Pompeo muốn các Viện Khổng Tử tại Mỹ đóng cửa

Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố ông mong tất cả các Viện Khổng Tử trong khuôn viên các trường đại học Mỹ sẽ đóng cửa trước cuối năm nay.

“Tôi nghĩ mọi người đều sẽ nhìn thấy những rủi ro liên quan đến chúng”, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo nói với người dẫn chương trình Lou Dobbs trên Fox Business Network hôm 1/9, đề cập đến chương trình Viện Khổng Tử của Trung Quốc tại Mỹ, cáo buộc các viện do chính phủ Trung Quốc tài trợ đang tuyển dụng các “gián điệp và cộng tác viên” tại các trường đại học Mỹ.

“Tôi nghĩ các trường thấy điều đó và tôi hy vọng chúng tôi sẽ đóng cửa tất cả các viện này trước cuối năm nay”, ông nói.

Pompeo tháng trước cáo buộc các Viện Khổng Tử ở nước này là “thực thể thúc đẩy hoạt động tuyên truyền và ảnh hưởng thâm hiểm toàn cầu của Bắc Kinh” và yêu cầu các viện này phải đăng ký như phái bộ nước ngoài, đồng nghĩa với việc họ phải báo cáo chi tiết thông tin nhân sự và kê khai tường tận tài sản ở Mỹ, dựa trên Đạo luật Phái bộ Nước ngoài năm 1982 (FMA).

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu tại Thư viện Tổng thống Richard Nixon ở Yorba Linda, bang California, ngày 23/7. Ảnh: Reuters.

David Stilwell, thứ trưởng ngoại giao Mỹ phụ trách Đông Á, thời điểm đó cho hay hàng chục Viện Khổng Tử trong khuôn viên đại học Mỹ có thể không bị loại bỏ, nhưng các trường đại học phải “để ý kỹ” những gì họ đang làm.

Tại họp báo hôm 14/8 ở Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết họ lấy làm tiếc về động thái tăng cường kiểm soát các Viện Khổng Tử của Washington, đồng thời khẳng định các này luôn tuân thủ luật pháp sở tại. Ông cho rằng Mỹ “đang tìm cách bôi xấu và kỳ thị các chức năng bình thường” của chương trình Viện Khổng Tử.

Tính đến 2018, Trung Quốc đã thành lập 548 Viện và gần 2.000 lớp học Khổng Tử ở 154 quốc gia, phần lớn nằm trong khuôn viên các trường đại học hoặc tổ chức ở nước ngoài. Mục tiêu của Viện Khổng Tử là giảng dạy ngôn ngữ, truyền bá văn hóa Trung Quốc và được xem là một trong những phương tiện nhằm phát huy sức mạnh mềm của nước này.

Mỹ tăng cường kiểm soát các Viện Khổng Tử giữa lúc căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh không có dấu hiệu hạ nhiệt. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây tung một loạt “đòn giáng” vào Trung Quốc, như cấm giao dịch với hai công ty lớn của nước này là ByteDance và Tencent, trừng phạt các quan chức hàng đầu của Hong Kong, bao gồm cả trưởng đặc khu, đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston.

Hầu hết chuyên gia cho rằng Trump sẽ tiếp tục gây áp lực với Bắc Kinh để lấy lòng cử tri khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang tới gần. Trong khi đó, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tháng trước kêu gọi Mỹ không chia rẽ hai nước và ngừng tìm cách “tạo ra cái gọi là Chiến tranh Lạnh mới”.

Khi được hỏi về tuyên bố của Ngoại trưởng Trung Quốc, Pompeo cho rằng có một số tương đồng giữa căng thẳng Mỹ – Trung với Chiến tranh Lạnh, song những thách thức đặt ra trong quan hệ với Trung Quốc lại khác.

“Điều này khác với Chiến tranh Lạnh ở chỗ chúng ta đang bị thách thức bởi một quốc gia 1,4 tỷ dân. Những thách thức này khác thời trước, chúng là những thách thức kinh tế”, ông nói, đồng thời cho hay chính quyền Trump sẽ làm “tất cả vì lợi ích của nền kinh tế Mỹ”.