ngày
15:36:12 04/03/2025
Những sai lầm khi ăn sáng khiến bạn giảm cân thất bạiNhững sai lầm khi ăn sáng khiến bạn giảm cân thất bại
11:44:55 03/03/2025
5 loại rau là kho canxi giúp xương chắc khỏe cho độ tuổi trung niên5 loại rau là kho canxi giúp xương chắc khỏe cho độ tuổi trung niên
15:32:58 04/03/2025

Tin đang nóng

Ảnh chụp từ camera trong biệt thự vào nửa đêm hé lộ cuộc sống không như tưởng tượng của nàng dâu hào mônẢnh chụp từ camera trong biệt thự vào nửa đêm hé lộ cuộc sống không như tưởng tượng của nàng dâu hào môn
15:01:18 04/03/2025
Con gái 13 tuổi của Ảnh hậu Lý Tiểu Lộ kêu cứuCon gái 13 tuổi của Ảnh hậu Lý Tiểu Lộ kêu cứu
15:39:07 04/03/2025
Nam Em thành trò hềNam Em thành trò hề
16:59:38 04/03/2025
Mẹ bầu Vbiz gây xúc động với câu chuyện âm thầm giúp 1 bà mẹ đơn thânMẹ bầu Vbiz gây xúc động với câu chuyện âm thầm giúp 1 bà mẹ đơn thân
17:03:13 04/03/2025
Ngày sinh âm lịch của người có nhiều phúc phần, nhiều may mắn nên cả đời nhàn tênhNgày sinh âm lịch của người có nhiều phúc phần, nhiều may mắn nên cả đời nhàn tênh
18:31:53 04/03/2025
Thấy người đàn ông chạm vào vai vợ khi hát song ca, chồng rủ bạn gây ánThấy người đàn ông chạm vào vai vợ khi hát song ca, chồng rủ bạn gây án
18:23:02 04/03/2025
Trịnh Sảng tiêu tán sạch 1.000 tỷ, có tuyên bố gây sốc sau vụ bị tố làm "sugar baby" của đại gia lừa đảoTrịnh Sảng tiêu tán sạch 1.000 tỷ, có tuyên bố gây sốc sau vụ bị tố làm "sugar baby" của đại gia lừa đảo
16:56:46 04/03/2025
Nóng nhất xứ tỷ dân: Mỹ nam Thơ Ngây bị bắt khẩn cấp vì cáo buộc giết ngườiNóng nhất xứ tỷ dân: Mỹ nam Thơ Ngây bị bắt khẩn cấp vì cáo buộc giết người
17:50:03 04/03/2025

Tin mới nhất

5 món tuyệt đối không nên ăn vào buổi tối

5 món tuyệt đối không nên ăn vào buổi tối

19:12:52 04/03/2025
Để tránh các vấn đề về tiêu hóa và khó nghỉ ngơi, tốt nhất bạn nên ăn những bữa ăn nhẹ, ít calo. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh vào thời điểm này trong ngày là chìa khóa để có được sức khỏe tốt.
Biểu hiện nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng

Biểu hiện nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng

18:55:45 04/03/2025
Nhiễm trùng da có thể gây phồng rộp, áp xe, đỏ, chốc lở, nhọt và sưng ở khu vực bị nhiễm bệnh. Các biểu hiện toàn thân hiếm gặp, nhưng nếu các tổn thương lan rộng thì có thể làm người bệnh sốt, mệt mỏi, đau đầu, ăn uống kém.
Khuyên lưỡi rơi vào dạ dày khi ăn cơm

Khuyên lưỡi rơi vào dạ dày khi ăn cơm

18:07:55 04/03/2025
Nếu không lấy kịp thời, dị vật có thể đâm thủng đường tiêu hóa, nặng hơn thì có thể gây nhiễm khuẩn, áp xe trung thất hay trong ổ bụng, viêm phúc mạc, diễn biến nặng nguy cơ đe dọa tính mạng.
Bé trai 6 tuổi nguy kịch vì điện giật khi đang chơi đùa

Bé trai 6 tuổi nguy kịch vì điện giật khi đang chơi đùa

17:04:48 04/03/2025
Sau khi bị giật điện, bé T bất tỉnh ngay tại chỗ. Phải mất khoảng 5 phút sau, người thân mới phát hiện và đưa bé đến cơ sở y tế địa phương để sơ cứu trước khi chuyển tuyến lên Bệnh viện Nhi đồng 2.
Nhiều phụ nữ mang thai nhiễm cúm, hệ lụy ra sao?

Nhiều phụ nữ mang thai nhiễm cúm, hệ lụy ra sao?

16:57:07 04/03/2025
Phụ nữ mang thai khó tránh khỏi các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt cúm, do thời kỳ thai sản có nhiều thay đổi về cơ thể. Nội tiết, hệ thống miễn dịch bị suy giảm so với người bình thường, dẫn đến mẹ bầu rất nhạy cảm với các tác nhân gây bệ...
5 không khi ăn xôi

5 không khi ăn xôi

16:50:57 04/03/2025
Do kết cấu dẻo, dính, xôi có thể gây nguy cơ nghẹn, đặc biệt với trẻ nhỏ và người cao tuổi. Theo New York Post, ở Nhật Bản, mochi (bánh gạo nếp) thường gây hàng chục ca tử vong mỗi năm do bị nghẹn, nhất là vào dịp Tết.
Bé gái phổi đông đặc do mắc cúm A và sởi: vì sao bệnh sởi ở trẻ có diễn biến nhanh và nặng?

Bé gái phổi đông đặc do mắc cúm A và sởi: vì sao bệnh sởi ở trẻ có diễn biến nhanh và nặng?

16:46:00 04/03/2025
Trẻ em là đối tượng có sức đề kháng và hệ miễn dịch kém nên khi bị lây nhiễm virus sởi thì khả năng đáp ứng miễn dịch của trẻ sụt giảm nhanh chóng, khiến bệnh diễn biến nhanh và ngày càng tồi tệ hơn.
Vì sao khoai lang được mệnh danh là siêu thực phẩm?

Vì sao khoai lang được mệnh danh là siêu thực phẩm?

16:40:52 04/03/2025
Khoai lang chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin A, C, B6, mangan, kali và chất xơ. Đặc biệt, một củ khoai lang trung bình có thể cung cấp đến 400% nhu cầu vitamin A hàng ngày, hỗ trợ sức khỏe mắt và hệ miễn dịch.
Đồ uống giúp xương khớp chắc khỏe trong mùa đông

Đồ uống giúp xương khớp chắc khỏe trong mùa đông

10:08:28 04/03/2025
Sữa ấm pha chút tinh bột nghệ chứa nhiều chất curcumin, hợp chất hoạt tính trong nghệ có đặc tính chống viêm mạnh. Sữa giàu canxi kết hợp với nghệ hỗ trợ cải thiện sức khỏe khớp, giảm viêm, cung cấp nhiều canxi và vitamin D.
Tin vui cho những người có thói quen ăn gừng và uống trà gừng

Tin vui cho những người có thói quen ăn gừng và uống trà gừng

08:53:55 04/03/2025
Thông qua một màn hình để xác định các thành phần hóa học của gừng liên kết với các thụ thể liên quan đến IBD, nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy sự tương tác mạnh mẽ giữa FDN và thụ thể pregnane X (PXR).
Bài thuốc từ cá ngựa bổ dưỡng, tăng cường sức khỏe

Bài thuốc từ cá ngựa bổ dưỡng, tăng cường sức khỏe

08:46:05 04/03/2025
Theo các nghiên cứu về dược lý hiện đại, cá ngựa có tác dụng chống lão suy (làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể), chống huyết khối, do đó có tác dụng phòng ngừa nghẽn tắc huyết quản.
Nhiễm nấm đường ruột nguy hiểm như nào?

Nhiễm nấm đường ruột nguy hiểm như nào?

08:39:25 04/03/2025
Nấm đường tiêu hóa hay còn gọi là nấm đường ruột là bệnh do nấm candida phát triển trong hệ tiêu hóa gây ra. Nấm Candida ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và đường tiêu hóa, gây ra nấm đường tiêu hóa.

Có thể bạn quan tâm

Ba cựu Phó Giám đốc Sở trong vụ "chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2 xin giảm nhẹ hình phạt

Ba cựu Phó Giám đốc Sở trong vụ "chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2 xin giảm nhẹ hình phạt

Pháp luật

20:15:32 04/03/2025
Sau hơn hai tháng diễn ra phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử 17 bị cáo trong vụ án Chuyến bay giải cứu giai đoạn 2, đến ngày 4/3, TAND TP Hà Nội đã nhận được đơn kháng cáo của bị cáo Trần Tùng (cựu Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyê...
EU điều chỉnh mục tiêu phát thải ô tô, giảm áp lực cho ngành công nghiệp

EU điều chỉnh mục tiêu phát thải ô tô, giảm áp lực cho ngành công nghiệp

Thế giới

20:09:45 04/03/2025
Theo đề xuất sửa đổi, các nhà sản xuất sẽ có thời gian từ năm 2025 đến 2027 để đạt được mục tiêu giảm phát thải, thay vì chỉ xét riêng năm 2025 như quy định hiện tại.
Clip cậu bé không có cơm trưa được cô giáo nấu mỳ cho khiến dân mạng nghẹn ngào

Clip cậu bé không có cơm trưa được cô giáo nấu mỳ cho khiến dân mạng nghẹn ngào

Netizen

20:08:59 04/03/2025
Ánh mắt thẫn thờ của cậu bé vùng cao khi thấy các bạn đều có cơm trưa và nụ cười bừng sáng khi nhận tô mỳ từ cô giáo khiến clip nhận được gần 5 triệu lượt xem.
Nhâm Mạnh Dũng yêu với nàng hot TikToker từng vướng ồn ào vì ăn mặc phản cảm, giờ đã rõ thái độ của mẹ chàng cầu thủ

Nhâm Mạnh Dũng yêu với nàng hot TikToker từng vướng ồn ào vì ăn mặc phản cảm, giờ đã rõ thái độ của mẹ chàng cầu thủ

Sao thể thao

20:04:48 04/03/2025
Cặp đôi tiền đạo Nhâm Mạnh Dũng và bạn gái hot TikToker Đồng Thị Hoa Mỹ nhận được nhiều sự quan tâm của người hâm mộ khi thường xuyên chia sẻ những khoảnh khắc ngọt ngào bên nhau.
Nữ người mẫu vừa bị bắt giữ vì phạm tội ma túy bắt đầu mất kiểm soát trong tù

Nữ người mẫu vừa bị bắt giữ vì phạm tội ma túy bắt đầu mất kiểm soát trong tù

Sao châu á

19:57:05 04/03/2025
Ngày 4/3, theo tờ China Times, cảnh sát Đài Loan (Trung Quốc) đã chính thức thông tin về vụ bắt giữ người mẫu Lưu Kiều An.
'Cha tôi người ở lại' tập 8: Vì sao bà Liên và chồng trở mặt?

'Cha tôi người ở lại' tập 8: Vì sao bà Liên và chồng trở mặt?

Phim việt

19:47:22 04/03/2025
Cha tôi người ở lại tập 8: Bà Liên năn nỉ Nguyên dành tình thương cho bé Cát Tiên; Chồng bà Liên từ chối trợ cấp tiền cho Nguyên đi du học...
Hôn nhân của Ngô Thanh Vân và chồng kém 11 tuổi

Hôn nhân của Ngô Thanh Vân và chồng kém 11 tuổi

Sao việt

19:35:48 04/03/2025
Sau gần 3 năm kết hôn, cuộc sống hôn nhân của Ngô Thanh Vân và Huy Trần vẫn ngọt ngào và lãng mạn. Ông xã kém 11 tuổi luôn tạo nhiều bất ngờ khiến nữ diễn viên cảm thấy hạnh phúc.
Sau khi chứng kiến vô số ngôi nhà sạch sẽ, tôi phát hiện họ có 7 "bí mật"

Sau khi chứng kiến vô số ngôi nhà sạch sẽ, tôi phát hiện họ có 7 "bí mật"

Sáng tạo

19:22:30 04/03/2025
Một không gian sống gọn gàng, sạch sẽ không chỉ giúp tinh thần thư thái mà còn mang đến cảm giác yên bình, thoải mái trong cuộc sống. Song, dọn dẹp nhà cửa thì dễ, giữ cho nhà lúc nào cũng sạch sẽ, ngăn nắp mới thật sự là thử thách.
Tử vi ngày 5/3/2025 của12 cung hoàng đạ: Công việc suôn sẻ, tình duyên khởi sắc

Tử vi ngày 5/3/2025 của12 cung hoàng đạ: Công việc suôn sẻ, tình duyên khởi sắc

Trắc nghiệm

18:07:13 04/03/2025
Kim Ngưu sẽ có một ngày thuận lợi khi mọi việc diễn ra như mong đợi, chuyện tình cảm của Ma Kết có nhiều dấu hiệu khởi sắc.
Người đàn ông trổ tài bắt rắn khổng lồ bằng tay không và cái kết bất ngờ

Người đàn ông trổ tài bắt rắn khổng lồ bằng tay không và cái kết bất ngờ

Lạ vui

18:05:42 04/03/2025
Vừa qua một người đàn ông tại chợ Khlong Toei, Bangkok đã trở thành hiện tượng mạng xã hội nhờ khả năng bắt rắn bằng tay không vô cùng chuyên nghiệp và gan dạ.
Adrien Brody: Nam diễn viên 2 lần giành giải Oscar và kỷ lục vô tiền khoáng hậu

Adrien Brody: Nam diễn viên 2 lần giành giải Oscar và kỷ lục vô tiền khoáng hậu

Hậu trường phim

17:47:17 04/03/2025
Adrien Brody đã làm nên lịch sử khi trở thành nam diễn viên trẻ nhất từng đoạt giải Oscar ở tuổi 29 với bộ phim The Pianist (2002).