Phương Tây nói gì về nguyên nhân cái chết của nhà báo Khashoggi?

Sau khi Tổng chưởng lý Saudi Arabia tuyên bố rằng nhà báo Jamal Khashoggi đã bị thủ tiêu trong một cuộc ẩu đả tại lãnh sự quán của Saudi Arabia ở Istanbul, Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra không hài lòng với những kết luận được phía Riyadh trình bày và nói rằng ông không loại trừ khả năng sẽ có biện pháp trừng phạt chống lại quốc gia vùng Vịnh này, theo Reuters .

Phương Tây nói gì về nguyên nhân cái chết của nhà báo Khashoggi? - Hình 1

Chân dung nhà báo Khashoggi

Nói về vụ Khashoggi trong cuộc họp báo ở bang Nevada ngày 21/10, ông Donald Trump cho biết kết quả điều tra sơ bộ từ phía Saudi Arabia không thuyết phục và Mỹ đang xem xét các biện pháp trừng phạt Riyadh về vụ này, theo Reuters.

Quyết định cụ thể ra sao sẽ được đưa ra sau cuộc thảo luận sắp tới giữa ông với Thái tử Saudi Arabia , Mohamed bin Salman , về cái chết của nhà báo Khashoggi.

Nhà báo Jamal Khashoggi quốc tịch Saudi Arabia, cộng tác viên của hãng Reuters, đã không xuất hiện trở lại sau khi ông đi vào tòa nhà lãnh sự quán của Saudi Arabia ở Istanbul ngày 2/10/2018. Hơn hai tuần sau, cái chết của ông đã được xác nhận bởi Tổng chưởng lý Saudi Arabia, Sheikh Saud Al-Mojeb. Ông Al-Mojeb giải thích rằng nhà báo Khashoggi đã bị thủ tiêu sau một cuộc ẩu đả trong lãnh sự quán.

18 người Saudi Arabia đã bị bắt vì liên quan đến vụ án. Nhà Vua Salman của Saudi Arabia cũng đã sa thải quan chức tình báo cấp cao của nước này, Ahmad al-Assiri, và cố vấn cao cấp của hoàng gia, Saud al-Qahtani. Đây là hai trợ lý thân cận của Thái tử Mohammed bin Salman.

Video đang HOT

Trước thông báo của Riyadh về cái chết của nhà báo Khashoggi, Tổng thống Pháp Macron yêu cầu một cuộc điều tra toàn diện về vụ việc. Thủ tướng Đức Merkel cũng tuyên bố các thông tin được cung cấp bởi Riyadh về cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi là không thuyết phục.

H.Phan

Theo petrotimes/AFP

"Cú sốc" mới từ Trung Đông

Vụ mất tích của nhà báo Khashoggi đã thổi bùng căng thẳng trong quan hệ giữa Riyadh với Ankara và các nước phương Tây.

Vấn đề nhà báo Khashoggi mất tích làm dấy lên làn sóng phản đối của Mỹ và đồng minh nhằm vào Saudi Arabia. Ngày 16/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ quan ngại về vụ việc và mong muốn có một thông tin chính thức từ các bên có liên quan.

Nhà báo Khashoggi mất tích từ ngày 2/10 sau khi vào Toà Lãnh sự Saudi Arabia ở Istanbul làm thủ tục kết hôn với một phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ. Nhiều nghi vấn nảy sinh khi phía Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố có bằng chứng về khả năng ông Khashoggi bị ám hại. Các suy đoán xuất phát từ việc nhà báo Khashoggi từng viết bài chỉ trích Saudi Arabia can dự vào chiến sự tại Yemen.

Kế hoạch thanh trừng?

Một ngày trước khi đến Lãnh sự Saudi Arabia tại Istanbul làm thủ tục kết hôn, ông Jamal Khashoggi đã ăn trưa cùng hai người bạn tại London để thảo luận về đề tài mới, chỉ trích sự thiếu tự do ngôn luận trong thế giới Ả rập. Ngày 2/10, vào 13h theo đúng lịch hẹn, ông Khashoggi cùng vị hôn thê của mình đến Lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul để đăng kí kết hôn. Tuy nhiên chỉ một mình Khashoggi vào trong và đã không xuất hiện trở lại. Các báo cáo điều tra mới nhất cho rằng, khả năng cao ông đã bị ám hại như những thông tin truyền thông trước đó.

Cú sốc mới từ Trung Đông - Hình 1

Biểu tình trước Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) về vụ nhà báo Jamal Khashoggi. (Nguồn: Getty Images)

Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố đã xác định được danh tính của 15 người được cho là nghi phạm của vụ án, đồng thời tái khẳng định nhà báo này đã bị ám hại. Cụ thể nhóm người này được cho là đã tới Istanbul vào 2 ngày trước khi ông Khashoggi mất tích và đã sử dụng một chiếc xe màu đen di chuyển khỏi lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul.

Đáng chú ý trong ngày ông Khashoggi mất tích, các nhân viên người Thổ Nhĩ Kỳ làm việc tại lãnh sự quán đã được yêu cầu nghỉ ở nhà. Ngoài ra, các nhà điều tra Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng những hình ảnh từ camera an ninh bên trong lãnh sự quán đã được gỡ bỏ và đưa về Saudi Arabia bằng máy bay riêng. Bên cạnh đó, nhóm điều tra của Thổ Nhĩ Kỳ cũng phát hiện bằng chứng về "sự xáo trộn" bên trong Lãnh sự quán Saudi Arabia. Đây được coi là phát hiện quan trọng cho quá trình điều tra vụ việc.

Ông Khashoggi, 59 tuổi, được biết đến là nhà báo, nhà bình luận chính trị nổi tiếng thường xuyên chỉ trích các chính sách của Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman. Ông này cũng đang trong quá trình tìm cách để trở thành công dân Mỹ sau khi lưu vong từ năm 2017.

Sóng gió bủa vây Saudi Arabia

Vụ mất tích của nhà báo Khashoggi không còn đơn thuần là trong phạm vi vụ việc của một quốc gia. Nó đã khiến mối quan hệ giữa các nước liên quan là Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia trở nên căng thẳng.

Quan hệ từ trước đến nay giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia vốn vẫn thân thiện. Thế nhưng, vụ việc này đã đẩy hai nước đến bờ vực căng thẳng và hé lộ những bất đồng âm ỉ. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan liên tục yêu cầu Saudi Arabia phải giải thích về sự biến mất của nhà báo Khashoggi. Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho rò rỉ thông tin rằng, họ có video và băng ghi âm chứng tỏ nhà báo Khashoggi đã bị ám hại, ám chỉ chính quyền Riyadh đứng sau vụ việc. Cùng với đó, Ankara đã thông báo việc thành lập đội điều tra chung với Riyadh về vụ việc trên, xuất phát từ đề nghị của Saudi Arabia.

Dù tới nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng và dẫu Saudi Arabia đã bác bỏ mạnh mẽ những cáo buộc, song vụ việc bắt đầu tác động tới tâm lý các nhà đầu tư tại Saudi Arabia, cũng như các mối quan hệ ngoại giao, kinh tế của nước này, trong đó có quan hệ với Mỹ.

Sau vài ngày im ắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu Riyadh phải đưa ra câu trả lời cho sự biến mất của Khashoggi. Ông Trump cảnh báo sẽ có biện pháp "trừng phạt mạnh" đối với Saudi Arabia nếu thông tin nhà báo Khashoggi bị ám hại bên trong lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul được xác nhận.

Để làm sáng tỏ những tin đồn, Tổng thống Mỹ đã cử Ngoại trưởng Mike Pompeo sang Saudi Arabia gặp Quốc vương Salman Abdulaziz Al Saud trao đổi và tìm hiểu thông tin về vụ việc. Bên cạnh đó, Quốc hội Mỹ và Chính phủ các nước phương Tây cũng gia tăng áp lực, yêu cầu Saudi Arabia giải thích về vụ việc. Anh, Pháp và Đức cùng ra tuyên bố chung, yêu cầu mở một "cuộc điều tra đáng tin cậy" để làm rõ sự thật, xác định danh tính những người phải chịu trách nhiệm về vụ mất tích của Khashoggi.

Chưa rõ số phận của nhà báo Khashoggi song vụ việc có khả năng sẽ làm leo thang căng thẳng ngoại giao giữa các nước nếu Saudi Arabia không nhanh chóng có câu trả lời thỏa đáng.

Tranh cãi về vụ nhà báo mất tích được ví như một "đốm lửa nhen nhóm" mà nếu không được kiểm soát sẽ có nguy cơ bùng lên thành một cuộc khủng hoảng mới ở khu vực Trung Đông vốn đang có quá nhiều "điểm nóng".

Phương Minh

Theo motthegioi

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Trung Quốc: Thi thể nổi ở bể nước chung, nhiều hộ dân dùng nước nhiễm bẩnTrung Quốc: Thi thể nổi ở bể nước chung, nhiều hộ dân dùng nước nhiễm bẩn
22:34:40 16/09/2025
Mỹ biến UAV ác điểu thành "tàu sân bay trên không"Mỹ biến UAV ác điểu thành "tàu sân bay trên không"
21:43:48 15/09/2025
Cựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin được chuyển vào khu y tế trong tùCựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin được chuyển vào khu y tế trong tù
23:35:27 15/09/2025
Tổng thống Ukraine sẵn sàng gặp Tổng thống Nga đàm phán chấm dứt xung độtTổng thống Ukraine sẵn sàng gặp Tổng thống Nga đàm phán chấm dứt xung đột
21:18:42 15/09/2025
Bộ trưởng Y tế Nga cấp cứu hành khách trên chuyến bay tới Việt NamBộ trưởng Y tế Nga cấp cứu hành khách trên chuyến bay tới Việt Nam
20:54:04 15/09/2025
Hệ thống phòng không của NATO bộc lộ lỗ hổngHệ thống phòng không của NATO bộc lộ lỗ hổng
16:52:41 16/09/2025
Romania triệu tập đại sứ Nga vì vụ UAV bay vào không phận, Moscow lên tiếngRomania triệu tập đại sứ Nga vì vụ UAV bay vào không phận, Moscow lên tiếng
22:27:10 15/09/2025
Nga nêu rõ lập trường sau vụ Ba Lan bắn hạ UAV xâm phạm không phậnNga nêu rõ lập trường sau vụ Ba Lan bắn hạ UAV xâm phạm không phận
21:21:40 16/09/2025

Tin đang nóng

Rộ tin sốc về tính mạng của Ngô Diệc Phàm trong tùRộ tin sốc về tính mạng của Ngô Diệc Phàm trong tù
15:16:32 17/09/2025
Tài xế kéo lê nạn nhân và "luật ngầm" vô nhân tínhTài xế kéo lê nạn nhân và "luật ngầm" vô nhân tính
13:10:42 17/09/2025
Lý do Ngô Thanh Vân ngày thường ăn chay trường nhưng giờ lại chuyển qua ăn mặnLý do Ngô Thanh Vân ngày thường ăn chay trường nhưng giờ lại chuyển qua ăn mặn
12:59:16 17/09/2025
"Diễn viên lùn nhất Việt Nam" bị đá xéo vì chăm chăm khoe của: "Có tuổi rồi nên tôi ít phông bạt lại!""Diễn viên lùn nhất Việt Nam" bị đá xéo vì chăm chăm khoe của: "Có tuổi rồi nên tôi ít phông bạt lại!"
13:21:50 17/09/2025
"Ngọc nữ mới của Vbiz" đẹp điên đảo đến mức netizen "phong thần", lấn lướt cả Minh Hằng - Thiều Bảo Trâm?"Ngọc nữ mới của Vbiz" đẹp điên đảo đến mức netizen "phong thần", lấn lướt cả Minh Hằng - Thiều Bảo Trâm?
15:23:32 17/09/2025
Ảnh nét căng: Bạn diễn của Phan Hiển nghẹn ngào khóc khi cầm huy chương thế giới, nhan sắc mẹ đơn thân gây sốt!Ảnh nét căng: Bạn diễn của Phan Hiển nghẹn ngào khóc khi cầm huy chương thế giới, nhan sắc mẹ đơn thân gây sốt!
15:46:01 17/09/2025
Bác sĩ nói về tình trạng nghệ sĩ Huỳnh Anh Tuấn sau đột quỵBác sĩ nói về tình trạng nghệ sĩ Huỳnh Anh Tuấn sau đột quỵ
13:25:16 17/09/2025
Thiên An bị xóa tên?Thiên An bị xóa tên?
14:44:40 17/09/2025

Tin mới nhất

EU và NATO sẽ áp thuế với Ấn Độ và Trung Quốc theo yêu cầu Tổng thống Trump?

EU và NATO sẽ áp thuế với Ấn Độ và Trung Quốc theo yêu cầu Tổng thống Trump?

17:45:43 17/09/2025
Đáng chú ý, Thổ Nhĩ Kỳ - một thành viên NATO - là nước mua dầu mỏ lớn thứ ba của Nga, sau Trung Quốc và Ấn Độ. Các thành viên NATO khác mua dầu của Nga bao gồm Hungary và Slovakia.
Nga "tất tay" cho trận đánh quyết định vào pháo đài miền Đông Ukraine

Nga "tất tay" cho trận đánh quyết định vào pháo đài miền Đông Ukraine

17:28:39 17/09/2025
Sau nhiều tháng chiến đấu quyết liệt, Nga đang dồn lực tấn công vào pháo đài Pokrovsk của Ukraine với tốc độ cao.
Tổng thống Mỹ và Ukraine có thể gặp nhau vào tuần tới

Tổng thống Mỹ và Ukraine có thể gặp nhau vào tuần tới

17:17:46 17/09/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều khả năng sẽ gặp người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky vào tuần tới và vẫn hy vọng làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow.
Zapad-2025: Lý do Mỹ được mời dự tập trận Nga - Belarus

Zapad-2025: Lý do Mỹ được mời dự tập trận Nga - Belarus

17:02:00 17/09/2025
Cuộc tập trận chiến lược chung thường niên Zapad-2025 giữa Nga và Belarus đã diễn ra tại khu vực biên giới với NATO, thu hút sự chú ý của toàn thế giới.
Qatar, Mỹ sắp đạt thỏa thuận quốc phòng tăng cường

Qatar, Mỹ sắp đạt thỏa thuận quốc phòng tăng cường

17:00:41 17/09/2025
Mỹ, Qatar đang trên đà hoàn tất một thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường sau khi vụ tấn công của Israel vào ban lãnh đạo chính trị Hamas tại Doha tuần trước.
Israel mở chiến dịch trên bộ ở thành phố Gaza

Israel mở chiến dịch trên bộ ở thành phố Gaza

16:52:29 17/09/2025
Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lào Cai vừa phối hợp với phòng nghiệp vụ của Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai, phá thành công chuyên án, tạm giữ hình sự 5 đối tượng.
Dòng người Palestine tháo chạy khỏi đô thị lớn nhất Gaza sau khi Israel tiến sâu vào thành phố

Dòng người Palestine tháo chạy khỏi đô thị lớn nhất Gaza sau khi Israel tiến sâu vào thành phố

16:51:47 17/09/2025
Các quan chức Israel cho biết cuộc tấn công đã bắt đầu ở ngoại ô thành phố, nơi quân đội Israel đã tăng cường các cuộc không kích và phá hủy các tòa nhà cao tầng trong tuần qua.
Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 3)

Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 3)

16:51:28 17/09/2025
Giáo sư Phan Kim Nga đề xuất, Trung Quốc và Việt Nam cần tăng cường hợp tác và trao đổi về cách thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, học hỏi kinh nghiệm của nhau và mở rộng cơ hội hợp tác kinh doanh.
Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 2)

Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 2)

16:40:03 17/09/2025
Để giải quyết những khó khăn và vấn đề chính mà kinh tế tư nhân Trung Quốc phải đối mặt, các chuyên gia đã đưa ra nhiều kiến nghị chính sách, trong đó bao gồm tối ưu hóa môi trường tài chính.
IAEA thông báo về 'điều gần như không thể tưởng tượng được' xảy ra ở nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

IAEA thông báo về 'điều gần như không thể tưởng tượng được' xảy ra ở nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

16:37:28 17/09/2025
Tổng giám đốc IAEA, ông Rafael Grossi cho biết: "Điều từng gần như không thể tưởng tượng được - pháo kích hoặc các hoạt động quân sự khác diễn ra gần các cơ sở hạt nhân lớn - nay đã trở thành chuyện thường xuyên trong cuộc chiến kinh ho...
Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 1)

Phát triển kinh tế tư nhân (Bài 1)

16:32:32 17/09/2025
Hơn 4 thập niên cải cách mở cửa, khu vực kinh tế tư nhân Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ, trở thành động lực quan trọng của tăng trưởng.
Thông điệp mạnh mẽ của Nga từ cuộc tập trận Zapad-2025

Thông điệp mạnh mẽ của Nga từ cuộc tập trận Zapad-2025

16:29:54 17/09/2025
Hàng trăm nghìn binh sĩ, khoảng 100.000 quân nhân, tham gia vào cuộc tập trận, cho thấy đây là một trong những sự kiện huấn luyện quân sự lớn nhất trong khu vực.

Có thể bạn quan tâm

Không chỉ giải khát, 9 loại nước ép này còn giúp tim khỏe, tiêu hóa tốt

Không chỉ giải khát, 9 loại nước ép này còn giúp tim khỏe, tiêu hóa tốt

Sức khỏe

19:00:43 17/09/2025
Nước ép trái cây không chỉ giải khát mà còn cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi cho cơ thể, giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ tim mạch và tiêu hóa.
Queen Mantis: Bi kịch mẹ sát nhân, con cảnh sát nghẹt thở tới từng giây

Queen Mantis: Bi kịch mẹ sát nhân, con cảnh sát nghẹt thở tới từng giây

Phim châu á

19:00:29 17/09/2025
Gây ám ảnh với mối quan hệ mẹ con sát nhân - cảnh sát đầy căng thẳng cùng màn hóa thân xuất sắc của Go Hyun Jung, Queen Mantis đang trở thành tâm điểm chú ý hiện nay.
Thủ khoa tốt nghiệp gây sốt vì xinh đẹp tiếp tục là thủ khoa Ngoại thương

Thủ khoa tốt nghiệp gây sốt vì xinh đẹp tiếp tục là thủ khoa Ngoại thương

Netizen

18:39:43 17/09/2025
Nguyễn Lê Hiền Mai, thủ khoa toàn quốc khối A00 kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 vừa tiếp tục được vinh danh tại Trường ĐH Ngoại thương hôm nay. Mai từng gây sốt mạng bởi vẻ đẹp thanh xuân vườn trường.
Vụ xe tải lao vào chợ: Chồng đau đớn chứng kiến vợ mang bầu 8 tháng tử nạn

Vụ xe tải lao vào chợ: Chồng đau đớn chứng kiến vợ mang bầu 8 tháng tử nạn

Tin nổi bật

18:33:40 17/09/2025
Vụ tai nạn thương tâm tại Quảng Trị làm 3 người chết, 9 người bị thương, để lại nỗi đau lớn cho gia đình nạn nhân và sự bàng hoàng của những người chứng kiến.
Thanh niên bị 2 đối tượng đánh tới tấp, cô gái đi cùng lao vào căn ngăn

Thanh niên bị 2 đối tượng đánh tới tấp, cô gái đi cùng lao vào căn ngăn

Pháp luật

18:29:32 17/09/2025
Ngày 17/9, Công an phường Tân An (TP Cần Thơ) đang phối hợp cùng các đơn vị nghiệp vụ điều tra, làm rõ vụ hai đối tượng dùng cây tua vít đâm, đánh nam thanh niên bị thương.
Vì sao bộ phim Hàn đầy sắc màu âm mưu và quyền lực này lại được kỳ vọng là bom tấn của năm, vừa xem đã thấy cực cuốn, không dứt ra nổi?

Vì sao bộ phim Hàn đầy sắc màu âm mưu và quyền lực này lại được kỳ vọng là bom tấn của năm, vừa xem đã thấy cực cuốn, không dứt ra nổi?

Hậu trường phim

18:08:53 17/09/2025
Trong khi thị trường K-drama đang bùng nổ với hàng loạt dự án từ lãng mạn, gia đình cho đến trinh thám, Giông Tố (Tempest) đã bước ra như một ngoại lệ.
Trí tuệ nhân tạo: Khi giới nghiên cứu khoa học 'gian lận' bằng ChatGPT

Trí tuệ nhân tạo: Khi giới nghiên cứu khoa học 'gian lận' bằng ChatGPT

Thế giới số

18:01:18 17/09/2025
Hiện nay, việc sử dụng AI không bị cấm trong các ấn phẩm khoa học, song hầu hết hội đồng biên tập đều yêu cầu tác giả nêu rõ nếu có sử dụng, cũng như chỉ rõ công cụ và mô hình áp dụng.
Cole Palmer trở thành "đầu tàu" của Chelsea như thế nào?

Cole Palmer trở thành "đầu tàu" của Chelsea như thế nào?

Sao thể thao

17:27:49 17/09/2025
Cole Palmer đang đứng trước một cột mốc đáng nhớ nếu ra sân cho Chelsea ở trận gặp Bayern Munich tại lượt đầu tiên vòng bảng Champions League 2025-26 vào rạng sáng 18/9.
Dàn Anh Trai Say Hi mùa 2 chính thức ra mắt: Negav tươi rói hậu sóng gió, Vũ Cát Tường nổi bật giữa "binh đoàn tóc trắng"!

Dàn Anh Trai Say Hi mùa 2 chính thức ra mắt: Negav tươi rói hậu sóng gió, Vũ Cát Tường nổi bật giữa "binh đoàn tóc trắng"!

Sao việt

17:27:29 17/09/2025
Chiều 17/9, họp báo ra mắt chương trình âm nhạc thực tế Anh Trai Say Hi mùa 2 đã diễn ra tại TP.HCM, thu hút đông đảo sự chú ý của công chúng.
Lần đầu tiên tạo ra "tinh thể thời gian" có thể nhìn bằng mắt thường

Lần đầu tiên tạo ra "tinh thể thời gian" có thể nhìn bằng mắt thường

Lạ vui

17:06:04 17/09/2025
Các nhà khoa học Mỹ vừa phát triển thành công một dạng tinh thể thời gian mới, có thể quan sát bằng kính hiển vi và trong điều kiện nhất định có thể nhìn thấy bằng mắt thường.
WATERBOMB Hồ Chí Minh 2025 tung giá vé ưu đãi cực "yêu thương", lãi nhất là khán giả với trọn bộ benefit đáng tiền

WATERBOMB Hồ Chí Minh 2025 tung giá vé ưu đãi cực "yêu thương", lãi nhất là khán giả với trọn bộ benefit đáng tiền

Nhạc quốc tế

16:57:32 17/09/2025
WATERBOMB Hồ Chí Minh 2025 đã chính thức mở bán vé Early Bird cho cả hạng vé thường và Fanzone, với mức giá cùng nhiều đặc quyền hấp dẫn.