Phương Tây đang nắm trong tay ‘chìa khóa’ mở lối thoát cho xung đột Nga-Ukraine?
Việc phương Tây lưỡng lự viện trợ vũ khí mà Ukraine đang cần có thể đưa xung đột Nga – Ukraine vào trạng thái ‘đóng băng’.
Thủ tướng Anh Rishi Sunak ôm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy ở Aylesbury, Anh, ngày 15/5. (Nguồn: Twitter của ông Rishi Sunak)
Với những gì đang có, Ukraine đang làm tốt
Kể từ đầu xung đột Nga-Ukraine, kho vũ khí hạt nhân của Nga luôn là trở ngại duy nhất và lớn nhất đối với việc cung cấp vũ khí tự vệ cần thiết cho Ukraine. Mặc dù nhiều hệ thống vũ khí đang được chuyển đến Ukraine, nhưng nhiều chuyến hàng trong số này chỉ được thực hiện một cách ngập ngừng và miễn cưỡng.
Trong một số trường hợp, các nước đã viện lý do để đáp ứng chậm chạp các yêu cầu của Kiev. Ví dụ, các bên được thông báo là cần 18 tháng để huấn luyện binh sĩ Ukraine sử dụng F-16, trong khi trên thực tế, điều này có thể đạt được trong 4 tháng.
Những rào cản tương tự cũng được đặt ra đối với xe tăng và pháo tầm xa, như hệ thống HIMARS.
Tuy nhiên, Nga vẫn chưa sử dụng vũ khí hạt nhân, mặc dù trước đó đã điều động các hệ thống này. Một số nhà phân tích cho rằng, Tổng thống Putin đang chuẩn bị cho một lựa chọn hạt nhân, có lẽ là cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật hoặc phi chiến lược nhằm vào Ukraine.
Video đang HOT
Nhưng hiện cũng có những tranh cãi cho rằng, Moscow đang gặp khó khăn không chỉ trong việc duy trì năng lực răn đe, mà còn cả trong việc tiến hành một cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật nhằm vào Ukraine, một lựa chọn sẽ chỉ làm cả Kiev lẫn các đồng minh thêm tức giận và tăng cường sức kháng cự của họ.
Thêm vào đó, chiến dịch hạt nhân giờ đây có thể phải đối mặt với những rủi ro chiến thuật và chiến dịch gia tăng, thậm chí có thể khiến nó không được xem xét.
Vào đầu tháng 5, một khẩu đội phòng không MIM-104 “Patriot” đã lần đầu tiên hạ gục KH-47M2 Kinzhal, một loại tên lửa đạn đạo phóng từ trên không cơ động tiên tiến mà Nga tuyên bố là vũ khí siêu thanh không thể ngăn cản, bất khả xâm phạm trước hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Kết quả này đã g.ây s.ốc cho chính phủ Nga. Sự kiện này cho thấy những tên lửa Patriot mà Ukraine sở hữu cũng có thể đ.ánh chặn và b.ắn hạ vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga.
Fabian Hoffman, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Oslo (Na Uy), cho rằng, khả năng đ.ánh chặn tên lửa của Kiev trong một cuộc tấn công cường độ cao, có phối hợp theo thời gian và đa chiều như vậy cho thấy ngay cả khi Nga trang bị đầu đạn hạt nhân chiến thuật cho tên lửa thì khả năng cao là chúng không đ.ánh trúng mục tiêu.
Giới quan sát bình luận rằng, trước tình huống này, Moscow giờ đây gặp nhiều vấn đề hơn trong việc “vung” vũ khí hạt nhân được cho là bất khả xâm phạm của mình trước các hệ thống phòng thủ tên lửa và/hoặc tên lửa đối phương.
Các máy bay n.ém b.om của Nga hiện bố trí ở Belarus cũng rất có thể dễ bị đ.ánh chặn như vậy, theo đó làm giảm hiệu quả của chúng trong việc đe dọa Kiev hoặc NATO.
Những diễn biến này làm suy yếu nghiêm trọng lý lẽ về sự kiềm chế hỗ trợ Ukraine.
Rõ ràng, bằng việc cung cấp cho Ukraine vũ khí trên bộ, trên biển và trên không, cũng như các nguồn tài chính cần thiết, phương Tây có thể tăng cường cả khả năng răn đe thông thường và hạt nhân. Làm như vậy sẽ không chỉ đẩy lùi những nỗ lực liên tục của Moscow trong việc sử dụng vũ khí hạt nhân làm “đòn tâm lý”, mà còn góp phần rút ngắn cuộc xung đột này.
“Cuộc xung đột đóng băng”
Các báo cáo gần đây cho thấy, nhiều quan chức đang tin rằng, cuộc xung đột Nga-Ukraine có thể trở thành một “cuộc xung đột đóng băng” như tình hình trên bán đảo Triều Tiên. Nếu phương Tây tiếp tục trì hoãn cung cấp vũ khí cho Ukraine vì lo ngại Nga rất có thể sẽ dẫn đến kịch bản này. Việc gửi F-16 và vũ khí mà Ukraine cần có thể sẽ thay đổi cục diện xung đột và có lợi cho Mỹ và phương Tây.
Trong cuộc phỏng vấn với các phương tiện truyền thông châu Âu ngày 11/5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, quân đội nước này vẫn cần một số loại vũ khí viện trợ theo đợt. Ông Zelensky đặc biệt nhấn mạnh, quân đội Ukraine cần nhiều xe bọc thép hơn, đồng thời nhấn mạnh, Kiev rất muốn sử dụng vũ khí do phương Tây cung cấp.
Trong những tháng gần đây, các phương tiện truyền thông rầm rộ đưa tin Ukraine đang lên kế hoạch tiến hành cuộc phản công tiềm tàng nhằm vào lực lượng Nga. Một số cho biết, Kiev đã dự phòng quân ở khu vực Zaporizhzhia.
Nhiều nguồn tin cũng dự đoán thời điểm bắt đầu chiến dịch phản công, nhưng theo giới chức, cuộc phản công của Kiev đã bị hoãn lại nhiều lần do phương Tây chuyển giao thiết bị chậm chạp, thời tiết xấu và tổn thất lớn mà quân đội Ukraine phải gánh chịu ở Bakhmut.
Ukraine từ lâu đã kêu gọi các nhà viện trợ gửi các loại vũ khí tối tân hơn, cho rằng, chúng cần thiết để giúp nước này giành lợi thế trước Nga.
Chính phủ Ukraine cũng đã thúc giục các nước phương Tây cung cấp máy bay chiến đấu F-16 để bổ sung cho phi đội máy bay chiến đấu do Liên Xô sản xuất đang ngày càng thiếu hụt. Tuy nhiên, cho đến nay Kiev vẫn chưa đạt được mong muốn.
Một năm xung đột Nga Ukraine: Châu Âu như 'kẻ mộng du'?
Một năm xung đột Nga - Ukraine, châu Âu vẫn đang gồng mình để áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga; đồng thời "căng mình" viện trợ vũ khí cho Ukraine.
Một năm qua, bao trùm mọi cuộc họp quan trọng quốc tế, hầu hết đều nhắc tới cuộc xung đột Nga - Ukraine, bởi mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của nó, từ chính trị, kinh tế, quân sự cho tới an ninh lương thực toàn cầu. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc phải họp tới vài lần trong một tháng liên quan đến vấn đề này.
Binh sỹ Ukraine vận hành xe tăng ở Lyman, Donetsk. (Ảnh: NYTimes)
Trong cuộc họp mới nhất của Hội đồng Bảo an vào cuối tuần, trong bối cảnh cuộc xung đột diễn ra sắp tròn 1 năm, Liên hợp quốc thừa nhận đã không có nhiều vai trò trong các tiến trình hòa bình tại Ukraine trong suốt 8 năm qua. Liên hợp quốc không là một phần của bất kỳ cơ chế đàm phán nào như Định dạng Normandy và cũng không tham gia ký kết thỏa thuận Minsk, cũng như tham gia vào bất kỳ nhóm Liên lạc nào. Viêc các bên không nghiêm túc thực hiện các thỏa thuân ký kêt đã không được kiểm soát, buộc Nga phải phát đông chiên dịch quân sự đặc biêt.
Ông Miroslav Jena, Trợ lý Tổng thư ký Liên hợp quốc phụ trách Châu Âu, Trung Á và Châu Mỹ cho biết: " Hòa bình không chỉ là việc ký kết một thỏa thuận. Chúng ta cần hòa bình bền vững và giải quyết được các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột và phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng do sự phức tạp của bối cảnh hiện tại ở Ukraine, cũng như những tác động của nó đối với tương lai của cấu trúc an ninh châu Âu và trật tự quốc tế".
Cũng trong cuộc họp này, Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vasily Nebenzya nhấn mạnh Ban Thư ký Liên hợp quốc "đã không hành động" khi chính phủ Ukraine tiến hành một cuộc chiến thực sự chống lại công dân của mình ở các khu vực phía đông từ năm 2014. Tuy nhiên, Liên hợp quốc lại đi theo các nước phương Tây để chỉ trích hành động Nga với những ngôn từ sáo rỗng, khi Moskva tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt.
Đến nay, cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng đã sắp tròn một năm, Nga - phương Tây và Ukraine vẫn chưa tìm kiếm được bất kỳ một điểm chung nào, để có thể ngồi vào bàn đàm phán hòa bình. Những ngày qua, phương Tây liên tục thảo luận cung cấp khí tài hạng nặng và tân tiến cho Ukraine, thay vì chỉ cung cấp vũ khí sát thương như giai đoạn ban đầu.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban ngày 18/2 cảnh báo, các nước châu Âu đang gián tiếp tham chiến với Nga: " Thực ra, các nước châu Âu đang gián tiếp gây chiến với Nga. Nếu họ cung cấp vũ khí, thông tin vệ tinh, hay đào tạo quân đội cho 1 bên tham chiến; song lại áp dụng trừng phạt với bên còn lại, thì không có vấn đề gì để không nói rằng, bạn đang trong xung đột - đó là một cuộc chiến tranh ủy nhiệm. Nguy cơ các nước châu Âu bị lôi vào xung đột luôn thường trực. Từ việc chỉ cung cấp vũ khí không sát thương, giờ là xe tăng máy bay chiến đấu được đưa vào nghị sự; rồi sẽ đến lúc là quân đội gìn giữ hòa bình. Châu Âu đang giống như những kẻ mộng du trên sân thượng vậy".
Tuyên bố của Thủ tướng Hungary được đưa ra cùng ngày khi người đồng cấp Anh Rishi Sunak tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ các nước đồng minh, nếu họ đồng ý gửi máy bay chiến đấu cho Ukraine. Mỹ cũng bắt đầu ủng hộ ý tưởng cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraine và điều này có thể khiến cuộc xung đột Nga - Ukraine bước sang năm thứ 2 với nguy cơ có thể khốc liệt hơn, bởi vũ khí đang là chủ đề nghị sự chính của phương Tây khi họp bàn Ukraine, thay vì việc tìm kiếm đối thoại hòa bình.
Sau xe tăng, việc phương Tây cung cấp chiến đấu cơ cho Ukraine chỉ là vấn đề thời gian? Vào mùa hè năm ngoái, viện trợ hệ thống HIMARS cho Ukraine là "giới hạn đỏ", nhưng sau đó, tất cả đã thay đổi. Vấn đề chuyển giao xe tăng do phương Tây chế tạo cho Ukraine cũng lặp lại kịch bản tương tự và sau này, rất có thể "bổn cũ soạn lại" trong vấn đề cung cấp chiến đấu cơ hiện...
