Quyết định gây tranh cãi có nguy cơ khiến Ukraine thiệt hại lâu dài

Động thái điều chuyển quân nhân từ không quân sang bộ binh của Ukraine do thiếu lực lượng tiền tuyến dấy lên nguy cơ Kiev sẽ phải đối mặt với những hậu quả lâu dài.

Quân nhân Ukraine quan sát bầu trời để tìm máy bay không người lái và máy bay của Nga tại một vị trí ở Donetsk (Ảnh: AFP).

Trong những tuần qua, nội bộ quân đội Ukraine đối mặt với những tranh cãi sau khi ban lãnh đạo quyết định điều chuyển hàng nghìn binh sĩ từ không quân sang bộ binh do thiếu lực lượng. Trong những binh sĩ bị điều chuyển có cả những người có chuyên môn cao, đặc thù ở không quân, khó có thể thay thế trong thời gian ngắn.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau đó chỉ đạo quân đội xem xét lại kế hoạch điều chuyển.

Tuy nhiên, các binh sĩ ẩn danh chia sẻ với Kyiv Independent rằng trên thực tế, không có gì thay đổi, và việc chuyển giao này vẫn tiếp tục.

Theo 3 quân nhân, lệnh chuyển quân vẫn được thực hiện do các chỉ thị từ cấp chỉ huy quân sự cao hơn.

Một sĩ quan không quân xác nhận rằng việc chuyển quân tiếp tục do nỗ lực tuyển tân binh của Ukraine không hiệu quả, nhưng ông không thể tiết lộ số liệu cụ thể vì đây là vấn đề nhạy cảm.

Ông cũng cảnh báo rằng việc này có thể gây “hậu quả nghiêm trọng” nhất là khi các binh sĩ chuyên trách kỹ thuật hàng không, cung cấp oxy cho máy bay cũng bị điều động ra tiền tuyến. Việc thay thế họ là không dễ dàng trong khi họ có nguy cơ thiệt mạng cao vì không quen chiến đấu trực tiếp.

Việc chuyển khoảng 5.000-6.000 quân nhân Không quân sang Lục quân bắt đầu từ tháng 1/2025, với một nửa dự kiến sẽ được điều động trong năm tới, theo nghị sĩ Ruslan Gorbenko.

Ông Gorbenko cho biết, việc chuyển quân chỉ áp dụng cho những binh sĩ không quân thuộc các đơn vị súng trường, những người có kinh nghiệm bắn hạ mục tiêu trên không bằng vũ khí cá nhân và không liên quan đến hàng không.

Tuy nhiên, một đoạn video ngày 14/1 cho thấy các nhân sự kỹ thuật không quân với kinh nghiệm vận hành máy bay MiG-29 trong hơn một thập niên cho biết hầu hết kỹ thuật viên của họ bị lệnh chuyển sang bộ binh.

Quân đội Ukraine, đối mặt với tổn thất lớn ở các đơn vị chiến đấu, đã chuyển các binh sĩ chuyên môn – như pháo binh, kỹ thuật viên UAV, y tế, và công binh – sang bộ binh nhằm tăng cường lực lượng tại các điểm nóng như Donetsk.

Một binh sĩ không quân tiết lộ rằng lệnh điều động đã khiến khoảng 120 quân nhân trong lữ đoàn của anh, bao gồm nhân viên tín hiệu, xạ thủ, và chuyên viên mã hóa, bị chuyển sang bộ binh từ đầu năm nay.

Anh lo ngại việc này sẽ làm suy yếu khả năng phòng không của Ukraine khi các chuyên gia quan trọng bị điều ra tiền tuyến.

Anh ước tính hơn 1.000 nhân sự không quân trên cả nước đã bị chuyển sang bộ binh, nhưng số liệu cụ thể vẫn là bí mật quân sự.

Nghị sĩ Gorbenko lập luận rằng việc chuyển một số binh sĩ không quân sang bộ binh có thể hợp lý khi các hệ thống phòng không hiện đại do phương Tây cung cấp đã thay thế một phần vai trò của họ. Tuy nhiên, ông thừa nhận tổn thất nhân lực là một thách thức lớn trong việc duy trì năng lực phòng thủ của Ukraine.

Một binh sĩ không quân cho biết, trong số những người bị chuyển sang bộ binh, khoảng 40% đã thiệt mạng và 40% bị thương ngay trong những ngày đầu tiên khi họ bị đưa thẳng ra tiền tuyến.

Một số chuyên gia quân sự phương Tây và Ukraine cho rằng các vấn đề của Ukraine trong quản lý nguồn lực đang dẫn đến sự lãng phí nhân lực có kinh nghiệm. Trong khi đó, một số người cho rằng việc hiện đại hóa trang thiết bị có thể làm giảm sự cần thiết của một số binh sĩ có tay nghề.

Một quân nhân không quân nhấn mạnh, họ sẵn sàng phục vụ ở bộ binh nếu cần, miễn là được đào tạo đủ thời gian và có người thay thế họ ở vị trí hiện tại. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi kỹ năng chuyên môn để thay thế đội ngũ không quân, những người chịu trách nhiệm bảo dưỡng máy bay, theo dõi mục tiêu trên không, và bắn hạ UAV.

Việc quản lý hiệu quả lực lượng chuyên môn sẽ là yếu tố quyết định để Ukraine duy trì khả năng phòng thủ trong bối cảnh xung đột kéo dài. Các quyết định chuyển quân mang tính tình thế có thể gây ra hậu quả lâu dài cho Ukraine.