Rau quả, thủy sản sẽ được hưởng lợi từ TPP

Mặc dù nông nghiệp được đánh giá sẽ là một trong những ngành bị tổn thương nhiều nhất khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương ( TPP), nhưng tiểu ngành rau quả và thủy sản lại được cho là sẽ nhận được tác động ‘tích cực cao’ nếu biết tận dụng cơ hội. ?

Kim ngạch xuất khẩu rau quả vào các nước TPP – Nguồn: Tổng cục Hải quan

Xuất khẩu rau quả sang TPP chỉ chiếm 10%

Theo đánh giá của Viện chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD), trong nhưng năm gân đây, xuât khâu rau qua Viêt Nam vao thi trương cac nươc TPP tăng trương nhanh chong. Cụ thể, thanh long đa đươc xuât khâu đi New Zealand va Australia; vai, nhan va xoai đa đươc xuât vao thi trương Hoa Ky… Măc du vây, kim ngach xuât khẩu rau quả cua Viêt Nam vao các nước tham gia TPP chỉ khoang 200 triêu đô la Mỹ, chiêm ty lê khoang 10% tông kim ngach xuât khâu rau qua cua Viêt Nam.

Đánh giá của IPSARD cho thấy, lơi ich tư viêc giam thuê xuât nhâp khâu cua cac nươc TPP đôi rau qua Viêt Nam đươc ky vong la kha lơn. Dư đia thuê quan đôi vơi ca san phâm rau qua thô va chê biên cua Viêt Nam con nhiêu, trong đó, Nhât Ban, Hoa Ky va Mexico la ba thi trương tiêm năng nhât cho san phâm rau qua xuât khâu cua Viêt Nam.

Trong công bô cam kêt chi tiêt TPP cua Nhât Ban, thuê quan nhâp khâu vơi hoa quả và nước trái cây về 0% ngay lập tức. Đang chu y la một số mặt hàng mà hiện tại Nhật Ban nhập chủ yếu từ Việt Nam se co lô trinh căt giam dân thuê quan.

Thư nhât là khoai tây. Thuế hiện tại đối với khoai tây đang là 40% trong hạn ngạch và 2.796 yen Nhật/kg ngoài hạn ngạch. Thuế sẽ giữ nguyên cho phần trong hạn ngạch và thuế ngoài hạn ngạch đươc giảm 15% sau 6 năm. Theo số liệu thống kê, trung bình ba năm gần đây Nhật Bản nhập khẩu từ Việt Nam 200 tấn khoai tây mỗi năm.

Mặt hàng thư hai là trà. Thuế hiện tại mà Nhật Bản áp dụng với mặt hàng này là 17% và không có hạn ngạch. Thuế sẽ được đưa về 0% trong 6 năm. Hiện Việt Nam xuất khẩu sang Nhật trung bình 300 tấn trà mỗi năm. Ngoài ra, Việt Nam cũng xuất khẩu khá nhiều nước dứa sang Nhật. Thuế ngoài hạn ngạch là 33 yen/kg, thuế ngoài hạn ngạch sẽ giảm 15% trong 6 năm. Xuất khẩu nước dứa của Việt Nam sang Nhật trung bình là 40 tấn/năm.

“Như vây, co thê thây răng Nhât Ban se la môt thi trương tiêm năng cho san phâm rau qua cua Viêt Nam trong khôi TPP”, theo báo cáo của IPSARD.

Măc du vây, theo đánh giá của IPSARD, Viêt Nam dương như vân chưa săn sang tân dung cơ hôi nay. Nhiêu san phâm rau qua tươi sông cua Viêt Nam vân con bi câm nhâp khâu vao cac thi trương lơn cua TPP như Nhât Ban va Hoa Ky vi cac nguy cơ an ninh sinh hoc va an toan vê sinh thưc phâm. Trong khi đo, ty lê cac san phâm rau qua chê biên cua Viêt Nam vân con rât thâp. Ví dụ như năm 2013, tỉ lệ rau quả chế biến xuất khẩu chỉ chiếm khoảng hơn 20%.

Ở chiều ngược lại, Viêt Nam cung nhâp khâu khoang 100 triêu đô la Mỹ rau qua tư cac nươc TPP, bằng một nửa kim ngạch Việt Nam xuất khẩu sang TPP, chu yêu từ Hoa Ky va Australia. Khi TPP đi vao thưc thi, san phâm rau qua cua hai nươc nay se co cơ hôi lơn thâm nhâp vao thi trương Viêt Nam do vân con nhiêu dư đia đê giam thuê suât nhâp khâu (thuế nhập khẩu là 40%).

Hiên nay phân lơn cac san phâm rau qua nhâp khâu tư TPP đang canh tranh gay găt vơi cac san phâm Viêt Nam trên phân khuc thi trương cao câp. Trong tương lai, gia cac san phâm rau qua nhâp khâu giam xuông do Viêt Nam phai ha thuê suât theo cam kêt TPP. Điêu nay co thê se tao ra canh tranh gay găt giưa san phâm nhâp khâu va cua Viêt Nam trên cac thi trương câp thâp hơn.

“Vi vây, nhu câu nâng cao chât lương, mâu ma, vê sinh an toàn thưc phâm, giam chi phi san xuât cac san phâm rau qua Viêt Nam la hêt sưc câp thiêt đê tăng tinh canh tranh cua nganh”, báo cáo viết.

Thủy sản qua chế biến sẽ có nhiều dư địa

Cá tra vẫn chủ yếu là xuất khẩu thô – Nguồn: VASEP

Hiên nay, phân lơn mưc thuê suât nhâp khâu cua cac nươc TPP, trư Mexico, đôi vơi cac san phâm thuy san ơ dang nguyên liêu hoăc sơ chê (co ma sô thuê HS 03) đa ơ mưc kha thâp (0-5%). Vi vây, viêc giam thuê tư cac cam kêt TPP không co nhiêu y nghia trong viêc thuc đây xuât khâu cac nhom hang nay cua Viêt Nam.

Tuy nhiên, vân con rât nhiêu dư đia đôi vơi cac cac san phâm chê biên co gia tri gia tăng cao (ma sô thuê HS 16) tai cac thi trương Hoa Ky, Nhât Ban va Canada. Song, vân đê chinh la hiên nay khâu chê biên thuy san cua Viêt Nam con rât yêu. Phân lơn cac san phâm thuy san vân ơ dang tươi sông, đông lanh hoăc phơi khô, thiêu cac công nghê tao gia tri gia tăng cao như hun khoi hay lam cac chê phâm sinh hoc. Do đo, đê tân dung đươc cac dư đia thuê quan, Viêt Nam cân phai đây manh công đoan chê biên trong chuôi gia tri thuy san.

Theo báo cáo của IPSARD, một trong những thách thức lớn đối với nông sản xuât khâu cua Việt Nam la các nước tham gia TPP có thể giảm thuế suất nhưng họ sẽ nâng cao các hàng rào phi thuế quan nghiêm ngặt hơn.

Đê xâm nhâp va chiêm linh đươc nhưng thi trương gia tri cao va quy mô lơn như Hoa Ky va Nhât Ban, nhưng san phâm Viêt Nam đang co lơi thê xuât khâu như thuy san cân vươt qua đươc cac hang rao ky thuât va cac biên phap kiêm dich vê sinh an toan thưc phâm.

Bên canh đo, viêc hiên nay Viêt Nam nhâp khâu môt lương lơn tôm từ các nước ngoài TPP vê chê biên va xuât đi thi trương Hoa Ky va Nhât Ban cung co thê vi pham quy tăc vê nguôn gôc xuât xư cua TPP.

Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn