Quan hệ Mỹ – Trung Quốc đứng trước nhiều câu hỏi lớn

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang có chuyến công du kéo dài 3 ngày tới Trung Quốc với mục tiêu, theo giới phân tích, tìm cách ổn định mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh.

Đây là chuyến thăm Trung Quốc lần thứ 2 trong vòng chưa đầy 1 năm của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ và cũng là hoạt động mới nhất trong loạt tiếp xúc cấp cao giữa hai nước, sau thời gian căng thẳng.

Tiếp Ngoại trưởng Antony Blinken tại Đại lễ đường Nhân dân ở Thủ đô Bắc Kinh, ngày 26/4, Chủ tịch nước chủ nhà Tập Cận Bình nêu rõ, quan hệ hai nước “đã có những tiến triển tích cực” kể từ sau cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi tháng 11 năm ngoái ở San Francisco (Mỹ). Ông nhấn mạnh, Trung Quốc và Mỹ nên là “đối tác chứ không phải đối thủ”, nhưng có một vấn đề cần phải giải quyết: “Vẫn còn một số vấn đề cần giải quyết và vẫn còn chỗ cho những nỗ lực tiếp theo. Tôi đã đề xuất ba nguyên tắc chính là tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi. Trái đất đủ lớn để Trung Quốc và Mỹ cùng phát triển, thịnh vượng”.

Bộ trưởng Vương Nghị hội đàm với Ngoại trưởng Antony Blinken. Ảnh: CCTV

Theo Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc sẽ vui mừng khi thấy một nước Mỹ tự tin, cởi mở, thịnh vượng và phát triển, đồng thời hy vọng, Washington có quan điểm tích cực về sự phát triển của Bắc Kinh để hai bên là “đối tác, không phải đối thủ”. “Khi vấn đề cơ bản này được giải quyết, các mối quan hệ song phương mới có thể thực sự ổn định, tốt đẹp hơn và tiến về phía trước”, ông nêu rõ.

Trước đó cùng ngày, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cũng đã có cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Antony Blinken, trong đó hai bên thảo luận về một loạt vấn đề phức tạp và nhạy cảm. Phát biểu mở đầu cuộc họp tại Nhà khách Quốc gia Điếu Ngư Đài, Bộ trưởng Vương Nghị đánh giá, dưới sự chèo lái dẫn dắt của nguyên thủ hai nước, quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới nhìn chung ổn định. Đối thoại, hợp tác và các yếu tố tích cực trên các lĩnh vực giữa hai bên đang gia tăng. Tuy nhiên, “các nhân tố tiêu cực vẫn tăng lên và tích tụ”.

Theo nhà ngoại giao kỳ cựu Trung Quốc, hai nước đang đối mặt với câu hỏi lớn rằng liệu có theo đuổi sự phát triển ổn định của quan hệ song phương trên con đường hướng tới tương lai hay lặp lại vòng xoáy đi xuống và câu trả lời sẽ là minh chứng cho sự chân thành và năng lực của hai bên. Ông đồng thời cho rằng, cộng đồng quốc tế đang theo dõi liệu hai nước sẽ dẫn dắt hợp tác quốc tế ứng phó các vấn đề toàn cầu nhằm đạt được kết quả đôi bên và nhiều bên cùng có lợi hay chuyển sang đối đầu, thậm chí xung đột dẫn đến thua thiệt cho cả Trung Quốc và Mỹ, thậm chí nhiều bên. Ông tái khẳng định sự nhất quán của Trung Quốc trong thái độ, lập trường và yêu cầu đối với sự phát triển của quan hệ Trung-Mỹ, đồng thời kêu gọi Washington không can thiệp vào công việc nội bộ, chèn ép sự phát triển…

Về phần mình, Ngoại trưởng Blinken bày tỏ hy vọng hai bên sẽ đạt được những tiến triển về các vấn đề mà Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhất trí, gồm nối lại hợp tác chống ma túy; bắt đầu lại các cuộc đối thoại giữa quân đội hai nước; cùng nhìn về tương lai của trí tuệ nhân tạo và cố gắng tăng cường kết nối giữa người với người. Nêu bật tầm quan trọng của ngoại giao tích cực và chính sách ngoại giao trực tiếp, ông kêu gọi hai bên nghiêm túc nỗ lực “quản lý những khác biệt của hai nước một cách có trách nhiệm”, để “ít nhất là tránh những hiểu lầm, những tính toán sai lầm”.

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Antony Blinken là cuộc tiếp xúc cấp cao mới nhất giữa giới chức hai cường quốc hàng đầu thế giới. Trước thềm chuyến thăm, Trung Quốc đưa ra kỳ vọng về 5 mục tiêu lớn trong chương trình làm việc, trong đó bao gồm xây dựng nhận thức đúng đắn, tăng cường đối thoại, quản lý hiệu quả khác biệt, thúc đẩy hợp tác cùng có lợi và cùng gánh vác trách nhiệm với tư cách là các nước lớn