Quý tộc bánh ướt tôm chua
Để ăn được món bánh ướt cuốn tôm chua của mệ Hạnh, nhiều người phải “rình rập”, canh giờ đứng đợi những điểm mệ hay nách mẹt đi qua.
“Thời buổi bán buôn quảng bá qua facebook, website, điện thoại mà mệ không có chi hết, chỉ có tiếng rao và đôi chân bền bỉ “đi cùng năm tháng”, cô bạn nói thế khi chỉ đường cho tôi tìm tới món bánh ướt cuốn tôm chua của mệ Huỳnh Thị Hạnh ở phường An Cựu (TP Huế). 70 tuổi, mệ vẫn tần tảo với mẹt bánh mưu sinh. “Nghề ni mạ mệ truyền lại. Thời trẻ cũng bôn ba đủ việc nhưng không ngờ món bánh ni là “cần câu cơm” cho những ngày xế chiều”, mệ kể chậm rãi tay không quên cuốn bánh.
Mẹt bánh chỉ có ba món nhưng đắt khách nhất là bánh ướt cuốn tôm chua thịt heo. Giở cái mẹt tre nhuốm màu nâu bóng của khói bếp, trải nếp lá chuối lên trên, mệ lại soạn ra món bánh vốn chỉ còn xuất hiện trong những bữa ăn của những gia đình Huế xưa. Một vài khách lớn tuổi gọi món bánh này là món quý tộc bởi nó vừa đẹp, vừa ngon, chế biến cầu kỳ.
Bánh được gói ghém tỉ mỉ, công phu. Nếu chặt quá lớp vỏ bánh sẽ rách mà lỏng quá thì nguyên liệu bên trong lại “rổn rẻng” không đẹp. Nhân bánh có xà lách, rau thơm, bún tươi, đọt rau muống, khoai lang xắt thẻ. Mấy khúc bánh cắt ra nhìn sang trọng như món ăn trong nhà hàng với đủ sắc màu xanh, trắng, vàng… Khẽ khàng, mệ gắp thêm nhúm cà rốt, đu đủ trộn tôm chua đặt lên từng ống bánh, xắt thêm ít thịt ba chỉ rải lên rồi gói ghém lá chuối hai đầu, thêm nước sốt cho khách mang đi.
Video đang HOT
“Quy trình” hoàn tất món ăn quá công phu, kỹ lưỡng, khách đứng chờ năm, bảy người song tuyệt nhiên không ai hối thúc, thế mới lạ! Tay làm, miệng mệ “dỗ” khách: “Chịu khó chờ mệ chút nghe con!”. Một vị khách trung niên ngồi xe máy chờ đến phiên kể với “người đồng cảnh”: “Ba mạ tui ưng ăn hàng món bánh ướt cuốn tôm chua thịt heo. Mấy mươi năm trước món ni rất thịnh, chừ hiếm rồi. Thế nên gặp là phải mua sáu, bảy gói to về ăn mới đã”! Tôi cười thầm, không dám khoe là phải chạy vòng vòng lui tới mấy “tráo” mới gặp được mệ. Thôi thì ăn món ngon lội ba quãng đồng cũng đáng.
Nhìn bánh đã hấp dẫn nhưng nghe kể cách làm nước sốt lại càng kỳ công. Khoai lang chín quết mịn, thêm đậu, mè, ruốc gia giảm gia vị. Bắc chảo phi dầu cho thơm rồi cho hỗn hợp này quấy đều tay trên lửa liên tục, đến khi nào nước sốt sánh quyện lại dậy mùi thơm thì dùng được. Bánh cuốn tôm chua thịt heo chấm với nước sốt ni vừa ăn vừa hít hà. Vị béo, bùi của khoai, đậu; vị mặn ngọt thanh của mắm tôm trộn đu đủ; tiếng rau ráu giòn tan của rau muống non…
Chỉ bán ba món bánh nhưng riêng bánh cuốn tôm chua thịt heo chiếm hơn nửa vốn của mệ Hạnh. “Hắn đắt bởi toàn đồ ngon, tươi thôi con ơi. Vì là món hàng cho người lao động nên mình cũng phải tính toán răng cho khách dễ mua”, mệ Hạnh nói. Từng có khách chở mệ và cả mẹt bánh đến khách sạn ba sao bán cho Tây. Họ ăn xong khen ngon còn làm tặng mệ tấm biển gỗ nhỏ để đi bán nhưng sức già, mang vác cồng kềnh không tiện nên mệ không dùng. Thi thoảng cũng có người đến nhà đặt vài trăm ngàn bánh làm quà. Bán lai rai từ 15h chiều đến tối thì vừa hết bánh, mệ lại quày quả về nhà chăm chồng, lo cho con.
Để thưởng thức món bánh quý tộc này khách “canh me” độ 16h chiều ở chân cầu Kho Rèn lúc mệ nghỉ chân, còn không thì chạy vòng vòng đường Phan Chu Trinh – Phan Đình Phùng – cầu An Cựu mà tìm. Muốn ăn bánh mệ Hạnh thì phải cực rứa đó!
Tôm chua kho thịt ba chỉ
"Người "nước" Huế sướng ghê, toàn được ăn ngon, ăn lạ, ăn đẹp"! Cô bạn ở xa về nói rứa mỗi lần hai đứa la cà hẻm hóc ăn uống khiến khi mô mình cũng phổng mũi.
Năm ni hắn ăn hàng khắp nơi rồi hỏi: "Có món chi lạ mà không có trong thực đơn thường thấy của người Huế không"?
Tôm chua kho thịt ba chỉ vừa lạ, vừa tốn cơm
Đoạn ni tự nhiên thấy chưng hửng vì không ngờ mình "bị đòi hỏi" quá sức. Ức thiệt nên dặn lòng chắc từ nay về sau phải để dành vài món làm "bảo bối" phòng thân. Nghĩ một lúc, lục lọi trong đầu mới nhớ ra là mình từng được thưởng thức một món khá lạ từ hai năm về trước. Việt Nam có khoảng 1.700 món ăn thì Huế đóng góp 1.300 món. Đó là con số thống kê các món ăn thường xuất hiện và được nhiều người biết đến. Con số ni mình thuộc nằm lòng để khi mô ăn ngon là khoe với thiên hạ về gia tài ẩm thực "nước Huế nhà tui" rứa thôi. Và giờ là thêm món tôm chua kho thịt ba chỉ chắc chắn ít người được thưởng thức bởi nó được một người phụ nữ hậu duệ hoàng tộc biến tấu nên.
Tôm chua phải loại nhà làm, chọn con tôm đầm phá, nhỏ, tươi ngon. Một bí quyết để tôm chua ngon và phù hợp cho món ăn biến tấu này là cho tý mật ong khi tôm chua vừa chín tới với lượng: 0,5kg tôm chua - 100gr mật ong.
Thịt ba chỉ xắt thỏi hình con cờ (bằng ngón tay). Sau khi ướp với gia vị, cho thịt vào chảo xào sơ để ra mỡ và bỏ bớt lượng mỡ thừa này tránh bị ớn và làm đông món ăn. Sau đó, cho hỗn hợp tôm chua vào nồi với tỷ lệ bằng nhau hoặc nhiều hơn tùy theo sở thích người ăn. Bật bếp lửa liu riu sôi, đảo đều, dùng mật ong thêm vào nêm nếm vừa phải đến khi được hỗn hợp quẹo lại thì tắt bếp...
Tôm chua kho ba chỉ có vị ngọt, mặn, chua, cay thơm mùi riềng và mật ong. Ra vườn kiếm trái vả, trái khế thêm cọng rau thơm, rau ngò... Cơm nóng mà ăn tôm chua kho ba chỉ kèm vả, khế là say... tới chén thứ ba trở lên. Nhiều khi nhìn xoong mắm kho ba chỉ mà vét cơm nguội là cũng thấy đặng. Người Huế có nhiều món mắm đặc sản, trong đó có tôm chua. Mà giờ thêm biến tấu món ni vừa lạ vừa tốn cơm.
Tôm chua kho ba chỉ ra đời từ cái sự đơn giản là chống thừa mứa. Sau mỗi buổi cúng kỵ, lễ tết, trên mỗi mâm cơm đều thừa tôm chua, thịt luộc. Vậy là một người phụ nữ hậu duệ hoàng cung đã nghĩ ra cách kết hợp vừa thành món ăn mới lạ vừa chống ớn. Tôi cũng tình cờ học được công thức món tôm chua kho thịt ba chỉ từ một người quen, sau khi một nhà hàng ở TP. Hồ Chí Minh đặt mấy trăm hũ làm quà tặng riêng tri ân khách hàng. Vậy là tò mò, ngấp nghé tìm hiểu và được truyền công thức một cách tình cờ vậy đó!
Hôm ni, bữa cơm tiễn bạn vô Sài thành có tôm kho thịt ba chỉ và dĩa vả, rau, hái từ nhà vườn Phú Mộng (Kim Long) hẳn hoi, đáp ứng đúng lời thách đố và vừa đãi bạn món lạ của người Huế. Bạn ăn, thích thú và hào hứng vô cùng, lại còn yêu cầu truyền công thức để lỡ làm dâu còn có món tủ từ đất Huế. Ừ thì truyền chớ, để trong hành trang mang theo của bạn có thêm một món lạ, khoe với bàn dân thiên hạ là phụ nữ Huế không chỉ nấu ăn ngon mà còn biết biến tấu nên những món mới để làm giàu thêm kho ẩm thực của mình.
Về Nha Trang ăn mắm Các chợ ở Nha Trang có bán đầy đủ các loại mắm, đặc trưng miền biển, nhìn qua một loạt thấy mà thèm. Các món mắm có thể ăn sống, tuy nhiên tùy theo cách chế biến, có loại mắm ăn sống cũng được mà chưng lên càng ngon. Thử điểm qua vài loại mắm ngon nổi tiếng của Nha Trang - Khánh...