Quỹ bình ổn giá xăng dầu, đòi bỏ đi cho nhanh, Bộ vẫn kiên trì giữ lại
Việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu khiến giá xăng dầu trong nước không “đồng điệu” với giá xăng dầu thế giới. Phía đề nghị bỏ Quỹ này đưa ra nhiều lý lẽ nhưng bên bảo vệ giữ lại Quỹ cũng không ít lập luận “nặng ký”.
Giá xăng tăng – giảm thất thường
Cách đây ít lâu, tại văn bản gửi Văn phòng Chính phủ ngày 12/4/2019, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã chỉ trích Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Theo Hiệp hội xăng dầu, việc trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu khiến người tiêu dùng “chịu thiệt thòi hơn là được lợi” vì bản chất là người tiêu dùng đang ứng trước cho Quỹ. Bên cạnh đó việc sử dụng Quỹ mang đậm tính can thiệp hành chính nên làm méo mó giá cả thị trường xăng dầu.
“Bỏ quỹ bình ổn giá để lĩnh vực kinh doanh xăng dầu hoạt động theo cơ chế thị trường, giá xăng dầu trong nước diễn biến theo xu hướng chung của giá thế giới. Mặt khác, khi bỏ quỹ bình ổn, tính minh bạch công khai trong việc điều hành giá sẽ tốt hơn, tạo cơ hội bình đẳng trong hệ thống các DN đầu mối”, Hiệp hội Xăng dầu kiến nghị.
Liệu nhận xét của Hiệp hội xăng dầu có phù hợp hay không? Câu trả lời là có phần đúng nếu theo dõi việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu từ đầu năm đến nay.
Vào những tháng đầu năm nay, giá xăng dầu thế giới tăng rất mạnh. Theo lẽ thông thường, giá xăng dầu trong nước cũng phải tăng theo cho phù hợp. Nhưng vì nhiều lý do, liên Bộ Công Thương – Tài chính đã quyết định không tăng giá xăng dầu trong nhiều kỳ điều chỉnh. Thay vào đó, để kiểm soát mức tăng giá xăng, liên Bộ đã xả mạnh Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Giá xăng dầu đang diễn biến không cùng chiều với giá thế giới. Ảnh: Lương Bằng
Có thời điểm Quỹ bình ổn đã được xả ở mức cao chưa từng có. Đó là tại kỳ điều hành ngày 18/3, khi ai cũng nghĩ giá xăng phải tăng rất mạnh, thì liên Bộ vẫn giữ nguyên giá xăng dầu. Đồng thời, mức chi Quỹ bình ổn giá lên mức kỷ lục chưa từng có là 2.800 đồng/lít xăng E5, Xăng RON95 là 2.061 đồng/lít. Một lý do là “nhường” cho giá điện tăng vào 20/3.
Trước đó, việc Quỹ bình ổn giá cũng được xả rất mạnh. Ngày 15/2, nhiều tính toán cho thấy giá xăng dầu phải tăng do giá thế giới tăng gần 2 USD/thùng thì liên Bộ tiếp tục giữ nguyên giá. Quỹ bình ổn giá lại được chi “khủng” với mức gần 2.000 đồng/lít xăng E5, và hơn 1.000 đồng/lít với các loại xăng, dầu khác. Tình hình này cũng diễn ra trong tháng 1/2019.
Mặt tích cực là, giá xăng dầu trong nước được kiềm chế tăng giá. Nhưng mặt trái của nó là khiến cho Quỹ bình ổn giá vốn đang dương hàng nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2018, thì nhanh chóng trở về con số âm với mức âm có thời điểm Quỹ lên đến 700 tỷ đồng.
Video đang HOT
Quỹ bình ổn giá xăng dầu âm nặng, khiến cho nhiều DN xăng dầu “lo ngay ngáy” khi phải dùng tiề.n vốn tự có hoặc vay ngân hàng để bù cho mức Quỹ bị âm. Nhiều DN tỏ ra không hài lòng với việc xả quỹ mạnh thời điểm đầu năm 2019.
Trong 2 tháng gần đây, giá xăng dầu thế giới giảm. Nhưng vì quỹ bình ổn giá bị âm, cho nên mức giảm giá xăng dầu trong nước lại không tương xứng. Lý do là liên Bộ Công Thương – Tài chính phải tính toán trích lập Quỹ bình ổn giá, để giảm số âm của Quỹ. Bởi vậy, có nhiều thời điểm, giá xăng dầu trong nước giảm rất nhẹ dù giá thế giới giảm mạnh.
Đơn cử tại kỳ điều hành giá xăng dầu gần nhất là ngày 18/6, giá xăng RON 95 đáng lẽ có thể giảm 1.000 đồng/lít nhưng đã không thành hiện thực do phải bỏ ra 500 đồng để trích lập Quỹ. Còn một số kỳ điều chỉnh khác gần đây, như kỳ điều hành ngày 17/6 liên bộ trích lập Quỹ với giá xăng RON 95 và các mặt hàng dầu lên tới 900 đồng/lít. Điều này khiến giá xăng trong nước khi đó đáng lẽ giảm được tới gần 2.000 đồng/lít thì chỉ giảm được 1.085 đồng.
Vậy nên, nhận xét của Hiệp hội xăng dầu về Quỹ bình ổn giá như nêu ở trên là có lý. Giá xăng dầu rõ ràng “lạc nhịp” với sự biến động của giá xăng dầu thế giới.
Lý lẽ lo giá tăng ’sốc’?
Thế nhưng, ở quan điểm khác, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng nhiều lần đưa ra các lý do để duy trì Quỹ bình ổn giá này.
Trong đó, lý do chủ đạo nhất là việc có Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ giúp cho nhà điều hành có công cụ để kiểm soát khi giá thế giới tăng cao, nhất là ở một số thời điểm “nhạy cảm” như Tết. Bởi nếu giá thế giới tăng cao, giá xăng dầu trong nước sẽ không thể tránh khỏi tăng sốc, kéo theo hàng loạt mặt hàng “té nước theo mưa”, đẩy lạm phát lên cao ngoài tầm kiểm soát.
Lý do ấy có vẻ thuyết phục khi thực tế có những thời điểm Quỹ bình ổn giá đã phát huy tác dụng. Nhưng về lâu dài, như đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây đã đề nghị xây dựng lộ trình bãi bỏ một số quỹ, trong đó có Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để mặt hàng xăng, dầu cũng được quản lý giá như các mặt hàng khác theo luật Giá mà không cần quỹ bình ổn.
Rõ ràng, việc bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ làm cho giá xăng dầu trong nước lên xuống nhịp nhàng theo giá thế giới. Việc cân nhắc lộ trình bỏ Quỹ này là phù hợp với một nền kinh tế thị trường cũng giúp cho cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng không lung túng mỗi lần giá xăng tăng giảm. Đây là việc trước sau gì cũng phải làm.
Còn với lo ngại giá xăng dầu đột biến có thể làm lạm phát tăng cao, thì kiểm soát lạm phát không phải chỉ dựa vào công cụ kiểm soát giá, mà còn nhiều công cụ khác như điều hành chính sách tiề.n tệ chẳng hạn.
Lương Bằng
Theo PLO
Giá xăng dầu thế giới giảm sốc, dân vẫn phải mua giá cao
Ngay sau kỳ tăng giá xăng dầu rất mạnh vào ngày 2/5, giá xăng dầu thế giới lao dốc mạnh. Dù vậy, người dân vẫn phải đợi để được hưởng mức giá giảm.
Giá thế giới giảm mạnh, giá trong nước khó giảm tương ứng
Sau đợt tăng giá xăng dầu trong nước vào ngày 2/5, giá xăng dầu thế giới từ mức bình quân 80 USD/thùng lao dốc mạnh. Đến ngày 9/5, giá xăng RON 92 (xăng nền pha chế xăng E5) đã giảm xuống còn 72,6 USD/thùng. Những ngày trước đó, giá xăng RON 92 cũng giảm khá mạnh.
Giá xăng dầu thế giới giảm là tín hiệu mừng khi giá xăng trong nước đã qua 3 kỳ tăng mạnh liên tiếp với tổng mức tăng lên đến hơn 3.600 đồng/lít, giá điện cũng tăng từ 20/3.
Tuy nhiên, giá xăng dầu trong nước liệu có giảm tương ứng không?
Trao đổi với PV.VietNamNet, lãnh đạo một DN xăng dầu lớn tỏ ra hoài nghi về khả năng giá xăng trong nước có thể giảm mạnh. Theo vị này, lí do là Quỹ bình ổn giá thời gian qua xả rất mạnh, dẫn đến nhiều DN lớn bị âm Quỹ bình ổn giá.
Giá xăng dầu trong nước đã qua 3 kỳ tăng liên tiếp
Chẳng hạn, thời điểm ngày 2/5, Petrolimex âm 355 tỷ đồng và vẫn đang tăng lên; PVoil âm gần 700 tỷ đồng. Như vậy, chỉ rính riêng 2 doanh nghiệp xăng dầu lớn này, quỹ bình ổn giá đã âm khoảng 1.000 tỷ đồng.
Vì thế, vị lãnh đạo DN này giải thích lý do giá xăng ngày 17/5 khó giảm mạnh như giá thế giới: Hiện nay mức trích lập Quỹ Bình ổn giá là 300 đồng/lít. Trong khi xăng E5 vẫn phải chi Quỹ hơn 900 đồng/lít. Như vậy, quỹ bình ổn giá vẫn âm. Do đó muốn điều chỉnh giá bán lẻ xuống thì liên bộ Công Thương - Tài chính phải giữ nguyên mức dùng Quỹ.
"Còn nếu muốn giảm dùng quỹ để doanh nghiệp bớt âm quỹ, liên Bộ sẽ phải giữ nguyên giá xăng dầu chứ không giảm được. Hoặc nếu liên Bộ vừa dùng quỹ vừa giảm giá thì mức giảm giá xăng cũng sẽ không mạnh như đà giảm của giá thế giới", đại diện DN này nói.
Nhắc lại cả một thời gian dài kiềm chế giá xăng dầu trong quý I bằng cách xả quỹ để giữ nguyên giá, vị này cho rằng "mình nhịn cả một thời gian dài, giờ không nhịn được thì phải bung ra thôi".
Điều này có nghĩa, việc âm nặng Quỹ bình ổn giá khiến cho giá xăng dầu trong nước thời gian tới khó có thể giảm mạnh tương ứng. Bởi, nhà điều hành sẽ phải tính đến chuyện giảm giá nhỏ giọt để dành dư địa để Quỹ bình giá bớt âm, tiến tới để Quỹ dương.
Một chuyên gia xăng dầu bình luận: "Phải chăng công tác điều hành, dự báo để sử dụng Quỹ bình ổn giá thời gian qua kém, lạm dụng Quỹ cũng như thời điểm và mức sử dụng Quỹ trong thời gian vừa qu? Vô hình chung, nó làm mất tác dụng của Quỹ bình ổn giá, doanh nghiệp âm quỹ và người tiêu dùng không được lợi tương ứng, thậm chí còn phải mua xăng dầu với giá cao, lạm phát vẫn bị ảnh hưởng".
15 ngày điều chỉnh 1 lần là quá dài
Việc giá xăng dầu chỉ được điều chỉnh 15 ngày 1 lần theo Nghị định 83 là một trong các lý do khiến giá xăng dầu trong nước không vận hành nhịp nhàng theo giá thế giới.
Vì lý do đó, Hiệp hội xăng dầu Việt Nam ngày 12/4/2019 đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ nêu rằng việc 15 ngày điều chỉnh giá một lần là "không hợp lý".
Theo Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, với quy định này, giá bán lẻ trong nước sẽ khó có thể bắt kịp những biến động của giá xăng dầu thế giới trong bối cảnh những yếu tố tác động lên giá dầu như kinh tế, địa chính trị, tôn giáo liên tục diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay.
Cho nên, Hiệp hội xăng dầu đề nghị rút ngắn tần suất điều chỉnh giá xăng dầu xuống còn 10 ngày để giá bán lẻ trong nước ngày càng tiệm cận với giá thế giới, tránh độ trễ trong việc điều chỉnh giá.
Sâu xa hơn, Hiệp hội này cũng tỏ ra đồng tình với phương án bỏ giá cơ sở, không dùng giá cơ sở làm căn cứ để điều chỉnh giá bán lẻ như hiện nay mà chỉ là tiêu chí để doanh nghiệp tham khảo trước khi quyết định giá bán lẻ.
"Việc để doanh nghiệp được quyền quyết định giá không chỉ đúng với bản chất của kinh tế thị trường mà còn mang đến nhiều lợi ích cho người tiêu dùng khi các DN cạnh tranh về giá (sẽ có giá bán khác nhau giữa các thương nhân) và chất lượng dịch vụ để thu hút người tiêu dùng", Hiệp hội xăng dầu Việt Nam nêu rõ.
Lương Bằng
Theo Vietnamnet
Thứ trưởng Bộ Công Thương muốn bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu để "cong ăn cong, thẳng ăn thẳng" Đây là ý kiến của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khi nói về Quỹ bình ổn giá xăng dầu trong cuộc họp báo thường kỳ của bộ chiều ngày 5-4. Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định xăng dầu hiện đang được điều hành theo Nghị định 83, tiến dần theo cơ chế thị trường. Theo ông...