Quản lý chất thải nhựa: Bắt đầu từ hoàn thiện chính sách

Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) đang lấy ý kiến góp ý dự thảo kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 33/CT-TTg về tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa.

Theo dự thảo, hàng loạt các vấn đề hoàn thiện chính sách, thể chế, pháp luật liên quan đến giảm thiểu chất thải nhựa đã được đặt ra.

Gấp rút triển khai nhiều nội dung

Theo dự thảo của Bộ TNMT, Tổng cục Môi trường có trách nhiệm xây dựng, hoàn thiện chế định quản lý chất thải rắn trong dự án Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) theo hướng xem chất thải và chất thải nhựa là tài nguyên; có các quy định về quản lý chất thải nhựa. Rà soát, đề xuất sửa đổi Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg về danh mục phế liệu được phép nhập khẩu theo hướng chỉ cho phép nhập khẩu phế liệu nhựa sạch, có giá trị tái chế cao, không nhập khẩu phế liệu nhựa sử dụng một lần.

Vụ Pháp chế có trách nhiệm xây dựng quy định chi tiết Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) liên quan đến trách nhiệm của nhà sản xuất nhằm thay thế Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg quy định về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ.

Bộ TNMT sẽ nghiên cứu, xây dựng cơ chế khuyến khích tổ chức, cá nhân phân loại chất thải nhựa sử dụng một lần và túi nylon khó phân hủy tại nguồn tạo điều kiện thuận lợi để thu gom, tái chế.

Cũng theo dự thảo kế hoạch, một số nội dung khác được gấp rút triển khai trong 3 năm tới là: Rà soát, tiếp tục đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật về nhãn sinh thái, đặc biệt là đối với túi nylon thân thiện môi trường và các sản phẩm nhựa có hàm lượng tái chế cao; đề xuất ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật môi trường cho các sản phẩm, hàng hóa nhựa tái chế hoặc sử dụng nhựa tái chế bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường; đề xuất xây dựng hàng rào kỹ thuật môi trường đối với các sản phẩm, hàng hóa chứa hạt vi nhựa, nano nhựa và túi nylon để phòng ngừa các tác động xấu đến sức khỏe con người, môi trường sinh thái và lộ trình cấm sử dụng hạt vi nhựa trong sản xuất hóa mỹ phẩm, may mặc, phân bón… Đề xuất quy định pháp luật tái xuất hoặc trả lại phế liệu nhựa nhập khẩu không đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; nghiên cứu, đề xuất cơ chế hạn chế sản xuất, tiêu dùng và có lộ trình cấm sản xuất, tiêu dùng một số sản phẩm nhựa dùng một lần.

Nghiên cứu mô hình mới

Bên cạnh việc hoàn thiện chính sách và triển khai các hoạt động giảm chất thải nhựa cụ thể, Bộ TNMT sẽ thực hiện nghiên cứu, thí điểm các cơ chế tuần hoàn rác thải nhằm giảm thiểu lượng rác cũng như tăng cường phân loại từ nguồn.

Bộ sẽ nghiên cứu, xây dựng cơ chế khuyến khích tổ chức, cá nhân phân loại chất thải nhựa sử dụng một lần và túi nylon khó phân hủy tại nguồn, tạo điều kiện thuận lợi để thu gom, tái chế. Nghiên cứu chính sách, mô hình thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, mô hình hợp tác công tư, mô hình kinh tế chia sẻ và thúc đẩy các sáng kiến, sự tham gia của các hiệp hội, các tổ chức, các doanh nghiệp nhằm giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế chất thải rắn và chất thải nhựa. Nghiên cứu, đánh giá, dự báo xu hướng xả thải chất thải nhựa từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đề xuất cơ chế, chính sách quản lý phù hợp.

Người dân tại khu chợ sử dụng túi nylon thân thiện môi trường. Ảnh: Hoàng Minh

Trước mắt, Bộ TNMT tập trung thực hiện chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 (điều chỉnh theo Quyết định số 491/QĐ-TTg). Chiến lược đặt ra mục tiêu sử dụng 100% túi nylon thân thiện với môi trường tại các trung tâm thương mại, siêu thị thay thế cho túi nylon khó phân hủy; hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất và cung cấp các loại túi nylon khó phân hủy kể từ năm 2026 tại các trung tâm thương mại, siêu thị…

Bộ TNMT cũng dự kiến giao Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam xây dựng và vận hành Trung tâm Quốc tế về rác thải nhựa đại dương; xây dựng hệ thống thông tin kiểm soát rác thải nhựa từ đất liền ra biển… Tổng cục có trách nhiệm tổ chức khảo sát, quan trắc, phân tích thí nghiệm phục vụ nghiên cứu, giám sát rác thải nhựa đại dương, kiểm soát ô nhiễm môi trường biển. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất xây dựng mạng lưới quan trắc, giám sát rác thải nhựa tại 11 lưu vực sông chính và 12 huyện đảo phục vụ cho việc quan trắc, giám sát định kỳ hằng năm và 5 năm đánh giá hiện trạng rác thải nhựa.