Queen’s Gambit: Khi cờ vua trở nên bóng bẩy với vỏ bọc điện ảnh

Series hot nhất trên nền tảng Netflix cuối năm nay có gì hay mà được các chuyên gia ưu ái dành tặng hai từ “hoàn hảo”.

44 bài đánh giá uy tín đầu tiên tại Rotten Tomatoes, nhận về 100% Certified Fresh rating, 97% khán giả tỏ ra phát cuồng, các trang tạp chí phim ảnh đã phải để cạnh hai chữ “hoàn hảo” để gọi tên. Đúng vậy, những con số không biết nói dối, Netflix đã cho ra lò một bom tấn thực sự mà chẳng ai ngờ tới vào dịp cuối năm.

Trailer phim

Điều gì đã xảy ra trong Queen’s Gambit

Câu chuyện bắt đầu với Beth Harmon lúc này mới chỉ 8 tuổi đang trên đường bước đến trại trẻ mồ côi sau khi cô bé thoát chết thần kỳ ở tai nạn giao thông đã cướp đi người mẹ. Lấy bối cảnh vào cuối những năm 50 và đầu những năm 60 tại Kentucky, thời kỳ này những trại cưu mang vẫn thực hiện phân phát các viên thuốc an thần hay “vitamin” để giúp đỡ những đứa trẻ ổn định lại tâm lý. Beth ám ảnh bởi những ký ức về người mẹ vật lộn với căn bệnh tâm thần, ở đây cô phát hiện niềm vui với người chị da màu Jolene và đặc biệt là cuộc gặp định mệnh của cuộc đời với môn cờ vua qua bác nhân viên lao công, Shaibel. Tài năng thiên bẩm với những quân cờ cộng với viên vitamin vô hình chung hình thành đam mê của Beth đồng thời là sự lệ thuộc với cảm giác tuyệt vời mà “nghiện ngập” đem đến từ khi còn nhỏ.

Mẹ nuôi của Beth sau đó, Wheatley, một người nghiện rượu, đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp cờ vua của Beth và bà cũng làm ngơ trước vấn đề về thuốc của Beth. Cô bé nhanh chóng thăng hạng trong các bảng xếp hạng cờ vua và trở thành nhà vô địch Hoa Kỳ ở tuổi 18. Đích đến cuối cùng của sự nghiệp giờ đây chỉ còn đánh bại nhà vô địch Liên Xô nổi tiếng thế giới Vasily Borgov, một nhiệm vụ gần như bất khả thi.

Đề tài buồn ngủ nhưng cuốn hút đến bất thường ?

Queen’s Gambit đưa người xem tiệm cận với ranh giới mong manh giữa thiên tài và tâm trí điên rồ, với việc Beth phải vật lộn với chứng trầm cảm, và dường như dị thường đến mức tự cô lập bản thân, không cần và không quan tâm đến việc tạo dựng bất cứ mối quan hệ lâu dài nào. Thiên tài, quán quân hay những nhà vô địch cũng chỉ là con người, và mỗi khi họ thất bại, ít có phương tiện truyền thông nào trình chiếu đời thực cách mà họ đối mặt, vượt qua thời điểm khó khăn. Beth Harmon ở đây yêu cách dành thời gian một mình trong men say, khói thuốc, và dành những viên thuốc an thần để tạo ra những trận đấu cờ vua sống động trên trần nhà.

Cờ vua hiếm khi là một bộ môn mà công chúng cảm thấy hứng thú, đặc biệt là trên phim ảnh và truyền hình. Scott Frank và Alan Scott xem đó là một thách thức và bắt tay vào hành trình biến trò chơi trên bàn cờ thành một tác phẩm giải trí hấp dẫn. Ngay từ đầu, chương trình đã lựa chọn điểm trọng tâm là phân cảnh thần đồng nhỏ tuổi nhìn chằm chằm vào trần phòng ngủ của mình mỗi đêm dưới ảo giác của thuốc an thần.

Nhưng đề phòng trường hợp những mạch diễn biến kịch tính chỉ tập trung ở đây, chương trình cũng rất thông minh với lựa chọn hậu kỳ quá trình bấm máy. Ở một số phân cảnh hai kỳ thủ đối đầu với nhau, người xem thấy được mức độ liên kết theo chiều quan điểm riêng của các nhân vật, trong khi đó ở một cách tiếp cận khác, camera cắt nhanh từ khuôn mặt của người chơi này sang phía đối diện để ánh mắt sau màn ảnh đọc được người chiến thắng qua biểu cảm nhỏ nhất được thể hiện.

Sân khấu diễn xuất ổn định

Anya Taylor-Joy có lần chia tay sân chơi kinh dị để chuyển sang một tiết tấu phim chậm rãi và chính kịch hơn, về tổng thể, màn trình diễn của “scream queen” hiện đại là khá tròn vai. Không lâu sau The New Mutants, khán giả lại có cơ hội chiêm ngưỡng nhan sắc và tài năng của nàng thơ đang cực kỳ hot trong Hollywood. Đáng tiếc là với cá nhân mình, sân khấu của Magik trong Dị Nhân là đã mắt bắt tai hơn nhiều, còn ở Queen’s Gambit, biểu cảm theo mạch phim của Anya là khá “cứng”, nhưng cũng phải thông cảm vì điều này cũng phần nào xuất phát từ cá tính lập dị, kiêu ngạo cần phô diễn của Beth Harmon.

Ấn tượng đáng kể nhất xuyên suốt 7 tập phim là hai nhân vật Benny Watts ( Thomas Brodie-Sangster) và Harry Beltik (Harry Melling). Nếu như anh họ của Harry Potter đang trở thành cái tên “ nóng” bằng lối diễn xuất đa chiều, từ kiêu căng khó ưa đến chân thật một cách đáng thương thì Benny đem đến gam màu khá vui vẻ hiếm hoi trong serie.

Gợn sóng nữ quyền tinh tế

Sau những Enola Holmes, Little Woman và Old Guard, Netflix tiếp tục hướng mũi nhọn làm điện ảnh của mình vào phái đẹp, và vẫn như mọi lần, khổng lồ trực tuyến xử lý câu chuyện phi văn hóa trái chiều này rất uyển. Không chỉ nhân vật chính của Anya trong một khuôn mẫu mà thời đại cho là kệch cỡm “phụ nữ và cờ vua”, Alma Wheatley cùng Jolene đã thể hiện phát triển những trường đoạn xoay quanh chủ đề nữ quyền tuy ngắn ngủi những đủ rõ ràng cho khán giả không cần quá tinh tế để nhận ra.

Đây là một tác phẩm phù hợp cho mọi lứa tuổi bởi tính đa chiều, nhưng có một bài viết ở trên blog phim nước ngoài làm mình thực sự để ý là cách Queen’s Gambit tác động đến thế hệ khán giả trẻ. Cư dân chính của điện ảnh hiện đại phần nhiều hình dung đây một bộ phim viễn tưởng nhưng đồng thời bao quát những gì là “signature” nhất miêu tả nữ giới từ cuối thập niên 50 đến 60 theo lối tưởng tượng.

Cơn nghiện của những nhân vật khi trưởng thành tái xuất hiện trong thời niên thiếu và ý nghĩa cơ bản của cách sắp xếp mạch phát triển này để phản ánh những phụ nữ trẻ Hoa Kỳ trong thời đại phim lấy làm bối cảnh, bất kể xuất thân của họ là gì, ai rồi cũng sẽ phải vật lộn để đương đầu với những thực tế của cuộc sống hàng ngày, dù biết được đâu là đúng sai, nhưng rồi vẫn phải chọn cách làm quen với sự “ổn định”.

Kết lại, Queen’s Gambit nhiều khả năng sẽ không thể có một hậu truyền, phần lớn dựa vào câu chuyện sử thi mà series lấy cảm hứng, hai là như chính kịch bản phim đã tiết lộ, Beth Harmon sau cùng sẽ tự hủy hoại bản thân mình như cách Beltik đã dự đoán trước, bộ óc thiên tài đi kèm sự ám ảnh cưỡng chế về chiến thắng và Beth ở đây sẽ giống như Bobby Fischer (hiện thân đời thật của nhân vật), khép lại cuộc đời vinh quang của mình bằng sự cô đơn, tham vọng chưa có hồi dừng.

Đây là một bộ phim cực kỳ đáng xem nhất là ở thời điểm ngoài rạp chẳng có một tác phẩm nào thực sự “ra hồn”, thời lượng phim không quá dài dòng, một series 7 tập, quá dễ dàng để hấp thụ chỉ trong vòng một ngày đông rảnh rỗi.