Quan hệ Trung Mỹ căng thẳng

Quan hệ Trung – Mỹ năm 2014 ngày càng căng thẳng do môi trường đầu tư nước ngoài của Trung Quốc ngày càng tệ, thiếu các biện pháp cải cách cũng như các động thái quân sự liên quan đến tranh chấp biển đảo của nước này, Channel News Asia ngày 21.11 dẫn báo cáo của Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ – Trung (USCC).

Cờ Trung Quốc và Mỹ ở tòa nhà thương mại tại Bắc Kinh – Ảnh: AFP

Theo báo cáo thường niên của USCC trình lên Quốc hội Mỹ ngày 20.11, mặc dù nền kinh tế Trung Quốc đang phát triển với tốc độ đạt gần tới mục tiêu 7,5 % trong năm 2014. Nhưng Chính phủ Trung Quốc thất bại trong việc giải quyết các vấn đề cơ bản. Các vấn đề đó bao gồm tình trạng thừa cung, nợ công, bong bóng tài sản…

Nền kinh tế của Trung Quốc phụ thuộc vào xuất khẩu để tăng trưởng, chính sách được hỗ trợ bởi đồng tiên bị định giá thấp. Điều này dẫn đến tịch tụ dữ trữ ngoại tệ và góp phần vào sự mất cân bằng thương mại toàn cầu, theo báo cáo của USCC.

Cũng theo USCC, chính sách này đã chèn ép cơ hội của Mỹ tăng xuất khẩu vào thị trường quốc gia châu Á này. Trong năm 2014, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Mỹ cao hơn đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc, trong khi đó các công ty nước ngoài phải đối mặt với một môi trường đầu tư ngày càng thù địch ở Trung Quốc.

Mặc dù Washington sử dụng ngoại giao và các công cụ để giải quyết thương mại không công bằng ở Trung Quốc nhưng sự vi phạm thương mại của Trung Quốc vẫn tiếp diễn, và quan hệ thương mại song phương trở nên mất cân đối hơn, theo USCC.

Báo cáo của USCC cũng đề cập đến việc Trung Quốc đầu tư vào lĩnh vực năng lượng ở Mỹ nhưng lại cấm các công ty nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực này ở Trung Quốc.

Tàu cá Trung Quốc dừng trước tàu tuần dương của Mỹ – Ảnh: Reuters

Ngoài ra, báo cáo này cũng chỉ ra rằng quan hệ an ninh giữa Mỹ và Trung Quốc xấu đi trong năm 2014. Những căng thẳng trên biển Đông cùng các tranh chấp lãnh thổ gia tăng, và khả năng Mỹ – Trung đối đầu quân sự có thể dẫn đến nguy cơ leo thang “một cuộc khủng hoảng chính trị lớn”.

Báo cáo của USCC cho thấy căng thẳng trên biển Đông, biển Hoa Đông liên quan đến tranh chấp giữa Trung Quốc với 2 đồng minh của Mỹ là Philippines và Nhật Bản đã làm tình hình quan hệ an ninh Mỹ – Trung xấu đi trong năm 2014. Báo cáo dẫn ra một số minh chứng như việc các máy bay và tàu quân sự của hai nước đã đối đầu nhiều lần từ cuối năm 2013.

USCC cũng cho biết chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình đã có sự đầu tư đáng kể củng cố tiềm lực quốc phòng. Trong hai thập kỷ qua, Bắc Kinh đã liên tục duy trì mức tăng chi tiêu quân sự ở mức hai con số. Chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc trong năm nay tăng 12,2% so với năm ngoái, đưa tổng mức ngân sách quốc phòng dự kiến lên khoảng 131,6 tỷ USD.

Trên mặt trận an ninh, báo cáo của USCC kêu gọi quốc hội tăng ngân sách cho sự hiện diện của Hải quân Mỹ ở châu Á – Thái Bình Dương nhằm duy trì sự sẵn sàng chiến đấu, và “đối trọng với năng lực quân sự ngày càng tăng lên của Trung Quốc”

Mỹ và Trung Quốc là hai nền kinh tế khổng lồ có quan hệ tùy thuộc lẫn nhau. Vì thế những chính sách của mỗi bên sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của bên còn lại. Chính những mâu thuẫn về lợi ích kinh tế cùng với những vấn đề về quân sự và ảnh hưởng khu vực đã khiến quan hệ Trung – Mỹ trở nên căng thẳng trong năm 2014 như báo cáo của USCC.

Ngọc Mai

Theo Thanhnien