Phương Thanh: ‘Chanh đã bớt chua’

Với quá nhiều sự kiện xảy ra trong đời, “Cô Chanh” cũng phải gật đầu thừa nhận: “Tôi nay đã khác xưa”.

Xuất hiện tại quán cà phê sau buổi diễn tại sân khấu Trống Đồng – TP.HCM lúc hơn 23 giờ tối 29/3, nữ ca sĩ Phương Thanh vẫn cười rạng rỡ dù gương mặt thấm đẫm mồ hôi. Cô vừa biểu diễn hai ca khúc và một câu vọng cổ, được khán giả reo hò, ủng hộ nồng nhiệt. Ôm đầy hoa, thiệp, Phương Thanh dí dỏm chia sẻ câu chuyện đời mình.

“Thi, thi nữa, thi mãi”

Ca sĩ Phương Thanh tham gia cuộc thi Bước nhảy hoàn vũ 2012

Dù tuổi không còn trẻ nhưng với Phương Thanh, cuộc sống vẫn luôn là những chuỗi ngày đầy nhiệt huyết, sôi động. Hiện tại, “cô Chanh” vẫn tích cực luyện tập khiêu vũ cùng bạn nhảy để tham gia tốt cuộc thi Bước nhảy hoàn vũ 2012. Những cuộc thi luôn hấp dẫn và thu hút Phương Thanh dù biết tham gia nó cô phải bỏ ra nhiều thời gian và công sức.

- Nói vậy hiện nay Phương Thanh rất hài lòng với cuộc sống của chính mình?

- Tôi vẫn đi hát, dành thời gian chăm sóc con. Suất diễn ở sân khấu Trống Đồng đêm nay là suất diễn thứ 4 trong ngày. Tôi khá tích cực “chạy sô”.

- Còn những đam mê riêng khác, Phương Thanh vẫn còn giữ lửa?

- Tôi vẫn mê bóng đá, hầu như ai cũng biết tôi và chú bảo Quốc rất mê thể thao, đặc biệt là bóng đá. Lúc nào đội tuyển đi thi tôi cũng sắp xếp ra cổ vũ.

- Nhưng đam mê khác với chuyện yêu?

- Đó là chuyện hơn 10 năm trước, báo chí thể thao tốn hao nhiều giấy mực về chuyện này nhưng sự thật thì lại không đúng những gì thiên hạ đồn đãi. Những năm 1997, tôi bắt đầu nổi lên và chiếm lĩnh vị trí hàng đầu của làng nhạc trẻ Việt Nam.

Thời điểm ấy, Đội tuyển Việt Nam cũng sở hữu thế hệ vàng (nhưng toàn lấy bạc…cười) như: Hồng Sơn, Huỳnh Đức, Hữu Thắng, Đức Thắng, Quang Hà… làm nghiêng ngả biết bao trái tim người hâm mộ, đặc biệt là nữ. Đam mê bóng đá cuồng nhiệt, nên hầu như các trận đấu của Đội tuyển Việt Nam đều có sự góp mặt của ngôi sao ca nhạc, trong đó có tôi.

Có lần được chú Bảo Quốc rủ theo chân đội tuyển từ SEA Games, Tiger Cup, tôi đi ngay vì chỉ muốn được xem chân sút của chàng hậu vệ Nguyễn Hữu Thắng. Tôi rất thích lối chơi của anh chứ không phải chuyện tình cảm như lời đồn.

Thời gian gần đây, tôi ít ra sân xem bóng đá. Vì còn phải ở nhà lo cho con gái nữa, đâu còn độc thân như trước mà tối ngày ngoài đường. Với lại, đội tuyển giờ toàn các em trẻ tuổi, tôi cũng chẳng còn nhỏ nữa nên đâu phải đối tượng để tìm đến.

Ca sĩ Phương Thanh và NS Châu Thanh nhận được bằng khen của Ủy ban Mặt trận tổ quốc TP.HCM sau khi diễn vở Mênh mông tình mẹ, gây quỹ giúp đỡ người nghèo TP.

- Rời sớm Hợp ca tranh tài, chị đã có mặt ở Bước nhảy hoàn vũ. Chị đến với sân chơi này để tìm kiếm điều gì?

- Tôi cố gắng tập luyện suốt mấy tuần qua. Tôi thấy mình có thêm sức khỏe và trẻ lại với những bước nhảy. Cuộc thi này sẽ là mục tiêu để tôi phấn đấu gìn giữ và tập luyện hình thể, điều mà tôi ít có cơ hội để làm. Tôi mong được vào sâu các vòng trong để có cơ hội rèn luyện thân thể, thêm niềm tin đầu tư cho live show tiếp theo của mình.

- Để có thể làm việc như một vũ công, đòi hỏi luyện tập lâu dài, có khi nào chị thấy nản lòng?

- Suốt một tuần trước ngày thi, tôi như một người ngồi trong đống lửa, cứ sợ mình không làm được. Với tôi, lả lướt cùng điệu waltz là một thử thách thực sự. Thế nhưng, người bạn diễn Ivan động viên tôi, tạo cho tôi cảm giác yên tâm. Cứ thế, tôi hoàn thành bài nhảy với những cú bê đỡ, xoay người mà sau khi hoàn tất cứ nghĩ tim mình đã lọt ra ngoài.

Nước mắt tự nhiên rớt xuống, dù tôi cứ bảo phải cố nén lại. Ban đầu, tôi dự định thi Bước nhảy hoàn vũ cho vui, nhưng giờ thì tôi sẽ cố gắng để lọt vào càng sâu càng tốt. Ngày mai tôi bắt đầu bước vào tập luyện điệu Rumba cho đêm thi tiếp theo và còn nhiều điệu nữa. Tôi dự định làm album nhạc dance và thay đổi phong cách âm nhạc một chút. Vì vậy, khoảng thời gian được học hỏi từ các vũ công chuyên nghiệp thực sự rất đáng quý với tôi.

Ca sĩ Phương Thanh vẫn nhẹ nhàng, bụi đời trong cuộc sống mà cô cho là rất hài lòng hiện nay

Nhìn dĩ vãng và cười

Ca sĩ Phương Thanh. Ảnh: Lý Võ Phú Hưng

- Sô diễn ở Trống Đồng tưởng làng nhàng nhưng lại đông khán giả đến vậy?

- Khó hiểu khán giả lắm anh ơi! Sân khấu ca nhạc Trống Đồng và 126 (Trung tâm Văn hóa quận 3 – TPHCM) mấy chục năm rồi vẫn là nơi chắp cánh cho nhiều ca sĩ, nghệ sĩ. Tôi cũng từ sân khấu này mà ra, nếu không muốn nói trước đó đã từng đi hát đám cưới rồi mơ một ngày được mời hát tại tụ điểm Trống Đồng và 126. Mười mấy năm rồi vẫn vậy, vẫn những chủ đề thoáng qua thấy ngớ ngẩn đấy nhưng lại hút khách.

Ca sĩ Phương Thanh, Minh Thuận, Nhật Trung và ca sĩ Nguyên Lộc (người đứng sau lưng Phương Thanh) trong một buổi ăn khuya sau giờ diễn. Ảnh: T.Hiệp

- Hiểu về chữ nghiệp rồi nghĩ lại quãng đường đã qua, ca sĩ Phương Thanh ngày nay khác với ngôi sao Phương Thanh ở điểm nào?

- Tôi luôn nhìn về dĩ vãng bằng nụ cười. Lúc héo hắt, lúc viên mãn, lúc sung sướng và cũng có lúc tuôn trào nước mắt. Tôi không có khái niệm so sánh mình khác trước như thế nào, chỉ biết mình trầm tĩnh hơn nhiều, không còn bồng bột, nóng tính. Chanh đã bớt chua nhiều lắm, làm việc cũng biết chọn lọc hơn, biết từ chối với cái lắc đầu dứt khoát, chứ không để nhẹ lòng, níu kéo rồi lại hối hận.

Hiểu về chữ nghiệp, tôi nhìn quãng đường mình đi qua là một sự may mắn cộng với ý chí vươn lên. Cái tên Bùi Thị Phương Thanh, với biệt danh là “Chanh”, tưởng mãi mãi chỉ là một cô thợ may ở quận 4, chứ không bao giờ là một ca sĩ hát nhạc pop rock nổi tiếng với chất giọng khàn lạ mà báo chí đã từng nhận xét về tôi. Phương Thanh ca sĩ hay là ngôi sao vẫn hát hết mình, đốt cháy những đam mê và nhịp đập con tim qua mỗi ca khúc, mỗi vai diễn trên phim.

Ca sĩ Phương Thanh.

- Nhìn dĩ vãng bằng nụ cười có khi nào Phương Thanh bị “hớ”?

- Không, vì tôi không bao giờ thích huyền thoại hóa tuổi thơ của mình. Tôi sống thật, nghĩ về quá khứ nghèo khó như thế nào thì nói như thế đó, chứ không thích che đậy, phù phép để nó huyền thoại lên như một cổ tích giả tạo.

Tôi sinh ngày 27/4/1973 tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Nhà nghèo lắm, hồi nhỏ bão lũ ập đến quê, có lần tôi được mẹ đặt trong chiếc thau rồi cột vào hiên nhà, mải mê công việc dẹp dọn vì nước lũ sắp dâng lên tới mái. Khi mẹ nhìn lại thì tôi đã té xuống nước, may mà sợi dây vẫn còn mắc vào cột. Mẹ lặn xuống bế tôi lên trong nỗi sợ hãi.

Tuổi thơ của tôi ở một miền quê mà bão lũ triền miên, đời sống nghèo khó. Nhưng người dân đều lạc quan, hướng tới những điều tốt đẹp cho tương lai. Trong gia đình tôi là con thứ 6. Nhà tôi có 7 anh chị em. Bố mẹ tôi đều là những nghệ sĩ hoạt động trong quân đội. Năm 6 tuổi, tôi đã cùng gia đình chuyển vào sinh sống tại TP.HCM. Năm 13 tuổi, bố tôi qua đời, những ngày tiếp sau đó, gia đình tôi đã phải sống cuộc sống cực khổ.

- Nhớ về nghề thợ may, Phương Thanh nghĩ đến điều gì?

- Ngày tôi học ráp được một chiếc áo dài tôi thức cả đêm hì hục để may xong chiếc áo dài cho mẹ. Ai trong đời bắt gặp được ánh mắt mẹ vui thì người đó sẽ là thi nhân đấy. Tôi thấy rõ ánh mắt “bông sen” của mẹ tôi. Vì nhà nghèo quá, mà mẹ sắp đi ăn đám cưới một hàng xóm, không nhẽ cứ đi mượn mãi chiếc áo dài của chính bà bạn sắp ngồi sui để mặc. Tôi gom hết tiền công may cả tháng để mua một tấm vải nhung đen tuyền, rồi cắt may cả đêm để tặng mẹ.

Hạnh phúc lắm khi tôi nghĩ về cái năm mình 14, 15 tuổi, sáng đi học ở trường Lê Quí Đôn, chiều dọn dẹp nhà cửa, tối lại ngồi vào bàn may. Dù nhà nghèo nhưng mẹ tôi vẫn cố gắng cho các con ăn học nên người. Tôi hiểu điều đó nên cố gắng không phụ lòng mẹ.

Khó ai đoán được chữ đời

Ca sĩ Phương Thanh trong một cuộc thi hát.

- Nếu yên phận làm một cô thợ may, có lẽ giờ Phương Thanh đã là một bà chủ tiệm may lớn?

- Chắc gì? Tôi không an phận chút nào, cứ nghĩ đến những điều xa vời. Năm 1990 theo lời động viên và ước vọng của mẹ, tôi đăng ký tham gia hàng loạt cuộc thi ca hát tại địa phương và các nhà văn hóa khi vẫn đang theo học cấp 3 trường Lê Quí Đôn. Tôi thi nhiều lắm, không nhớ hết tên các cuộc thi, chỉ biết có khi sáng tôi thi tuyển chọn diễn viên Điện ảnh ở Nhà văn hóa Tân Sơn Nhất, tối lại đi thi ca ở quận Thủ Đức.

Mẹ vẫn là “tài xế” với chiếc xe đạp nhỏ, chở con gái đi thi. Tuy vẫn trắng tay quay về vì có cuộc thi chưa vào đến bán kết, nhưng với lối hát khác người của mình tôi đã được gọi vào Câu lạc bộ ca sĩ trẻ của NVH Thanh Niên để sinh hoạt. Tại đây, tôi bắt đầu những bước trau dồi đầu tiên cho nghề hát của mình. Mẹ cũng vui khi thấy sự cố gắng của tôi có chút hy vọng.

Khoảng thời gian ngắn cuối năm 1990, tôi bắt đầu đi hát tại các buổi tiệc cưới và kiếm sống được bằng nghề ca hát mà tôi thích. Đến khoảng năm 1993 – 1994, được sự giúp đỡ của nhạc sĩ Bảo Phúc và nhạc sĩ – tay guitar bass nổi tiếng Lý Được, tôi được giới thiệu vào những vũ trường nổi tiếng của thành phố như: Phương Đông, Queen Bee, Lybety… để biểu diễn.

Tôi nhớ rất rõ ánh mắt hài lòng khi nghe tôi hát thử của cô Cẩm Vân, chú Khắc Triệu thời đó. Mà phải thừa nhận hồi đó tôi run lắm khi hát cho cô Cẩm Vân nghe, vì lúc này cô đã là một ngôi sao sáng của làng ca nhạc. Nhờ môi trường hát ở vũ trường mà tôi học được nhiều kinh nghiệm trong biểu diễn, học hát được nhiều thể loại, vì hát ở vũ trường theo nhạc “tua”, phải hát đủ thể điệu để khách nhảy, nhờ vậy tôi có nơi để rèn luyện nghề.

Trong thời gian này, tôi tham gia nhóm tam ca Sao Đêm cùng ca sĩ Nguyên Lộc và Quốc Hưng. Rồi một thời gian sau tôi được ca sĩ Minh Thuận giới thiệu vào hát cho Nhà hát Hòa Bình. Khi ấy tôi chỉ là một ca sĩ trẻ, cái tên có lẽ chưa ai biết đến khi mà: Minh Thuận, Nhật Hào, La Sương Sương, Thu Hà, Cam Thơ…đã được biết đến nhiều.

- Đúng là cơ hội đến với Phương Thanh đúng lúc, hiếm ai vụt sáng nhanh như Phương Thanh và để lại nhiều ấn tượng đẹp. Trong số những cơ hội đến, chị nhớ nhất điều gì?

- Mỗi ca sĩ có một hoặc nhiều ca khúc để khán giả nhớ, kiểu như các cô chú ca sĩ trước, hễ nhắc đến tên thì gắn liền một ca khúc để đời: Thanh Tuyền – Nỗi buồn hoa phượng, Phương Dung – Nỗi buồn gác trọ, Evils Phương - Bài thánh ca buồn…

Tôi có một cơ hội thật sự để tôi được công chúng biết đến đó là ca khúc Xa rồi mùa đông của nhạc sĩ Nguyễn Nam. Thời điểm ấy, nhạc sĩ Nguyễn Nam đang là biên tập viên chương trình ca nhạc trên HTV. Ông có ý định tìm một ca sĩ thể hiện ca khúc của ông. Trong một cuộc trò chuyện, nhạc sĩ Nguyễn Nam đã nhờ nhạc sĩ Mạnh Trinh tìm giúp “một con bé ca sĩ có thể hát tới nốt mí”. Và nhạc sĩ Mạnh Trinh nhớ đến tôi nên đã giới thiệu.

Dấu ấn tiếp theo ghi đậm tên tuổi của tôi vào lòng khán giả đó là ca khúc Giã từ dĩ vãng (Nguyễn Đức Trung) trong bộ phim cùng tên. Bộ phim thành công và ca khúc này cũng vượt qua khỏi khuôn khổ một ca khúc nhạc phim để trở thành một bài hát được ưa chuộng trong suốt nhiều năm liền. Tôi nhớ mình được trao giải Mai Vàng tại Công viên Suối Tiên, hàng ngàn khán giả đã vây quanh tôi khi tôi bước xuống sân khấu đi về phía họ. Tôi đã bật khóc vì đó là giải thưởng đầu tiên của đời tôi. Đưa tên tuổi tôi vào hàng ngũ những ca sĩ được yêu thích nhất vào thời điểm rất tinh mơ của nhạc nhẹ hiện đại VN.

Năm 1997, cùng với sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của thương hiệu Làn sóng xanh, một trong những bảng xếp hạng âm nhạc do Đài TNND TP,HCM thực hiện, nền âm nhạc Việt Nam chứng kiến sự lột xác hoàn toàn cùng sự xuất hiện của dàn ca sĩ ngôi sao, mà miền Bắc được nhắc đến với các ca sĩ: Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, còn phía Nam có tôi và Lam Trường.

Ca sĩ Phương Thanh bây giờ thích mặc áo bà ba và hát ca khúc mang âm hưởng dân ca. Ca sĩ đã từng hướng dẫn cô đến với thể loại này là ca sĩ Đình Văn

- Suốt 10 năm, bảng xếp hạng Làn Sóng Xanh luôn có sự góp mặt của Phương Thanh. Đối với chị đây có phải là thời gian sung sức nhất?

- Cũng có nhiều mệt mỏi, bởi không phải lúc nào mình cũng làm hài lòng những đồng sự và cả những người chung quanh công việc của mình. Tôi nghĩ giải thưởng Làn sóng xanh với những: Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Lam Trường,… mỗi người một vẻ, mỗi người một dòng nhạc, không ai đụng ai. Vì thế mà mỗi khi bước ra sân khấu cứ việc hát hết sức mình còn chuyện ai hay hơn ai thì cứ việc dựa vào tiếng vỗ tay của khán giả là biết.

Nhưng khi đã có tên tuổi, có được một lượng người hâm mộ nhất định rồi, mỗi khi bước ra sân khấu tôi biết ngay là không khí sẽ như thế nào và lại càng không dám ỷ lại như trước nữa. Sung sức trong nghề ca sĩ phải được tính bằng sự “dài hơi”, đường trường và tôi đang nỗ lực để đi tới sự “dài hơi” cho sự nghiệp của mình. Điều quan trọng hơn là tôi dù đi thi thì trắng tay, nhưng vinh quang mang lại là nhiều tràn pháo tay của khán giả sau những nỗ lực không ngừng của bản thân mình.

Cái số hát nhạc buồn

Ca sĩ Phương Thanh năm 1997

- Gần 20 năm đi hát, giọng hát của Phương Thanh gần như chuyên trị những ca khúc buồn?

- Đúng rồi, hát ca khúc buồn riết rồi những giai điệu buồn đó cứ như ám vào đời tôi. Đến thời điểm này, tôi chuyển sang hát những ca khúc mang âm hưởng dân ca, trữ tình và cả những bài nhạc xưa bất hủ theo thời gian. Không phải tôi sợ mà bản thân cảm nhận mình luôn phải đổi mới. Tôi đã thực hiện nhiều album nhạc, trong đó 2/3 ca khúc đều buồn: Giã từ dĩ vãng, Một thời đã xa, Lang thang – Tình 2000, Tiếng rao, Ta chẳng còn ai (album đôi cùng Minh Thuận), Chào năm 2000, Bolero Vol. 1, The Best of Phương Thanh: Tình 2010, Vol.1 – Nếu như… trót yêu, Vol.2 – Khi giấc mơ về, Vol.3 – Hãy để em ra đi… Vì em yêu anh, Vol.4 – Quay về ngày xưa, Vol.5 – Thương một người (Tình khúc Trịnh Công Sơn), Vol.6 – Tìm lại lời thề, Vol.7 – Sang mùa, Con ốc Bươu, Quay về đây – Mèo hoang.

- Nghe lại những Album của mình, Phương Thanh có hài lòng?

- Mình khen mình thì khó mà chính xác, nhưng tôi tin rằng khán giả đón nhận tôi theo từng thời điểm, từng hoàn cảnh mà quan trọng hơn hết là tôi đã hát hết mình bằng sự rung động chân thật nhất.

- Người hát nhạc buồn thường mang tâm trạng? Trong vô số khán giả đến nghe chị hát có bao giờ chị muốn chỉ hát cho một người nghe?

- Có chứ, đó là ngày 29/9/2007, tôi tổ chức live show Mưa tại Nhà thi đấu Phan Đình Phùng. Lúc đó, tôi khao khát được hát phục vụ khán giả hết mình, vì trời mưa thật sự, khán giả đội mưa ngồi xem tôi hát. Và trong số đó có rất nhiều trái tim thổn thức cùng với giai điệu và ca từ mà tôi đem đến trong không gian mưa.

Năm 2005, tôi trở thành cái tên được nhắc tới trên nhiều tờ báo khi không lập gia đình mà lại có con. Con gái tôi lấy họ mẹ, tên Bùi Hà Nghi Phương. Tôi đã gọi cha của đứa bé là “người đàn ông trong bóng đêm” và tổ chức một chương trình ca nhạc mang chủ đề này. Thông tin về người đàn ông ấy cho đến nay vẫn chưa được tiết lộ vì tôi muốn giữ mãi hạnh phúc của mình. Nói theo tâm linh, nếu sự tiết lộ kia cướp đi hạnh phúc của đời tôi, thì nói ra làm gì mà cứ để nỗi khao khát được hát cho một người nghe vẫn mãi mãi làm tôi say đắm.