Quan hệ tình dục đồng giới nam là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam

Bác sĩ Nguyễn Hữu Hải – Phó Trưởng phòng điều trị HIV/AIDS, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho hay, thời gian gần đây, nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) được cảnh báo là nhóm chính nhiễm HIV/AIDS hiện nay.

Ảnh minh họa

Bác sĩ Hải chia sẻ: “Chương trình phòng chống HIV/AIDS đã thực hiện giám sát và xét nghiệm nhóm có nguy cơ cao. Nhóm MSM được đưa vào nhóm có quần thể nguy cơ cao. Theo số liệu giám sát giai đoạn 2011 – 2012, tỉ lệ lây nhiễm ở nhóm MSM chỉ khoảng gần 3%, tuy nhiên đến thời điểm năm 2016, đặc biệt năm 2018, tỉ lệ lây nhiễm ở trong nhóm MSM trên 10%. Gấp gần 3 – 4 lần so với thời điểm gần 10 năm trước đây”.

Theo nghiên cứu sơ bộ, tỉ lệ nhiễm mới ở trong nhóm MSM cao hơn rất nhiều so với người tiêm chích ma tuý. Kết quả giám sát trọng điểm lần thứ nhất tỉ lệ nhiễm mới trong nhóm MSM khoảng 1,7%/100.000 người.

“Ngoài ra cũng có nghiên cứu đánh giá hành vi, nguy cơ ở trong nhóm MSM, nguy cơ lây nhiễm HIV đa dạng và phổ biến do quan hệ tình dục ở nam giới nhóm MSM. Trong đó không chỉ có quan hệ tình dục với nam mà còn quan hệ tình dục với cả nữ, đồng thời đi kèm với hành vi quan hệ tình dục còn có sử dụng rượu bia, ma tuý, chất kích thích… điều đó đã góp phần làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm HIV của nhóm MSM và tăng nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng” – bác sĩ Hải nói.

Năm 2014, đơn vị phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS có thực hiện chương trình trên khoảng 500 MSM tại Hà Nội thì có đến 42,4% MSM có quan hệ từ 2 – 5 bạn tình trong vòng 1 tháng. Trong các yếu tố có nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm MSM thì hành vi quan hệ tình dục không an toàn được xem là nguy cơ chủ yếu dẫn đến tình trạng nhiễm HIV trong cộng đồng. Tỉ lệ sử dụng bao cao su thường xuyên trong cộng đồng MSM chỉ dao động từ 40 – 60%.

“Chúng tôi thực hiện ước tính ở các nhóm có quần thể nguy cơ khác nhau, trong mô hình ước tính đó cũng cảnh báo MSM là 1 trong các nhóm quần thể chiếm tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất trong số những người nhiễm HIV trong các giai đoạn sắp tới” – Bác sĩ Hải khẳng định.

TS. Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Tâm, Trưởng phòng Dự phòng lây nhiễm HIV-Cục phòng chống HIV/AIDS chia sẻ: Trong năm 2020, chỉ số báo cáo nhiễm HIV của người tiêm chích ma tuý chỉ khoảng 9%, trong cộng đồng MSM, nhóm chuyển giới nữ thì là 47% (chiếm gần số ca báo cáo nhiễm HIV). Qua nghiên cứu của trường ĐH Y Hà Nội là 7% MSM nhiễm mới mỗi năm.

Cộng đồng MSM Việt Nam khoảng 170.000 người, nhu cầu quan hệ tình dục rất cao, họ sử dụng các app hẹn hò để tìm bạn tình. App này đến thời điểm cao nhất kích hoạt lên đến 300.000 lượt. Theo ước tính từ 2 – 15% nam giới dưới 49 tuổi trong cộng đồng MSM.

Những biện pháp sử dụng cho quan hệ đồng giới để tranh lây nhiễm HIV, chỉ có 2 biện pháp chính: sử dụng bao cao su và điều trị dự phòng trước lây nhiễm bằng kháng thuốc ARV.

Biện pháp điều trị dự phòng trước lây nhiễm bằng kháng thuốc ARV có từ lâu nhưng tỉ lệ sử dụng không cao, cộng đồng MSM sử dụng ma túy để giúp quan hệ hứng phấn và kéo dài. Tình trạng này khá phổ biến ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Việc sử dụng ma tuý tổng hợp không kiểm soát được hành vi đã làm cho tình trạng lây nhiễm HIV trong cộng đồng này tăng lên rất nhanh.

Năm 2019, Bộ Giáo dục và đào tạo đã ban hành 2 chương trình về giáo dục giới tính và sức khoẻ cho các em cấp 2, cấp 3 tuy nhiên mới chỉ là tài liệu đào tạo chưa chính thức được giảng dạy ở các trường. Tôi hy vọng năm 2021 trở đi khi có những tài liệu chính thức về giảng dạy cho các em thì cũng là công cụ để giúp các em nâng cao kiến thức – Bác sĩ Tâm bày tỏ.