Quy định phong tặng danh hiệu Nghệ nhân

Mai Hoàng Minh00:47 27/06/2014

Hôm qua, 25- 6, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 62/NĐ-CP quy định về việc phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Nghị định gồm 5 chương, 18 điều thuộc 6/7 lĩnh vực Di sản phi vật thể, trừ nghề thủ công truyền thống. Theo điều khoản của Nghị định, Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú có các quyền sau: được nhận Huy hiệu, Giấy chứng nhận của Chủ tịch nước và tiền thưởng kèm theo danh hiệu theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng; Đối với Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn được hưởng trợ cấp sinh hoạt hằng tháng theo quy định. Một trong những tiêu chuẩn để xét tặng, ngoài việc trung thành với Tổ quốc, chấp hành tốt chủ trương pháp luật, nội quy, quy chế, nghệ nhân cần có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu; tâm huyết, tận tụy với nghề, được đồng nghiệp và nhân dân mến mộ, kính trọng. Bên cạnh đó, nghệ nhân còn phải đào tạo thế hệ trẻ, cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên cả nước.

Theo ANTD

Người ngân dài tiếng chiêng giữa đại ngàn Tây Nguyên

Bước chân trần của ông đã lang thang đến 40 buôn làng để đem hết thảy vốn liếng về cồng chiêng học từ thuở bé "đánh thức", truyền dạy cho lớp trẻ, trên chặng đường ấy ông chỉ mong một điều: tiếng chiêng mãi trường tồn cùng thời gian.

Video đang HOT

"Say" cồng chiêng từ thuở chăn trâu

Di sản văn hóa của các thế hệ người Tây Nguyên vô cùng phong phú, nhưng nổi bật nhất vẫn là sử thi (tức trường ca hoặc anh hùng ca ) và cồng chiêng. Năm 2005, "Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên" của Việt Nam được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và di sản phi vật thể của nhân loại. Sự kiện trọng đại này đã đưa văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên vượt ra khỏi biên giới quốc gia, trở thành tài sản chung của nhân loại. Giá trị nổi bật của Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là chứa đựng những giá trị mang tầm kiệt tác của nhân loại, chủ nhân không ai khác là đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên.

Sinh ra trong không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đặc sắc, từ thuở nhỏ khi đang còn chăn trâu, cậu bé Y Hiu Niê K'dăm (SN 1955, buôn M'Duk, nay thuộc TP. Buôn Ma Thuột) đã sớm tiếp xúc với cồng chiêng qua các nghi thức lễ hội ở trong buôn làng. Tiếng cồng chiêng đầy lôi cuốn phát ra từ đôi tay tài hoa của các bậc cao niên, già làng ngày ngày cứ "đập" vào đôi tai của Y Hiu Niê K'dăm. Chính điều đã đưa Y Hiu Niê K'dăm sớm đến với cồng chiêng mà không hề hay biết. Không hề được bất kỳ ai truyền dạy, đó cũng chính là đặc điểm chung của các nghệ nhân đánh chiêng ở Tây Nguyên xưa, nhưng khi đã bị hút hồn bởi tiếng chiêng - một cảm xúc rạo rực khó tả, Y Hiu Niê K'dăm đã lân la tiếp cận các bậc già làng, một mình mon men đi đến các lễ hội hay đình đám trong vùng (lễ thổi tai em bé, ăn cơm mới, cúng bến nước, lễ bỏ mã...) đến nỗi quên cả ăn, ngủ, công việc... để vụng về bắt chước đánh theo.

Nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm.

Không lâu sau khi tiếp cận cồng chiêng, bằng đôi tai thẩm âm tinh tế và tâm hồn âm nhạc nhạy cảm, cậu bé Y Hiu Niê K'dăm đã sớm vận dụng thành thạo các tiết tấu đánh chiêng không hề thua kém một nghệ nhân thực thụ nào. Chính vì vậy, Y Hiu Niê K'dăm được xem như là một hiện tượng đặc biệt ở trong buôn làng mình. Thời điểm đó, đội cồng chiêng ở buôn M'Duk nơi ông sinh ra là nơi hội tụ của những người đánh chiêng lão luyện của buôn làng, những người này phần lớn có tuổi đời từ 30 đến 40 tuổi, khả năng đánh chiêng đã đạt đến độ "chín" nhất trong đời, nhưng Y Hiu Niê K'dăm khi đó mới chỉ có 8 tuổi đã lọt vào đội chiêng này. Nhìn cậu bé tuổi đời còn rất trẻ lại say sưa với chiếc chiêng đang cầm trên tay giữa một đội chiêng toàn những người lớn tuổi, nhưng khả năng thể hiện không hề thua kém khiến nhiều người chứng kiến vào thời điểm đó cứ trầm trồ không tiếc lời để ngợi khen tài năng của cậu bé. Cứ thế, tiếng chiêng ăn sâu vào trong tâm khảm, theo ông cho đến ngày nay.

Người "thầy" đặc biệt của hơn 500 học trò

Mang trong mình một mong ước đơn giản là mong tiếng chiêng của đồng bào mãi được ngân vang giữa đại ngàn, sống mãi với thời gian, hơn 10 năm qua, Y Hiu Niê K'dăm đã lang thang đi đến khoảng 40 buôn làng để truyền dạy cách đánh chiêng cho thế hệ trẻ. Kết quả đáng mừng là đến nay đã có hàng chục đội chiêng trẻ ở khắp các buôn làng người Ê-đê ở TP. Buôn Ma Thuột được bàn tay Y Hiu Niê nhào nặn cho ra đời. Y Hiu Niê K'dăm ước lượng đã có hơn 500 học trò tuổi đời từ 8 đến 18 tuổi được ông đào tạo thành thục kỹ năng đánh chiêng Kram (tức chiêng tre). Các học trò của Y Hiu Niê K'dăm sau khi vận dụng thông thạo chiêng Kram, khi chuyển sang đánh chiêng đồng sẽ dễ dàng phối hợp một cách đồng điệu mà không hề gặp bất kỳ một sự cố nào - đây là phương pháp đào tạo của Y Hiu Niê K'dăm. Và cũng hơn 10 năm tham gia dạy chiêng, ông không hề lấy tiền của bất kỳ ai, của một học trò nào. Y Hiu Niê K'dăm được phong nghệ nhân dân gian Việt Nam ở lĩnh vực: thực hành và truyền dạy nghệ thuật cồng chiêng; được tặng một Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian.

Đội chiêng trẻ do nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm dạy, giành Huy chương vàng.

Theo nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm, cần ít nhất khoảng 30 ngày có thể hình thành về cơ bản một đội chiêng trẻ. Tuy nhiên, ông nói cái khó của người nghệ nhân khi dạy chiêng Kram (chiêng tre của người Ê-đê) cho lớp trẻ là áp lực về mặt thời gian, phương pháp truyền dạy. Áp lực mà Y Hiu Niê K'dăm nói đến đó là phải đào tạo được một đội chiêng trẻ trong thời gian ngắn nhất nhưng phải có chất lượng cao nhất, người dạy phải kiêm được nhiều "khâu", biết đánh chiêng ở nhiều vị trí khác nhau. Ông lấy ví dụ là một đội chiêng Kram có 7 người, người nghệ nhân khi dạy phải giỏi được cả 7 vị trí. Nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm - nói - để làm được điều này là không hề đơn giản. Nếu không đáp ứng được buộc lòng phải cần đến 7 nghệ nhân để kèm cho 7 học viên theo cách thức "một đối một". Tuy nhiên, một thực tế là số nghệ nhân dạy chiêng hiện nay tại Đắk Lắk quả thực không nhiều, và thực tế cũng không có nhiều người có được đam mê dạy chiêng cho lớp trẻ. Thêm nữa, ở lớp trẻ đồng bào Tây Nguyên hiện nay, không chỉ đơn giản hóa các quan niệm về cồng chiêng, mà khả năng tiếp thu để diễn tấu chiêng cũng hạn chế. Chính vì vậy, dù ngót nghét có hơn một thập kỷ dạy chiêng, tuy nhiên, đến bây giờ nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm vẫn không thôi nghiên cứu, tìm tòi phương pháp dạy chiêng hiệu quả nhất.

Tham gia dạy chiêng bằng cả niềm đam mê, không tiếc công sức dìu dắt lớp trẻ, nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm đã sớm có được niềm vui cùng học trò. Năm 2004, tại Liên hoan Nhạc cụ dân tộc, dân ca, dân vũ và dệt thổ cẩm, tỉnh Đắk Lắk lần thứ 2, đoàn diễn chiêng của Y Hiu Niê K'dăm đã giành Huy chương vàng.

Nghệ nhân Y Hiu Niê K'dăm tâm sự bao năm nay ông luôn trăn trở rằng, để bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là cần có được những lớp trẻ kế cận nối tiếp các lớp tiền nhân, bảo tồn cồng chiêng là phải "đánh thức", "khơi dậy" lớp trẻ chứ không phải là "cất ở trong kho". Thêm nữa, các nghệ nhân ở Tây Nguyên cần phải đem đam mê, hiểu biết chỉ dạy khi còn có thể để giữ được tiếng chiêng của cha, ông, của đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ.

* Ở Tây Nguyên, mỗi dân tộc chơi chiêng theo một kiểu khác nhau. Người đồng bào bình thường ở Tây Nguyên, tuy không phải là chuyên gia âm nhạc nhưng chỉ cần nghe được tiếng chiêng là họ phân biệt được của dân tộc nào, tiếng chiêng ngân lên của lễ hội gì đang diễn ra. Cồng chiêng không thể thiếu trong đời sống tinh thần, tín ngưỡng của người đồng bào Tây Nguyên. Người Tây Nguyên xem cồng chiêng là tài sản quý giá, biểu tượng cho sự giàu có và quyền lực.

* Năm 2011, sau khi tiến hành kiểm kê di sản văn hóa ở 587 buôn, thôn, làng của 15 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Sở VH-TT-DL tỉnh này đã thống kê được 2.307 bộ cồng chiêng bằng đồng còn được lưu giữ. Trong đó, 2.064 bộ Knah, M'nông 164 bộ, Arap 62 bộ, Xê Đăng 8 bộ và Vân Kiều 9 bộ; gần 5.520 nghệ nhân diễn tấu cồng chiêng, chỉnh chiêng và 635 nghệ nhân truyền dạy đánh chiêng; xây dựng 700 đội cồng chiêng ở các thôn, buôn, làng, trong đó có 200 đội cồng chiêng trẻ. Tỉnh Đắk Lắk cũng đã sớm có Đề án: "Bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng", hạn chế tình trạng "chảy máu" cồng chiêng.

Theo Dantri

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: di sản phi vật thể danh hiệu nghệ nhân

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ 2 anh em làm việc tốt nghi bị đánh dã man ở Bắc Ninh: Camera ghi cảnh trước va chạm01:44

Người trình báo mất 30 cây vàng khi ngủ trên ô tô là 'vua kickboxing Việt Nam'09:55

Thông tin Chính phủ chính thức "điểm mặt" Độ Mixi, nội dung bài viết gây xôn xao02:43

Căn bệnh khiến Ngọc Trinh qua đời ngày càng nguy hiểm, người trẻ càng dễ mắc?02:42

Hé lộ profile sốc của Trương Huyền Đức, phù thủy chỉnh màu tại lễ diễu binh A8002:56

Đường Lên Đỉnh Olympia bắt nguồn từ đâu, bí ẩn về tên gọi gây sốc?03:03

Bão số 7 Tapah đạt cấp cực đại, hoàn lưu có thể gây mưa lớn trên 300mm14:49

TP Hồ Chí Minh: Xác minh nhóm thanh niên hành hung đôi nam nữ giữa đường00:59

Tảng đá khổng lồ lăn từ đỉnh núi làm biến dạng đường ray sắt00:17

Mr. Nawat công bố giá vé Miss Universe 2025, cao nhất 40 triệu đồng02:55

Nóng: Ngày mai 9.9, thanh tra các doanh nghiệp kinh doanh vàng08:43

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Vợ mất tích khi qua sông hái rau, chồng dằn vặt mong chờ một phép màu

23:15:06 16/09/2025

Hơn một ngày chưa tìm thấy vợ bị mất tích trên dòng sông Ba tại Đắk Lắk, ông Hùng đứng ngồi không yên và chỉ biết cầu mong có phép màu đến với gia đình.

Vụ cháy 4 người tử vong ở Hà Nội: Cuộc gọi cuối cùng của người con dâu

22:40:17 16/09/2025

Bà Tươi cho biết, trong lúc cận kề sinh tử, người con dâu bà đã gọi điện và nói rằng ngôi nhà vợ chồng họ đang bị cháy.

Tìm kiếm sinh viên Đại học Ngoại ngữ mất tích đã 5 ngày

20:47:03 16/09/2025

Nữ sinh mất tích là Bùi Bích Phương (sinh ngày 26/7/2003), trú tại phường Đông Ngạc, Hà Nội), Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Nhật Bản, Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐH Quốc gia Hà Nội).

Thiếu nữ 15 tuổi mất liên lạc, gia đình cầu cứu công an

19:14:02 16/09/2025

Sau khi chặn liên lạc với người thân, thiếu nữ 15 tuổi ở Nghệ An cũng rời chỗ làm. Nỗ lực kết nối, tìm kiếm không thành, gia đình trình báo công an nhờ hỗ trợ.

CSGT dùng ô tô mở đường, hỗ trợ đưa bệnh nhân nhồi máu não tới bệnh viện

19:11:18 16/09/2025

Vụ việc xảy ra sáng 16/9, khi Tổ công tác thuộc Đội CSGT đường bộ số 5 Phòng CSGT Công an TP Hà Nội làm nhiệm vụ tại ngã tư Trâu Quỳ - quốc lộ 5 (địa phận xã Gia Lâm).

Nguyên "Bộ trưởng bão lụt" Lê Huy Ngọ qua đời

19:08:02 16/09/2025

Ông Lê Huy Ngọ sinh ngày 13-8-1938, trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng, tại xã Tĩnh Hải, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa. Nay là phường Hải Bình, tỉnh Thanh Hóa.

Người đàn ông đâm vợ cũ rồi về nhà nạn nhân tưới xăng, châm lửa tự tử

18:21:00 16/09/2025

Sau khi dùng dao đâm vợ cũ bị thương, người đàn ông ở Vĩnh Long về nhà nạn nhân, đập phá đồ đạc rồi khóa cửa, tưới xăng châm lửa tự tử.

Bỏ gần 800 triệu vì tin lời 'hứa', thanh niên cay đắng nhìn căn nhà bị cưỡng chế

18:07:26 16/09/2025

Tin lời hứa bao xây nhà trên đất rừng sản xuất, nam thanh niên ở Đồng Nai chi 800 triệu đồng để mua và xây dựng nhà, nhưng cuối cùng phải cay đắng nhìn công trình bị cưỡng chế.

Ô tô 7 chỗ gây tai nạn liên hoàn, tông văng xe máy rồi đâm gãy trụ điện ở TPHCM

18:02:38 16/09/2025

Húc đổ 10m dải phân cách giữa đường Trường Chinh (TPHCM), ô tô 7 chỗ lao qua chiều đường ngược lại tông văng xe máy, đâm gãy trụ điện trên vỉa hè. Tai nạn làm 3 người bị thương.

Người đàn ông bất ngờ nhận được hơn 1 tỷ đồng từ tài khoản lạ

18:00:34 16/09/2025

Khi bất ngờ nhận được 1,1 tỷ đồng vào tài khoản ngân hàng, ông Nguyễn Văn Quảng ở Ninh Bình đã đến trình báo cơ quan công an.

Từ "thư kêu cứu" bị mẹ kế bạo hành: Mấy đời bánh đúc có xương?

16:18:25 16/09/2025

Một đứa trẻ hạnh phúc sẽ dùng tuổi thơ để ôm ấp cuộc đời. Một đứa trẻ bất hạnh sẽ dùng cả cuộc đời để chữa lành tuổi thơ.

Cháy khiến 4 người một nhà tử vong ở Hà Nội: Nhân chứng nghe thấy nhiều tiếng nổ

10:58:27 16/09/2025

Ông K. sinh sống gần hiện trường vụ cháy ở Thường Tín, Hà Nội cho biết, ông bị đánh thức bởi tiếng còi xe cứu hỏa; khi đến gần khu lán tạm bị cháy thì nghe thấy nhiều tiếng nổ.