‘Que diêm’ châm ngòi cuộc biểu tình đòi dân chủ ở Thái Lan
Em gái nhà hoạt động Thái Lan đã mất tích trong thời gian ở Campuchia tin rằng vụ bắt cóc của anh trai cô đã châm ngòi phong trào ủng hộ dân chủ ở Thái Lan.
Theo tờ South China Morning Post ngày 29-10, em gái một nhà hoạt động Thái Lan đã mất tích trong thời gian ở Campuchia tin rằng vụ bắt cóc của anh trai cô đã châm ngòi phong trào ủng hộ dân chủ chống lại chính phủ không được lòng dân của Thủ tướng Prayuth Chan-ocha.
Biểu tình ở thủ đô Bangkok, Thái Lan. Ảnh: AP
Vào tháng 6, hình ảnh từ một camera an ninh cho thấy anh Wanchalerm Satsaksit (37 t.uổi) bị kéo vào một chiếc xe tải trên đường phố Phnom Penh vào ban ngày và không ai nhìn thấy anh kể từ đó. Các nhóm hoạt động nhân quyền đã kêu gọi Campuchia và Thái Lan điều tra vụ việc.
Sau khi mất tích, anh tiếp tục đăng các bài viết châm biếm chống lại chính phủ của ông Prayuth từ nước ngoài lên mạng xã hội, làm dấy lên nghi ngờ rằng anh bị bắt cóc.
Những tấm áp phích với hình ảnh anh đang tươi cười và giơ biểu tượng phản đối – một kiểu chào bằng ba ngón tay từ bộ phim The Hunger Games đã xuất hiện trong những tháng gần đây tại các cuộc mít tinh lớn đòi cải cách chính phủ và chế độ quân chủ của Thái Lan.
Em gái của anh – cô Sitanan Satsaksit trong lúc nói chuyện với các sinh viên đại học tại một diễn đàn nhân quyền vào tối 28-10, đã cương quyết khẳng định rằng chính quyền Thái Lan biết điều gì đó về sự mất tích của anh trai cô. Tuy nhiên, các quan chức Thái Lan kiên quyết phủ nhận tuyên bố của cô và phía Campuchia cho biết họ không có thông tin về việc này.
“Nhà nước có liên quan đến sự mất tích của anh ấy và tôi đã nói điều này nhiều lần” – cô Sitanan nói.
Hiện hashtag “Giải cứu Wanchalerm” đang được chia sẻ rộng rãi trên phương tiện truyền thông xã hội Thái Lan không chỉ liên quan các tin tức về sự biến mất của nhà hoạt động mà còn được sử dụng để khuếch đại các tuyên bố về sự đàn áp của nhà nước.
Tám nhà hoạt động lưu vong nổi tiếng khác đã mất tích kể từ khi ông Prayuth lần đầu tiên lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính năm 2014. T.hi t.hể của hai người trong số họ trốn sang Lào đã được tìm thấy vào tháng 1-2019 trên sông Mekong trong tình trạng bị m.ổ b.ụng và nhét đầy đá.
Cô Sitanan nói: “Nhiều người thậm chí không biết anh trai tôi nhưng họ đến để phản đối vì họ nghĩ những gì đã xảy ra với anh ấy thật tàn nhẫn. Họ muốn có câu trả lời rõ ràng để không ai khác phải chịu đựng như vậy”.
Đối mặt với việc các cuộc biểu tình ngày càng gia tăng và những người biểu tình phớt lờ tình trạng quy định khẩn cấp cấm tụ tập, chính quyền Thái Lan đã đồng thời sử dụng các biện pháp như phun vòi rồng và bắt giữ hàng loạt các nhà lãnh đạo biểu tình. Tuy nhiên, Bangkok vẫn cho phép phong trào đường phố ôn hòa tiếp tục.
Hôm 28-10, ông Prayuth đã nói chuyện với các phóng viên sau một phiên họp Quốc hội đặc biệt để thảo luận về cuộc khủng hoảng chính trị đang diễn ra.
Trả lời các phóng viên, ông nói rằng ông có thể đáp ứng một trong ba yêu cầu của những người biểu tình là sửa đổi các yếu tố của hiến pháp được soạn thảo dưới điều lệ của quân đội. Nhưng ông đã từ chối từ chức và không bình luận về những lời kêu gọi cải cách chế độ quân chủ lập hiến.
Đội ngũ bán rong được ví như tình báo Mỹ
Những người bán hàng rong ở Bangkok được ví như điệp viên của CIA, luôn có mặt đầu tiên tại hiện trường biểu tình.
Các nhóm biểu tình thường giữ bí mật về địa điểm tới phút chót trong nỗ lực qua mặt chính quyền Thái Lan. Tuy nhiên, họ nhanh chóng nhận ra mình thường có mặt thứ hai ở hiện trường, sau những người bán hàng rong đã dựng sẵn xe bán đồ ăn, chuẩn bị cho một tối bận rộn.
Người bán hàng rong được ví như CIA trong phong trào biểu tình Thái Lan. Video: AFP.
Rattapol Sukpa, một người bán thịt viên ở Bangkok, cho hay nắm bắt xu thế bằng cách theo dõi Facebook để biết trước gợi ý về các điểm biểu tình mới nhất và thường xuyên liên lạc với những người bán rong khác để truyền tin.
"Trước đây tôi bán cũng rất tốt, nhưng bán ở các điểm biểu tình nhanh hết hàng hơn", chàng trai 19 t.uổi nói khi đang dựng quầy gần Tượng đài Chiến thắng.
Việc làm ăn mở rộng từ khi phong trào biểu tình bắt đầu hồi tháng 7, khi đội ngũ bán hàng rong trở thành lực lượng bên lề thường xuyên của các cuộc biểu tình. Một bài đăng kêu gọi người dân tới biểu tình tại một địa điểm mới hôm 22/10 chứa ảnh xe bán hàng rong kèm chú thích "Hãy đưa CIA tới đó trước", nhắc đến Cục Tình báo trung ương Mỹ.
Phong trào biểu tình giúp Rattapol cân bằng tốt hơn giữa công việc và cuộc sống, cho phép cậu bán hết hàng trước 20h thay vì tới nửa đêm như bình thường. Ngoài kêu gọi thay đổi tình trạng hiện nay của Thái Lan như yêu cầu Thủ tướng Prayut từ chức, soạn thảo lại hiến pháp và cải cách chế độ quân chủ, các cuộc biểu tình cũng mang lại một lễ hội ẩm thực phong phú.
Thịt lợn chua và cơm viên xúc xích, món đặc sản của các tỉnh đông bắc Thái Lan, được treo lủng lẳng như vòng cổ đính cườm trên xe đẩy của một người bán rong, sẵn sàng được rán lên ăn kèm với bắp cải đựng trong túi nilon. Trên thực đơn còn có bánh kẹp xúc xích, súp, đồ uống lạnh, trái cây và thịt xiên.
Một số người bán rong còn mang theo cả bếp nấu gắn với xe mô tô, giúp việc di chuyển tới những điểm tụ tập dễ dàng hơn. Anucha Noipan, một người bán gà rán thường kiếm được 97 USD một ngày, cho biết bán đồ ăn cho đám đông kiếm lời nhanh hơn.
"Từ ngày bán hàng tại các điểm biểu tình, thu nhập của tôi tăng gấp đôi lên 192 USD một ngày", chàng trai 21 t.uổi nói.
Một người đàn ông mua trái cây từ một quầy hàng rong trong cuộc biểu tình ở trung tâm Bangkok hôm 21/10. Ảnh: AFP.
Mới gia nhập đội ngũ bán rong sau khi bỏ nghề công nhân cao su, Anucha cho biết đồng ý với yêu cầu của phong trào, khẳng định sẽ không bán món gà rán giòn của mình tại các sự kiện của đối thủ, những người thuộc phe bảo hoàng.
"Tôi có quan điểm chính trị khác với phe Áo vàng", Anucha nói, đề cập tới thuật ngữ chỉ những người ủng hộ chế độ quân chủ. Căng thẳng gia tăng tuần trước khi cảnh sát b.ắn vòi rồng vào người biểu tình ở khu mua sắm trung tâm Bangkok, khiến dư luận Thái Lan phản đối.
Trong lúc đảo đều món đùi gà trong chảo rán, Nattapol Sai-ngarm cho hay anh nhận thức đầy đủ mọi rủ ro khi làm ăn trong môi trường này. Nhưng kinh tế suy thoái bởi Covid-19 khiến anh không còn lựa chọn nào khác.
"Tôi từng rất sợ" khi thấy cảnh sát xuất hiện trong biểu tình, nhưng giờ thì "ngày nào tôi cũng đến đây nên đã quen rồi", Nattapol nói.
Thái Lan bắt hai thủ lĩnh biểu tình sinh viên Chính quyền Thái Lan bắt hai thủ lĩnh phong trào biểu tình của sinh viên do "gây bất ổn và bất mãn", vi phạm luật kiểm soát bệnh truyền nhiễm. Thành viên nhóm Luật sư Nhân quyền Thái Lan cho hay cảnh sát hôm 7/8 bắt Anon Nampa, 35 t.uổi, và Panupong Jadnok, thủ lĩnh trong các cuộc biểu tình của sinh viên...
