Rau cải dại, vị thuốc quý đầu xuân

Rau cải dại được ứng dụng cả trong Đông y và Tây y làm thuốc cầm máu, lợi tiểu, tiêu viêm…

Đặc điểm và công dụng của rau cải dại

Rau cải dại, tên khác là tề thái, địa mễ thái, cỏ tâm giác, tên khoa học là Capsella bursa pastoris (L.) Medic.,thuộc họ Chữ thập Brassicaceae (Cruciferae)..

Rau cải dại màu xanh lục, có thân gầy nhỏ, có lông mịn, phân nhánh hoặc không phân nhánh. Cao từ 20-40cm. Lá phía gốc mọc sát mặt đất thành hoa thị, cuống ngắn hoặc không cuống; phiến lá xẻ thành nhiều răng cưa thô to, trên phiến lá có lông nhỏ.

Lá phía trên không có cuống, ôm lấy thân cây, mép có răng cưa hoặc nguyên hay hơi cắt sâu. Hoa nhỏ 4 cánh màu trắng, mọc thành chùm ở đầu cành hay kẽ lá.

Đầu xuân nở hoa, nhổ toàn cây lên, cắt bỏ rễ, dùng tươi hoặc khô.

Rau cải dại có công dụng lợi gan, hòa trung, lợi ngũ tạng.

Theo Đông y: Rau cải dại có vị ngọt nhẹ, tính mát; vào kinh can. Có tác dụng hòa vị, lợi thủy, chỉ huyết, minh mục. Dùng trong trường hợp tiểu rắt, tiểu đục, thổ huyết, tiện huyết, băng huyết, mắt sưng đỏ đau, tử cung xuất huyết, khái huyết, kinh nguyệt quá nhiều…

Trong Bản thảo cương mục ghi: Rau cải dại có khả năng lợi gan, hòa trung, lợi ngũ tạng, rễ dùng chữa đau mắt, làm sáng mắt, ích dạ dày, rễ và lá đốt thành than chữa xích bạch lỵ; hạt minh mục (làm sáng mắt) chữa đau mắt, thong manh, bổ ngũ tạng, chữa lỵ lâu ngày.

Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy: Trong cây có axit fumaric và nhiều muối kaki, ngoài ra trong rau cải dại còn có cholin với vitamin K.

Rau cải dại có một số tác dụng chủ yếu, như hạ huyết áp; giãn huyết quản, tăng lượng máu qua động mạch vành; Cao lỏng rau cải dại có tác dụng trên tử cung cô lập gây co bóp rõ rệt; axit bursic có tác dụng cầm máu, hạ nhiệt; hưng phấn hô hấp, làm lành vết loét, lợi niệu. Ngoài ra, rau cải dại còn có thể chống động kinh và hỗ trợ điều trị các bệnh về thần kinh.

Một số bài thuốc từ rau cải dại:

Hỗ trợ điều trị ho ra máu:

Rau cải dại tươi 60g; sắc nước uống thay trà.

Hố trợ điều trị bệnh tăng huyết áp, đau đầu, xuất huyết đáy mắt:

Rau cải dại khô 30g, sắc nước uống thay trà hằng ngày.

Hỗ trợ điều trị lao thận:

Rau cải dại tươi 60g, khô 30g, nước 400ml sắc còn 200ml; đập 1 quả trứng gà vào, đun lại cho chín; ăn trứng uống nước thuốc.

Hỗ trợ điều trị toàn thân phù thũng, đau tức ngực:

Rau cải dại khô 30g, đại táo 12g, sắc nước uống thay trà.

Các trường hợp kinh nguyệt quá nhiều:

Dùng bài: Rau cải dại khô 40g, nước 200ml, sắc còn 100ml; chia 3 lần uống trong ngày.

Rau cải dại hỗ trợ điều trị tăng huyết áp

Các trường hợp chảy máu cam, chảy máu chân răng:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 30g, thịt lợn nạc 120g; nấu canh ăn.

Các trường hợp sản hậu xuất huyết:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 30g; sắc nước, chia 2 lần uống trong ngày.

Chữa lỵ lâu ngày:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 60g, khô 30g; sắc nước, thêm đường đỏ, chia uống trong ngày.

Các trường hợp nội thương thổ huyết:

Dùng bài: Rau cải dại khô 30g, đại táo 12g; sắc nước uống.

Giúp lợi niệu, trị tiểu đục, đái ra dưỡng chấp:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 40g, khô 20g, sắc nước uống; Dùng liên tục trong 20 – 30 ngày; hoặc có thể dùng cao lỏng cải dại mỗi lần 3ml, ngày 2 lần.

Dự phòng dịch viêm não:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 60g: sắc nước uống. Uống cách nhật hoặc sắc uống 2 – 3 lần/tuần; dùng liền 3 tuần.

Dự phòng bệnh sởi:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 100g, bạch thái căn 200g; sắc nước uống. Chia 2 – 3 lần, uống trong ngày khi thuốc còn ấm.

Chữa trẻ lên sởi hỏa thịnh:

Dùng bài: Rau cải dại tươi 60g, ngó sen 30g; sắc nước uống. Chia 2 – 3 lần, uống khi thuốc còn ấm.