Phú Quang – nhạc sĩ với gia tài gần 600 ca khúc

Trong hàng trăm bài hát, nhạc sĩ Phú Quang có nhiều ca khúc bất hủ về Hà Nội. Tất cả đã tạo nguồn cảm hứng cho lớp nghệ sĩ đi sau và khán giả.

Ngày 8/12, con gái của nhạc sĩ Phú Quang chia sẻ ông qua đời lúc 8h45 phút cùng ngày tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (Hà Nội). Nhạc sĩ qua đời ở tuổi 72 sau thời gian điều trị bệnh. Sự ra đi của nhạc sĩ khiến người hâm mộ, đồng nghiệp tiếc thương.

Trước khi qua đời, nhạc sĩ Phú Quang có hơn 50 năm cống hiến cho ngành nghệ thuật nước nhà với gia tài đồ sộ lên tới khoảng 600 tác phẩm. Phần nhiều trong số đó viết về Hà Nội, đặc biệt Hà Nội những ngày cuối thu, đầu đông. Nhạc sĩ từng nói ông yêu Hà Nội đến cực đoan, ưu ái Hà Nội bởi nơi đây là quê hương của ông.

Em ơi Hà Nội phố – một trong những nhạc phẩm nổi tiếng nhất của Phú Quang và cũng là một trong những bài hát bất hủ về Hà Nội. Như tâm sự của nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long, Hà Nội qua ngòi bút Phú Quang lung linh, huyền mặc và là tinh hoa đã tạo nguồn cảm hứng cho rất nhiều lớp thi nhân, nghệ sĩ.

Phú Quang và tình yêu da diết với Hà Nội

Nhạc sĩ Phú Quang sinh năm 1949 tại Phú Thọ. Ông cùng gia đình tới Hà Nội sinh sống vào năm 5 tuổi. Ông có hơn 20 năm sinh sống tại TP.HCM. Nhạc sĩ từng theo học hệ Trung cấp kèn cor và Nhạc viện Hà Nội ngành Chỉ huy dàn nhạc. Ông công tác tại Nhà hát Giao hưởng – Hợp xướng – Nhạc Vũ Kịch từ năm 1967-1978 và Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam sau năm 1982.

Ngoài các ca khúc, nhạc sĩ còn sáng tác khí nhạc như Khát vọng, Tình yêu của biển, Chuyện kể về tình yêu, Câu chuyện truyền thuyết, Cõi người… Âm nhạc của Phú Quang chủ yếu là trữ tình, đậm chất tự sự. Hầu hết ca khúc có nhịp chậm rãi, mượt mà, da diết, lãng mạn với ca từ đẹp, giàu tính ẩn dụ.

Ngọc Anh 3A là một trong những ca sĩ thể hiện thành công nhất âm nhạc của nhạc sĩ Phú Quang.

Phần nhiều trong số đó viết về Hà Nội như Em ơi Hà Nội phố, Im lặng đêm Hà Nội, Lãng đãng chiều đông Hà Nội, Chiều phủ Tây Hồ… Nhiều bài hát, ông không nhắc đích danh nhưng chỉ nghe giai điệu và những hình ảnh trong bài hát, khán giả lập tức nhận ra mảnh đất nghìn năm văn hiến mà ông kể là yêu đến cực đoan.

Hà Nội trong âm nhạc của Phú Quang không tấp nập, sầm uất. Thay vào đó, ông đưa các nhạc phẩm của mình một góc Hà Nội bình yên, lãng mạn và phảng phất những nỗi niềm, sự chiêm nghiệm, nhớ nhung da diết. Đó là một Hà Nội với “Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ”, với “Cây bàng mồ côi mùa đông”, với “Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ” hay “Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng”.

Phú Quang cũng là một trong những nhạc sĩ phổ nhạc cho thơ thành công nhất. Có khi ông lấy trọn vẹn bài thơ, nhưng phần nhiều lấy cảm hứng, ý thơ hay tứ thơ. Nhìn chung là một sự chọn lọc tinh túy để bộc bạch những nỗi niềm, tâm sự của chính nhạc sĩ và biến lời thơ thành những giai điệu sinh động, cảm xúc.

Em ơi Hà Nội phố là điển hình trong số đó. Bài hát được nhạc sĩ phổ từ thơ của nhà thơ Phan Vũ. Trong một buổi chiều trà cùng nhạc sĩ Trần Tiến và Phan Vũ, Phú Quang xúc động khi được nghe những câu trong bài thơ. Khi ấy, Phú Quang quyết định viết một bài hát từ bài thơ và tuyên bố ca khúc sẽ nổi tiếng. Không chỉ nổi tiếng như Phú Quang đã nói, Em ơi Hà Nội phố theo nhận định của nhà thơ Phan Vũ thì đã biến bài thơ của ông trở nên lấp lánh hơn.

Bền bỉ và cần mẫn cho đến những giây phút cuối cùng

Phú Quang thừa nhận ông khó tính, đặc biệt với những ca sĩ hát nhạc do ông sáng tác. Ông không thích việc sai lời và càng không đồng tình với sự phá cách. Với ông, điều quan trọng là cứ hát hay, hát đúng, hát giản dị. Đương nhiên, ông cũng nói không với những ca sĩ nữ mặc hở hang.

“Có ca sĩ kia rất nổi tiếng hát nhạc của tôi, tôi rất thích. Nhưng có lần thấy cô hát trên truyền hình phá cách, tôi bày tỏ ngay là không thích. Nhạc của tôi không vặn vẹo, uốn éo được. Nếu biến báo thì có là thiên tài cũng chỉ là làm hỏng nhạc tôi mà thôi”, nhạc sĩ từng tâm sự.

Cũng bởi thế mà diva Thanh Lam từng có thời điểm than thở với Phú Quang vì không được ông đưa sang Mỹ biểu diễn.

“Tôi bảo với Thanh Lam, cháu điên quá, lúc nào cháu cũng như sốt hơn 40 độ, nếu chỉ còn 37 độ như người bình thường thì chú mời. Chú chỉ cần cháu điên 3-4 phần thôi, đừng điên đến 10 phần. Sau đó một thời gian, Thanh Lam gặp tôi và bảo Cháu chỉ còn 37 độ. Và tôi cho Thanh Lam đi cùng”, nhạc sĩ nhớ lại.

Trong ánh chớp số phận diễn ra cuối tháng 10/2019 là live show cuối cùng của nhạc sĩ. Live show này có sự tham gia của những ca sĩ đã đồng hành với nhạc sĩ suốt chặng đường âm nhạc như Ngọc Anh 3A, Thanh Lam, Tấn Minh, Minh Chuyên, saxophone Trần Mạnh Tuấn…

Nhạc sĩ Phú Quang có nhiều ca khúc bất hủ về Hà Nội.

Với những ca khúc quen thuộc như Gửi một tình yêu, Khúc mùa thu, Em ơi Hà Nội phố, Im lặng đêm Hà Nội… Phú Quang chia sẻ live show là một cuộc hồi tưởng của ông về quá khứ. Ở đây, ông tổng kết cuộc đời gắn liền với âm nhạc. Theo ông miêu tả, cuộc đời đó có những phút giây chìm đắm, ngọt ngào nhưng cũng không thiếu sự cay đắng như một ly cà phê.

Phú Quang bền bỉ với nghề. Gần như mỗi năm, ông đều có album ra mắt và thực hiện trung bình 2 live show. Có những live show của ông thậm chí tổ chức nhiều đêm liên tiếp. Phú Quang giải thích ông có hàng trăm ca khúc nên cần nhiều live show để giới thiệu hết.

Phú Quang không thể lý giải việc tại sao tổ chức live show thường xuyên, ông vẫn được khán giả ủng hộ và luôn trong tình trạng cháy vé. Nhưng có lẽ chính những rung cảm, nỗi niềm sâu đậm mà chân thành trong âm nhạc Phú Quang đã chinh phục khán giả.

Mà những cảm xúc như thế thì luôn dễ chạm vào sâu thẳm trái tim người nghe nhạc. Cũng như việc “người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố” đã yên nghỉ nhưng gia tài hàng trăm ca khúc bất hủ của ông sống mãi trong lòng khán giả yêu nhạc.