Rủi ro khó lường từ cơn sốt chụp ảnh nghệ thuật mống mắt

Ngày càng có nhiều thanh niên Trung Quốc tham gia trào lưu chụp ảnh mống mắt để biến “cửa sổ tâm hồn” của họ thành tác phẩm nghệ thuật.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo xu hướng này tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn và quyền riêng tư cá nhân.

Xu hướng cuốn hút

Hình ảnh về mống mắt. Ảnh: iStock

Kênh CNA (Singapore) cho biết, nhiếp ảnh mống mắt bao gồm việc chụp ảnh độ phân giải cao mống mắt của một người. Sau đó, các hình ảnh được chỉnh sửa thành bản in nghệ thuật.

Mặc dù dịch vụ này không phải là quá mới mẻ và đã xuất hiện ở nhiều nơi trên toàn thế giới, nhưng theo các phương tiện truyền thông địa phương, ngày càng nhiều người dân tại Trung Quốc, đặc biệt là giới trẻ, ưa chuộng chúng.

Trên mạng xã hội Xiaohongshu, có rất nhiều bài đăng của người dùng trên khắp Trung Quốc chia sẻ trải nghiệm của họ khi chụp ảnh mống mắt cũng như thông tin quảng cáo từ các studio ảnh cung cấp dịch vụ này.

Một studio ở thành phố Trường Xuân, tỉnh Cát Lâm giới thiệu dịch vụ chụp ảnh mống mắt với mức giá khuyến mại là 98 nhân dân tệ (hơn 340.000 đồng) cho một người. Studio này khẳng định toàn bộ quá trình mất khoảng 30 đến 40 phút. Tương tự, một tìa khoản Xiaohongshu có tên Matiani đã thuật lại trải nghiệm chụp ảnh mống mắt của cô tại một studio ở Thành Đô trong 30 phút. Matiani viết: “Sản phẩm cuối cùng vượt xa trí tưởng tượng của bạn, mỗi bức ảnh đều tràn đầy cảm xúc nghệ thuật. Gần như có cả vũ trụ trong mắt bạn vậy”.

Rủi ro tiềm ẩn

Hình ảnh về chụp mống mắt trên mạng xã hội Xiaohongshu của Trung Quốc. Ảnh: CNA)

Khi xu hướng này ngày càng thịnh hành, lo ngại về an toàn cũng như rủi ro đối với quyền riêng tư cá nhân cũng gia tăng. Ông Yu Pingping tại Đại học Y khoa Trung Quốc Chiết Giang cho biết việc tiếp xúc với ánh sáng mạnh trong quá trình chụp ảnh có thể gây hại cho võng mạc. Ông khuyến cáo người dùng nên hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh và giảm tần suất chụp ảnh.

Một bác sĩ khác – ông Han Wei tại Trường Y khoa Đại học Chiết Giang, khuyến cáo những bệnh nhân mắc viêm giác mạc, bệnh võng mạc hoặc phẫu thuật mắt gần đây nên tránh thử chụp ảnh mống mắt.

Các chuyên gia cũng đã nêu bật vấn đề tiềm ẩn về quyền riêng tư, đặc biệt là ở Trung Quốc, nơi phương pháp nhận dạng sinh trắc học hiện diện ở khắp mọi nơi. Mống mắt là yếu tố nhận diện sinh trắc học. Nguy cơ sự rò rỉ hoặc lạm dụng thông tin liên quan đến mống mắt có thể gây rủi ro bảo mật nghiêm trọng.

Ông Wu Shenkuo tại Đại học Sư phạm Bắc Kinh, phó giám đốc trung tâm nghiên cứu của Hiệp hội Internet Trung Quốc cho biết: “Thông tin sinh trắc học cá nhân như mống mắt phải được thu thập và sử dụng với sự đồng thuận rõ ràng của người tiêu dùng và giới hạn ở các mục đích cụ thể, đồng thời thời gian lưu trữ và sử dụng phải được xác định rõ ràng. Sau khi hết thời hạn, thông tin phải bị xóa hoặc ẩn danh”.

Chuyên gia Aubrey Minshew tại Bảo tàng Mắt Truhlsen – Marmor ở California (Mỹ) phân tích: “Mống mắt của bạn là độc nhất, nó có thể thay cho mật khẩu hoặc mã số cho một số thứ có giá trị hàng đầu trong cuộc sống của bạn, ví dụ như nhà hoặc tài khoản ngân hàng.

Điều này không có nghĩa là bạn không nên tìm đến một studio chụp ảnh mống mắt, nhưng nên xem xét cách họ bảo vệ, xóa hoặc chia sẻ dữ liệu sinh trắc học của bạn”.

Khi được hỏi, một nhân viên tại studio chụp ảnh ở Bắc Kinh cung cấp dịch vụ chụp ảnh mống mắt đã nói với Đài phát thanh quốc gia Trung Quốc rằng nhiều khách hàng lo ngại về vấn đề riêng tư. Tuy nhiên, anh giải thích rằng đó “chỉ là một bức ảnh” và không thể xác định được danh tính cá nhân từ bức ảnh gốc.

Kỹ sư Guo Sumin tại Học viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Trung Quốc đánh giá rằng việc thu thập thông tin từ mống mắt của một người đòi hỏi công nghệ chuyên biệt, vượt ra ngoài khả năng của một studio ảnh. Nhưng ông không loại trừ khả năng tội phạm kết hợp các phương tiện kỹ thuật có liên quan để đánh cắp quyền riêng tư.

Trung Quốc đã thông qua một đạo luật vào năm 2021, thắt chặt các quy định về bảo mật dữ liệu cá nhân. Theo Luật Bảo vệ Thông tin Cá nhân Trung Quốc, các công ty phải có sự đồng ý của cá nhân để có được thông tin nhạy cảm như sinh trắc học và vị trí của họ. Các cơ quan quản lý cũng có thể đình chỉ và xóa bỏ các nền tảng thu thập dữ liệu cá nhân bất hợp pháp.