Quyền tổng thống Sri Lanka ban bố tình trạng khẩn cấp

MINH KHÔI17:14 18/07/2022

Theo thông báo của Chính phủ Sri Lanka vào cuối ngày 17-7, quyền Tổng thống Ranil Wickremesinghe đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong bối cảnh bất ổn xã hội và khủng hoảng kinh tế đang bao trùm quốc gia này.

Nhân viên an ninh đứng gác bên ngoài tòa nhà Quốc hội Sri Lanka – Ảnh: REUTERS

“Việc bảo vệ trật tự công cộng và duy trì các nguồn cung hàng hóa và dịch vụ thiết yếu cho cuộc sống của người dân là rất cần thiết”, Hãng tin Reuters dẫn thông báo của Chính phủ Sri Lanka.

Ngày 13-7, trên cương vị quyền tổng thống, Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe đã ban bố tình trạng khẩn cấp, sau khi cựu tổng thống Gotabaya Rajapaksa bỏ chạy sang Maldives.

Ông Rajapaksa trốn ra nước ngoài để thoát khỏi vòng vây người biểu tình phản đối chính phủ. Ông đã đến Singapore trên chuyến bay khởi hành từ Maldives sau khi rời khỏi Sri Lanka, rồi gửi email thông báo quyết định từ chức.

Ngày 14-7, Chủ tịch Quốc hội Sri Lanka Mahinda Yapa Abeywardenena xác nhận đã nhận được email thông báo từ chức của ông Rajapaksa. Một ngày sau, đơn từ chức của ông Rajapaksa được Quốc hội chấp thuận.

Video đang HOT

Quốc hội Sri Lanka đã họp ngày 16-7 để bắt đầu quá trình bầu tổng thống mới. Chủ tịch Quốc hội Mahinda Yapa Abeywardena cho biết sẽ tiến hành bầu tổng thống mới vào ngày 20-7 sau khi tiếp nhận các đề cử trong ngày 19-7.

Nguồn ngoại tệ cạn kiệt khiến Sri Lanka không nhập khẩu được các mặt hàng thiết yếu, dẫn tới một cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có.

Người Sri Lanka đã nhiều tháng chịu cảnh thiếu lương thực, nhiên liệu, mất điện kéo dài và lạm phát phi mã. Giá cả các mặt hàng thiết yếu nhất tại nước này đã tăng gấp 3 lần trong những tháng gần đây.

Khủng hoảng kinh tế dẫn đến các cuộc biểu tình chống chính phủ. Người biểu tình đã chiếm luôn tòa nhà và văn phòng tổng thống, buộc lãnh đạo cao nhất phải từ chức.

Cựu tổng thống Gotabaya Rajapaksa cho biết ông đã “làm tất cả các biện pháp có thể” để ngăn chặn cuộc khủng hoảng kinh tế đang lan rộng.

Quyền Tổng thống Ranil Wickremesinghe là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho chiếc ghế tổng thống, nhưng ông Wickremesinghe cũng là đồng minh của cựu tổng thống Rajapaksa. Người biểu tình cũng phản đối ông Wickremesinghe, dẫn đến viễn cảnh bất ổn gia tăng nếu ông Wickremesinghe được bầu làm tổng thống.

Dông bão chưa qua ở Sri Lanka

Việc nhà lãnh đạo Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa phải từ chức tổng thống và rời khỏi đất nước được coi là kết quả khó tránh khi hòn đảo 22 triệu dân này phải chứng kiến cuộc khủng hoảng kép chính trị, kinh tế tồi tệ nhất kể từ khi Sri Lanka giành độc lập năm 1948.

Ông Ranil Wickremesinghe khi đương nhiệm chức Thủ tướng Sri Lanka, trong cuộc họp báo tại Colombo. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Sau hơn một tháng nhậm chức, hôm 23/6, Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe phải thừa nhận nền kinh tế của quốc đảo ở Nam Á này đã sụp đổ khi không còn ngân sách để chi trả cho lương thực và nhiên liệu. Đến ngày 5/7, ông tuyên bố Sri Lanka đã chính thức vỡ nợ và đang đàm phán với Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) về một gói cứu trợ, nhưng tình hình không mấy thuận lợi. Sri Lanka phải đàm phán với tư cách một nước phá sản, không phải một nước đang phát triển. Cuộc khủng hoảng kinh tế gây ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng nguồn cung thiết yếu và làm gián đoạn sinh kế của người dân, kéo theo làn sóng biểu tình, đình công lan rộng.

Theo các chuyên gia kinh tế, cuộc khủng hoảng này bắt nguồn từ các yếu tố trong nước, bao gồm hệ thống quản lý yếu kém và nạn tham nhũng kéo dài nhiều năm. Ngoài ra, nền kinh tế chủ yếu dựa vào "ngành công nghiệp không khói" (chiếm 59,2% tổng sản phẩm quốc nội - GDP - bao gồm du lịch, khai thác cảng biển) thực sự "lao đao" khi phải hứng chịu hàng loạt vụ khủng bố dịp lễ Phục sinh năm 2019, tiếp theo là đại dịch COVID-19, khiến dự trữ ngoại hối của quốc gia giảm tới 70% và chính phủ phải tiếp tục dựa vào các khoản vay ngoại tệ để chi tiêu. Đi kèm với đó là những vấn đề toàn cầu khiến giá cả nhiều mặt hàng nhập khẩu tăng mạnh và lạm phát vọt lên mức cao kỷ lục.

Giới phân tích cho rằng, lẽ ra trong bối cảnh này, Chính phủ Sri Lanka cần tăng nguồn thu khi nợ nước ngoài tăng vọt thì Tổng thống Rajapaksa lại thông qua các đợt cắt giảm thuế lớn nhất trong lịch sử, khiến ngân sách thất thu 30%. Các chủ nợ đã hạ bậc tín nhiệm của Sri Lanka, ngăn nước này vay thêm tiền khi nguồn dự trữ ngoại hối sụt giảm. Điều đó đồng nghĩa với việc Sri Lanka mất quyền tiếp cận với các thị trường nước ngoài.

Một nguyên nhân khác dẫn tới tình trạng vỡ nợ của Sri Lanka là chính sách phát triển nông nghiệp chưa phù hợp. Tháng 4/2021, Tổng thống Rajapaksa bất ngờ cấm nhập khẩu phân bón hóa học và thuốc trừ sâu để thúc đẩy canh tác hữu cơ. Tuy nhiên, sự thay đổi đột ngột mà không có sự chuẩn bị cũng khiến nông dân hoang mang, vụ mùa thất bát, đẩy giá lương thực lên cao. Mặc dù chính sách này đã được hủy bỏ vào tháng 11/2021, song hậu quả là tình trạng suy giảm sản lượng nông nghiệp chưa từng thấy, biến Sri Lanka từ một nước tự cung tự cấp gạo thành nước nhập khẩu gạo với kim ngạch hơn 600 triệu USD.

Việc hạn chế nhập khẩu để tiết kiệm ngoại hối vô hình trung lại dẫn tới tình trạng khan hiếm nhiều mặt hàng, kể cả hàng thiết yếu. Trong khi đó, các vấn đề toàn cầu đã đẩy giá lương thực và dầu mỏ lên cao hơn, khiến chi phí nhập khẩu cũng theo đó mà tăng.

Trong khi chính sách kinh tế từ nhiều năm qua được cho là sai lầm thì các biện pháp ứng phó của chính phủ với khủng hoảng lại chậm chạp và kém hiệu quả. Điều này càng khiến Sri Lanka lún sâu vào khủng hoảng nghiêm trọng. Sri Lanka đã mất khả năng chi trả món nợ 51 tỷ USD từ tháng 4/2022, khi tuyên bố dừng trả khoản nợ nước ngoài 7 tỷ USD đáo hạn trong năm nay, trong số 25 tỷ USD đáo hạn tới năm 2026. Điều này có nghĩa Sri Lanka đã được xếp vào diện vỡ nợ. Bên cạnh đó, nước này đã rơi vào cảnh cạn kiệt dự trữ ngoại hối. Hồi tháng 5, Bộ trưởng Tài chính Ali Sabry thông báo nước này chỉ còn khoảng 25 triệu USD dự trữ ngoại hối.

Người biểu tình tập trung bên ngoài Phủ Tổng thống ở Colombo, Sri Lanka ngày 10/7/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Kinh tế suy thoái dẫn đến bất ổn chính trị kéo dài nhiều năm đã thách thức khả năng chịu đựng của người dân Sri Lanka. Khó khăn kinh tế ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống hằng ngày của người dân. Thực tế, Sri Lanka không còn đủ ngoại tệ để nhập khẩu nhiên liệu, lương thực, thuốc men, các mặt hàng thiết yếu. Điều này đã đẩy giá các mặt hàng thiết yếu tăng phi mã và khiến người dân rơi vào tình cảnh thiếu thốn. Người dân phải xếp hàng dài nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày để mua nhiên liệu. Đồng tiền mất giá tới 80%, khan hiếm hàng hóa trầm trọng đẩy lạm phát lên cao tới 54,6% vào tháng 6 vừa qua, chất thêm gánh nặng lên vai người dân.

Là đất nước nhiệt đới chưa từng thiếu lương thực, nhưng gần đây người dân Sri Lanka đã phải chịu cảnh thiếu ăn. Chương trình Lương thực Liên hợp quốc (WFP) mới đây cho biết, 86% số gia đình ở Sri Lanka đang "sử dụng ít nhất một cơ chế đối phó, bao gồm ăn ít hơn, ăn ít thức ăn bổ dưỡng hơn và thậm chí bỏ bữa hoàn toàn". Khoảng 3 triệu người đang cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp. Ông Jens Laerke, phát ngôn viên Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ (OCHA), khẳng định rằng nhiều người dân ở Sri Lanka hiện "không có đủ lương thực". Ông cảnh báo: "Khả năng tiếp cận dịch vụ y tế, bảo vệ và giáo dục cho trẻ em đang bị đe dọa". Ông Christian Skoog, đại diện của Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) tại Sri Lanka, cũng cảnh báo rằng tình hình đang rất nghiêm trọng, khi có tới 17% trẻ em dưới 5 tuổi ở nước này bị suy dinh dưỡng và thấp còi do khủng hoảng.

Hiệp hội Y học Sri Lanka thông báo tất cả bệnh viện ở nước này gần như không còn thuốc, không thể tiếp cận nguồn thiết bị y tế nhập khẩu. Hiệp hội cảnh báo tình trạng này có thể khiến nhiều người dân thiệt mạng hơn so với thời kỳ dịch COVID-19.

Hệ quả là Tổng thống Rajapaksa và anh trai là cựu Thủ tướng Mahinda Rajapaksa, hai đại diện cho gia tộc Rajapaksa đầy quyền lực tại Sri Lanka, đã lần lượt phải rời bỏ quyền lực. Ngày 15/7, Thủ tướng Wickremesinghe đã tuyên thệ nhậm chức quyền tổng thống thay ông Rajapaksa, cho tới khi quốc hội nước này tiến hành bầu tổng thống mới vào tuần tới.

Cho tới nay, các đảng phái ở Sri Lanka vẫn có kế hoạch tổ chức cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 20/7 tới. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định thời gian quá gấp rút như vậy khiến việc tìm ra một nhân vật đủ năng lực trở nên khó khăn, trong khi các phe phái ở Sri Lanka đang bị chia rẽ gay gắt. Điều này được cho có thể đe dọa tới sự ổn định của Sri Lanka.

Nhà lãnh đạo mới cũng sẽ phải giải quyết những vấn đề vô cùng cấp bách hiện tại của đất nước. Đó là tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng kép, hàn gắn những chia rẽ chính trị sâu sắc, tái cơ cấu các khoản nợ để nhận được các khoản cứu trợ mới của cộng đồng quốc tế. Với tình hình hiện tại, Sri Lanka chắc chắn sẽ phải chấp nhận những điều kiện rất ngặt nghèo để có được các khoản vay mới từ IMF hoặc từ các quốc gia khác. Đặc biệt, tầng lớp chính trị gia và lãnh đạo Sri Lanka cần phải cải thiện được niềm tin của người dân.

Chuyên gia Bhavani Fonseka, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm về các sự lựa chọn chính sách có trụ sở tại Colombo, nhận định: "Sri Lanka đang bước vào một thời kỳ bất định, chúng tôi chưa bao giờ chứng kiến mức độ biến động như vậy". Thực tế thì dù ai lên nắm quyền trong thời gian tới, đất nước Sri Lanka vẫn sẽ phải đương đầu với những tháng khó khăn phía trước.

Thủ tướng Ranil Wickremesinghe tuyên thệ nhậm chức quyền Tổng thống Sri Lanka Ngày 15/7, Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe đã tuyên thệ nhậm chức quyền Tổng thống thay ông Gotabaya Rajapaksa sau khi ông này từ chức. Ông Ranil Wickremesinghe (giữa) trong cuộc một họp báo tại Colombo, Sri Lanka. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Trước đó, ngày 14/7, ông Rajapaksa đã gửi đơn từ chức qua thư điện tử sau khi đến Singapore. Ngày...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine08:31

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Căn cứ hải quân ngầm ở độ sâu 500 m của Iran08:37

"Hỏa thần nhiệt áp" Nga ra đòn, nhằm thẳng cứ điểm Ukraine ở Kursk08:59

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC10:41

Bức điện tín hé lộ nỗi lo của Đức về ông Trump08:02

Tỉ phú Musk gây tranh cãi với cử chỉ 'chào Hitler' trong lễ nhậm chức của Tổng thống Trump10:12

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tình báo Ukraine yêu cầu binh sĩ tăng cường thu thập mẫu vật vũ khí Nga

07:22:04 03/02/2025

Những mẫu vật được đánh giá cao là các bộ phận của máy bay không người lái, thiết bị tác chiến điện tử, bộ phận tên lửa, bo mạch hay hệ thống dẫn đường.

Hàn Quốc thành lập bộ tư lệnh hạm đội mới đối phó với Triều Tiên

07:06:49 03/02/2025

Hạm đội mới trực thuộc Hải quân Hàn Quốc sẽ được trang bị các tàu khu trục tiên tiến để đối phó tốt hơn với các mối đe dọa từ Triều Tiên.

Nga cảnh báo ý đồ của NATO biến Biển Baltic thành "ao nhà"

07:01:53 03/02/2025

Nga tuyên bố sẽ tìm mọi cách để bảo vệ lợi ích khi NATO tìm cách biến Biển Baltic thành ao nhà của liên minh.

Tướng Mỹ: Cắt giảm viện trợ cho Ukraine lúc này là thời điểm tồi tệ nhất

06:57:14 03/02/2025

Theo Trung tướng Lục quân Mỹ đã nghỉ hưu, phương Tây cần tiếp tục duy trì đà viện trợ cho Ukraine vì thực tế tình hình kinh tế, quân sự của Nga cũng đang rất yếu.

Cảnh báo tình hình nhân đạo thảm khốc tại Dải Gaza

06:13:22 03/02/2025

Giới chức tại Gaza cho biết thêm, nhiều nạn nhân vẫn đang mắc kẹt dưới đống đổ nát và trên đường phố. Đó là nơi mà các đội cứu hộ và phòng vệ dân sự không thể tiếp cận họ.

Mỹ: Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ có lãnh đạo mới

06:11:45 03/02/2025

Cuộc bỏ phiếu nói trên của đảng Dân chủ diễn ra ở vùng ngoại ô Washington khi hơn 400 thành viên DNC từ mọi bang và vùng lãnh thổ của Mỹ quy tụ để tiến hành cuộc họp mùa Đông của đảng.

Tổng thống Mexico ra lệnh đáp trả thuế quan của Mỹ

06:09:13 03/02/2025

Trước đó, trong tuyên bố áp thuế quan với Mexico, Tổng thống Trump cho biết việc áp thuế liên quan tới việc Chính phủ Mexico không ngăn chặn được tình trạng buôn lậu fentanyl vào Mỹ cũng như làn sóng người di cư trái phép.

Trung Quốc: Đa dạng các hoạt động vui đón Tết

06:06:37 03/02/2025

Nghệ thuật tranh đồng với đặc trưng lấy đồng thay giấy, dùng búa thay bút, thể hiện ý tưởng của người sáng tác trên đồng tấm, hình thành tác phẩm độc đáo.

Nhà Trắng cảnh báo tiếp tục tăng thuế nếu Mexico, Canada, Trung Quốc trả đũa

06:02:59 03/02/2025

Mexico và Canada cảnh báo sẽ đáp trả bất kỳ mức thuế mới nào bằng các biện pháp thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ, điều này có thể gây tổn hại cho các ngành công nghiệp Mỹ có định hướng xuất khẩu mạnh mẽ như dầu mỏ.

Tướng tình báo Ukraine nói về việc binh sĩ bên thứ ba rút khỏi tỉnh Kursk của Liên bang Nga

05:55:17 03/02/2025

Trung tướng Kyrylo Budanov cho biết 8.000 binh sĩ mà ông nói rằng đến từ Triều Tiên vẫn đang chiến đấu ở tiền tuyến tại tỉnh Kursk của Liên bang Nga, nhưng với mức độ hoạt động giảm sút.

Đà tiến công của Nga ở Ukraine chậm lại

20:41:29 02/02/2025

Ukrainska Pravda dẫn thông tin từ DeepState, một nhóm nhà phân tích về tình hình Ukraine, ngày 1/2 cho biết, trong tháng 1, Nga kiểm soát thêm khoảng 325km2 lãnh thổ Ukraine. Đây là đà tiến công chậm nhất kể từ tháng 8/2024.

Nghiên cứu: Chiến hạm Trung Quốc cùng 'lưới tiêu diệt' có thể đánh bại hạm đội Mỹ?

20:35:06 02/02/2025

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã chỉ ra trong một cuộc mô phỏng cách khu trục hạm Type 055 kết hợp với máy bay không người lái và xuồng không người lái có thể đối phó hạm đội Mỹ, theo SCMP.