Robot thay con người từ việc thủ công đến trí tuệ

Robot từng được dùng để thay thế lao động phổ thông, nay đã đe dọa cả nhân viên văn phòng, trực điện thoại hay kiểm soát chất lượng.

Khi đặt phòng tại một số khách sạn ở Mỹ những ngày này, bạn sẽ được một robot quản gia tiếp đón dưới sảnh và phục vụ đồ dùng hàng ngày. Thậm chí, trang web của Savioke, công ty thiết kế robot quản gia, còn lưu ý “Không cần tiền boa”. Một robot khác có thể lát được hơn 3.000 viên gạch trong một ca 8 tiếng, gấp 10 lần số lượng một người có thể làm. Robot còn có thể gieo hạt và thu hoạch mùa màng, tách xương và thịt trong lò mổ, đóng gói thực phẩm trong các cơ sở chế biến.

Watson Assistant là công cụ trò chuyện AI của IBM.

Càng phát triển, tự động hóa càng biến công xưởng thành nơi không bóng người. Năm 1964, công ty giá trị nhất của Mỹ, AT&T, sở hữu 758.611 nhân viên. Ngày nay, Apple chỉ có 137.000 lao động mà vẫn giữa được ngôi vị số một.

Chính quyền Mỹ khuyến khích các công ty thực hiện tự động hóa bằng cách giảm thuế cho máy móc và phần mềm. Nếu một doanh nghiệp trả 100 USD cho một người lao động, họ sẽ phải trả 30 USD tiền thuế. Nếu dùng 100 USD này để mua thiết bị tự động hóa, họ sẽ chỉ phải trả 3 USD tiền thuế. Luật Việc làm và Cắt giảm thuế năm 2017 của Mỹ đã giảm thuế cho các giao dịch mua hàng tới mức “bạn có thể kiếm tiền khi mua thiết bị”.

Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, nhiều công việc tưởng chừng không thể thay thế đang chứng kiến sự vươn lên của máy móc. Công ty tài chính JPMorgan cho biết họ đang triển khai một hệ thống AI để xem xét các thỏa thuận cho vay thương mại. Công việc phức tạp đòi hỏi khoảng 360.000 tiếng một năm của các luật sư được AI hoàn thành trong vài giây.

Tháng 5 vừa rồi, Microsoft chịu thâm hụt doanh thu quảng cáo nghiêm trọng ở các nền tảng MSN và Microsoft News. Hãng này lập tức sa thải nhiều nhà báo và sử dụng AI để quét và xử lý tin bài. Cùng động thái tương tự, tập đoàn truyền thông iHeartMedia cũng vừa cho thôi việc hàng loạt DJ để tận dụng công nghệ AI của hãng.

AI cũng đang trở thành một lựa chọn đầy tiềm năng cho các công ty trong thời gian dịch bệnh. Nhiều cơ cở tái chế tại Mỹ đã cho nhiều nhân viên nghỉ việc để sử dụng robot có trí tuệ nhân tạo để phân loại nhựa, giấy và thủy tinh. AMP Robotics, công ty sản xuất những robot này, cho biết yêu cầu từ khách hàng đã tăng ít nhất gấp 5 lần từ tháng 3 đến tháng 6. Năm ngoái, chỉ có 35 cơ sở tái chế sử dụng AMP Robotics, nhưng dự kiến đến cuối năm 2020, con số này sẽ đạt gần 100.

Công ty tái chế RDS Virginia năm 2019 đã đầu tư 4 robot AI của AMP Robotics để trang bị cho cơ sở tái chế Roanoke của hãng. Joe Benedetto, Chủ tịch công ty, cho biết robot có thể làm việc suốt ngày đêm, không cần nghỉ ngơi tắm rửa và không yêu cầu đào tạo về an toàn. Khi Covid-19 bùng phát, robot kiểm soát luôn khâu chất lượng, còn nhân viên ngồi nhà và được giao các công việc khác. Benedetto hài lòng khi biết mình sẽ không phải tăng lương cho robot để đáp ứng mức lương tối thiểu. “Có một vài lý do khiến tôi thích máy móc hơn. Miễn là bạn bảo trì nó, nó sẽ hoạt động cả năm không nghỉ”, ông nói.

Các công ty triển khai tự động hóa và AI cho biết công nghệ cho phép họ tạo ra nhiều việc làm mới. Tuy nhiên, số lượng việc làm mới thường rất nhỏ so với số lượng bị mất. LivePerson, một công ty chuyên thiết kế phần mềm thoại, có thể giúp một trung tâm chăm sóc khách hàng hỗ trợ 1.000 khách hàng một ngày chỉ với 100 người và một hệ thống chatbot AI. Một bot có thể trả lời khoảng 10.000 câu hỏi mỗi giờ, trong khi cùng thời gian đó, một nhân viên tổng đài thành thạo cũng chỉ có thể trả lời được 6 người.

Nhiều cơ quan còn tìm đến giải pháp công nghệ trong trường hợp phải cắt giảm ngân sách và sa thải nhân viên. Brian Pokorny, Giám đốc công nghệ thông tin của quận Otsego, New York, cho biết: “Tôi không nghĩ chúng tôi sẽ quay trở lại mức nhân sự như trước khi có Covid-19. AI cần được nhìn nhận như một xu hướng tất yếu, chính phủ phải áp dụng để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước”.

Robot quản gia Jarvis đang được sử dụng tại khách sạn Grand Hotel,California.

Pokorny đã sử dụng bản dùng thử miễn phí Watson Assistant của IBM từ những ngày đầu đại dịch. Phần mềm do AI hỗ trợ cho phép thiết lập các cuộc trò chuyện, trả lời câu hỏi từ người dân, chẳng hạn liệu Đại sảnh bóng chày quốc gia ở Cooperstown đã mở cửa trở lại hay chưa. Giờ đây, Watson có thể trả lời 75% câu hỏi mà mọi người đặt ra. Theo Pokorny, mỗi cuộc hội thoại chỉ tốn của quận Otsego 0,01 USD. Mặc dù quận này hiện chỉ sử dụng AI cho hình thức tin nhắn trực tuyến, họ có kế hoạch sẽ triển khai một trợ lý ảo Watson để trả lời các cuộc gọi điện thoại trong thời gian tới.

Theo Hiệp hội các Giám đốc Thông tin Quốc gia, hiện có khoảng 36 bang tại Mỹ đã triển khai chatbot để trả lời các câu hỏi về đại dịch và các dịch vụ của chính phủ.