Roma / La Mã – địa danh cùng loạt biệt hiệu

Nguyễn Thị Mẫn16:51 07/04/2020

Đại dịch Covid-19 bùng phát cuối năm 2019 từ Vũ Hán, Hồ Nam, Trung Quốc nhanh chóng lây lan sang nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Covid-19 truyền sang Ý bao giờ?

Đảo Tiberina giữa sông Tevere ở trung tâm Roma. Ảnh: Joadl

Ngày 31/1/2020, tại thành phố (TP) Roma, y tế phát hiện 2 bệnh nhân đầu tiên. Đó là 2 du khách gốc Vũ Hán, qua xét nghiệm đã có kết quả dương tính với virus Corona chủng mới.

Dịp này, theo đề nghị của đông đảo bạn đọc, chúng tôi đề cập đến địa danh cùng loạt biệt hiệu của Roma / La Mã – thủ đô nước Cộng hòa Italia / Ý.

Là TP lớn và đông dân nhất nước Ý, thủ đô Roma hiện có hơn 2,8 triệu người định cư trên diện tích 1.285km2. Tọa lạc dọc một đoạn theo dòng sông Tevere, Roma là 1 trong ít thủ đô ở châu Âu giáp biển. Roma hiện có 20km bờ biển Tyrrhenum, một phần của Địa Trung Hải.

Trong lòng TP Roma có một đất nước độc lập tự chủ là thành quốc Vatican, quốc gia nhỏ nhất thế giới về diện tích (0,44km2) và ít nhất thế giới về dân số (1.000 người, số liệu năm 2017). Bởi vậy, Roma mang biệt hiệu thủ đô lưỡng quốc.

Dựa theo thần thoại La Mã, nhiều tài liệu ghi nhận rằng, TP Roma được thành lập từ ngày 21/4/753 trước Công nguyên, tuy nhiên những cuộc khai quật khảo cổ học phản biện rằng, vùng đất này có con người tụ cư theo dạng đô thị sớm hơn. Cũng theo thần thoại La Mã, địa danh Roma xuất phát từ nhân danh Romulus (771 – 716 trước Công nguyên), con của thần chiến tranh Mars và “trinh nữ” Rhe Silvia. Là vị vua đầu tiên của Vương quốc La Mã, Romulus đã cho xây thành Roma. Tuy nhiên, một số nghiên cứu sau này chứng minh rằng, nhân danh Romulus xuất phát từ địa danh Roma thì hợp lý hơn. Theo một công trình nghiên cứu khác vào đầu thế kỷ thứ IV, địa danh Roma khởi phát từ tên dòng sông Tevere thời thái cổ.

Roma trở thành thủ đô của Vương quốc La Mã, rồi Cộng hòa La Mã, rồi Đế quốc La Mã. Dựa vào hình thể địa lý, Roma mang biệt hiệu TP 7 ngọn đồi.

Thi hào Albius Tibullus, tạ thế năm 19 trước Công nguyên, đặt cho Roma biệt hiệu TP vĩnh hằng. Roma còn có đôi biệt hiệu cực kỳ ngất ngưởng là thủ đô của thế giới và thủ đô đứng đầu thế giới.

Từ năm 1871, Roma là thủ đô của Vương quốc Ý thống nhất, sau đó là Cộng hòa Ý từ năm 1946 đến nay.

Roma, tiếng Latinh, cũng là các thứ tiếng Ý, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Albania, Latvia, Litva, Rumani, Na Uy, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia… Roma qua các ngôn ngữ khác:

* Hungary: Róma

* Phần Lan, Estonia: Rooma

* Esperanto / Quốc tế ngữ: Romo

* Anh, Pháp, Hà Lan, Iceland, Zulu, Somali, Malaysia: Rome

Video đang HOT

* Đức, Đan Mạch, Thụy Điển: Rom

* Luxembourg: Roum

* Ireland: Róimh

* Malta: Ruma

* Xứ Wales: Rhufain

* Ba Lan: Rzym

* Séc: “4;ím

* Slovak: Rím

* Slovenia, Croatia, Uzbek: Rim

* Nga, Ukraine, Bulgria, Serbia, Tatar: (phát Rim)

* Mông Cổ: (phát Romyn)

* Hy Lạp: (phát Rómi)

* Nepal: (phát Ròma)

* Nhật:(phát Rma)

* Hàn: (phát Ioma)

* Thái: (phát Krung Rom)

* Khmer: (phát Tikrong Raum)

* Hoa: phồn thể ghi , giản thể ghi (bính âm phát Luómă, âm Hán – Việt phát La Mã)

Đại hí trường / đấu trường La Mã. Ảnh: Diliff

Lâu nay, tiếng Việt gọi thủ đô lưỡng quốc Ý và Vatican là Roma, gọi La Mã trong các văn cảnh liên quan giai đoạn xa xưa.

Thú vị thay, Roma viết ngược thành Amor, nghĩa là tình yêu, do đó đô thị này còn có biệt hiệu TP tình yêu.

Địa danh Roma khởi nguồn các từ romance và romantic trong tiếng Anh cùng các ngôn ngữ thuộc nhóm Roman. Nguyên nghĩa “theo kiểu những người Roma”, romance trở thành danh từ chỉ huyền thoại, chuyện hoang đường, tiểu thuyết phiêu lưu mạo hiểm; động từ diễn đạt tưởng tượng, hư cấu, thêu dệt; tính từ romantic ngụ ý lãng mạn, mơ mộng, thuộc về tiểu thuyết.

Đối với Giáo hội Công giáo thế giới, Thánh Phêrô và Thánh Phaolô đảm trách vai trò rất quan trọng trong giai đoạn Kitô giáo sơ khai, Roma cũng là nơi họ tử đạo và được an táng, do đó Roma còn có biệt hiệu Ngai các vị Thánh, tiếng Latinh ghi Limina Apostolorum.

Thị dân Roma xưa nay rất tự hào cho rằng khắp hoàn vũ, chỉ cần gọi TP mà không gắn liền địa danh nào thì đó chính là Roma. Siêu biệt hiệu!

Trung tâm lịch sử thành Roma có diện tích 1.434ha được Ủy ban Di sản thế giới / World Heritage Committee (WHC) – trực thuộc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc / United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (UNESCO) – xếp hạng Di sản văn hóa thế giới lần đầu vào năm 1980, lần thứ nhì tròn thập niên sau, vào năm 1990. Với hơn 25.000 điểm tham quan, trung tâm này hấp dẫn cực mạnh đối với du khách toàn cầu, nhất là lực lượng Kitô hữu. Ở đây, 4 đại vương cung thánh đường lừng danh mang tên Thánh Gioan Latêranô, Thánh Phêrô, Thánh Phaolô Ngoại thành, Đức Bà Cả thu hút quá đông khách hành hương hằng năm. Riêng đại hí trường / đấu trường La Mã, tiếng Latinh gọi Amphitheatrum Flavium, tiếng Ý gọi Anfitea tro Flavio, tiếng Anh gọi Colosseum, được hoàn công vào năm 80 đầu Công nguyên, trong năm 2018 đã thu hút 7,4 triệu lượt khách.

Thảm thê xiết bao, nước Ý nói chung, Roma nói riêng, nay vắng bóng khách muôn phương. Ấy cũng là hiện hình quá u buồn của du lịch toàn thế giới bởi đại dịch Covid-19 hoành hành.

Vừa ly hôn chồng lấy ngay cô giúp việc, thân thế của cô ta khiến tôi giật mình

Ấy thế nhưng khi nhìn thấy Ngân thì tôi thật sự sốc nặng. Cô ta như biến thành 1 người khác, đâu còn là cô giúp việc ăn vận giản dị như trước.

Tôi và Khánh ly hôn sau hơn 1 năm chung sống và chưa có con chung. Cũng may không có ràng buộc gì nên chuyện chia tay của chúng tôi khá nhẹ nhàng.

Nói về lý do ly hôn, cũng bởi cả 2 còn trẻ với cái tôi quá lớn, lại chỉ chăm chăm muốn phấn đấu sự nghiệp mà lơ là gia đình. Cãi vã ngày càng nhiều, mâu thuẫn chồng chất, không chịu được nữa chúng tôi kéo nhau ra tòa.

Nhưng tôi có nằm mơ cũng không ngờ được, chỉ sau 2 tháng ly hôn mà chồng cũ tôi đã phát thiệp mời cưới. Song điều tôi sốc nặng hơn nữa, đó là danh tính vợ mới của anh ta! Sao lại là Ngân - cô giúp việc vừa béo ú lại lùn và đen của nhà tôi cơ chứ!

Chuyện là, sau một thời gian suốt ngày tị nạnh nhau việc nhà thì chúng tôi quyết định thuê osin. Đi làm cả ngày về đã mệt nhoài, đầu óc thì căng thẳng vì công việc, bắt tôi lao vào bếp núc nữa thì tôi chịu không làm nổi. Ngân là người chồng tôi giới thiệu, bảo rằng cô ta là chỗ quen biết của bạn anh.

Đôi khi thấy Ngân trò chuyện rất thân mật với Khánh, tôi đâm hơi khó chịu. (Ảnh minh họa)

Khi gặp Ngân, tôi lập tức ưng ý. Ngân khá trẻ ngoại hình của cô ta chẳng có chút uy hiếp nào cả. Tôi không cần phải lo Khánh với cô ta có gian tình gì.

Tôi dành 1 phòng cho Ngân ăn ở luôn trong nhà mình. Ngân trông trẻ thế thôi nhưng thực sự được việc lắm. Nhà cửa lau dọn sạch sẽ, cơm nước cô ta nấu khá ngon. Nhưng đôi khi thấy Ngân trò chuyện rất thân mật với Khánh, tôi đâm hơi khó chịu. Rồi lại nghĩ, tôi phải có sự tự tin của mình, cứ đề phòng với lo nơm nớp mất chồng thì có mà sợ tới hết đời.

Từ khi có Ngân về làm giúp việc, Khánh quay ra bất mãn với tôi hơn hẳn trong khoản nội trợ, bếp núc. Khánh nhiều lần chê tôi ra mặt, rằng tôi chẳng ra dáng phụ nữ. Tôi không chịu vào bếp, nhà không muốn lau, hoa không biết cắm... Tóm lại chê khoản nữ công gia chánh của tôi thậm tệ. Những lúc ấy tôi lại tức giận gào lên rằng, anh đòi phụ nữ vừa giỏi sự nghiệp vừa đảm việc nhà thì lên sao Hỏa mà đòi!

Cho tới khi chúng tôi ly hôn thì Ngân đã làm giúp việc cho nhà tôi được 5 tháng. Tôi không thân thiết lắm với cô ta nên chuyện tình cảm vợ chồng tôi không tâm sự với Ngân. Ly hôn xong tôi chuyển về nhà mẹ đẻ, còn cô ta đi đâu tôi chẳng rõ. Thế mà sao cuối cùng cô ta lại trở thành vợ của Khánh được?!

Tôi khó hiểu và thấy nực cười vô cùng, liền hẹn gặp Khánh và vợ mới của anh ta 1 lần. Ngoài mặt tôi nói muốn chúc mừng hạnh phúc họ, song thật bụng tôi định nhân cơ hội cười cợt Khánh. Anh ta chê tôi đủ điều để rồi rước về cô vợ mới như vậy ư? Không ngoại hình, không công việc, chỉ được cái nấu ăn ngon và dọn nhà sạch? Đúng là chuyện cười thế kỷ!

Ấy thế nhưng khi nhìn thấy Ngân thì tôi thật sự sốc nặng. Cô ta như biến thành 1 người khác, đâu còn là cô giúp việc ăn vận giản dị như trước. Cô ta vẫn béo thế nhưng mặc toàn hàng hiệu, xách túi mấy chục triệu. Thậm chí 2 người đó còn lái ô tô đến. Khánh sau mấy tháng không gặp cũng bảnh bao và sang chảnh hẳn ra.

Ấy thế nhưng khi nhìn thấy Ngân thì tôi thật sự sốc nặng. (Ảnh minh họa)

"Đây là vợ sắp cưới của anh, Ngân. Em cũng quen rồi nhỉ. Nhưng có lẽ em chưa biết, Ngân là con gái của giám đốc công ty anh đấy. Cô ấy thích nấu nướng, nội trợ lại thầm thương trộm nhớ anh nên mới hạ mình vào làm giúp việc cho anh. Anh có được cô ấy thật sự là vô cùng may mắn", Khánh cười tươi rói.

Tôi chết khiếp, không thể tin nổi những gì Khánh vừa thốt ra. Thật sự quá hoang đường! Ngân thích Khánh tới nỗi, vì để kề cận ngày đêm chăm sóc người trong mộng mà không tiếc đóng giả làm osin ư? Tình yêu này cũng quá mãnh liệt nhỉ!

Giờ thì tôi đã hiểu tại sao Khánh lại lấy Ngân, không phải vì cô ta giỏi nội trợ, quan trọng nhất cô ta là tiểu thư nhà giàu kìa! Hơn nữa, ngay từ đầu Khánh đã biết rõ tất cả nhưng lại giấu tôi. Hoặc giả chính anh ta cũng có ý định ly hôn tôi khi được Ngân để mắt đến rồi. Cưới được Ngân, một bước lên tiên, bảo sao anh ta không nắm bắt ngay cơ hội chứ!

Về nhà ngẫm lại mà nhiều lúc tôi vẫn thấy khó tin làm sao. Đúng là ở đời chuyện quái gì cũng có thể xảy ra được. Khánh có gì mà Ngân phải say đắm tới mức ấy? Nhưng thôi, chuyện tình cảm luôn thật khó nói còn gì. Chỉ biết tôi và Khánh đã hết duyên nợ, tôi nên sống cuộc sống mới thật hạnh phúc.

Có nên bỏ phố về quê sống cho thoải mái Thời gian vừa qua trốn dịch nên vợ chồng tôi cùng con về quê sống, cảm thấy không khí rất trong lành, nhất là con có không gian chạy nhảy thoải mái. Cảm giác sáng dậy ra ngoài vườn hít thở không khí trong lành, tự ra vườn hái rau sạch mà không phải lo mua nhầm rau phun thuốc, rồi lâu lâu...