Phòng vệ hay cố ý giết người?

Ngày 16/6/2011, phụ xe Nguyễn Thanh Nghĩa (SN 1980, tạm trú xã Khánh Thành, huyện Tân Khánh, Ninh Bình) bị TAND tỉnh Nghệ An đưa ra xét xử sơ thẩm về tội “Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng”. Liệu tội danh này có tương xứng với hành vi của bị cáo?.

Bốn người phòng vệ một người “tay không”?

Kết quả điều tra cho thấy: Sáng 1/3/2010, xe khách BKS 30P-8539 do Nghĩa làm phụ xe chạy từ Ninh Bình vào TP.Hồ Chí Minh. Khi qua huyện Quỳnh Lưu, xe này đón thêm hai khách là chị Lê Thị Nga (SN 1987) cùng em ruột Lê Văn Việt (SN 1989).

Bị cáo Nghĩa bị dẫn giải ra xe sau phiên toà.

Nghỉ ăn trưa tại thị xã Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) xong, xe của Nghĩa không tiếp tục hành trình mà chạy ngược ra Bắc sau khi đã “bán” toàn bộ 17 khách trên xe cho một xe khác.

Bức xúc trước việc bị “bán” giữa đường, phải thêm tiền mà không có chỗ ngồi, chị Nga đã gọi điện thông báo vi phạm của nhà xe cho cảnh sát giao thông và cho bố chị là ông Lê Hùng Cường. Được tin, ông Cường cùng một số người thân đã giả làm khách để đón xe 30P-8539 (đang quay ra Bắc) nhằm đòi lại tiền của nhà xe.

Lần lượt, bốn “khách” lên xe là ông Cường, anh Chu Văn Hoàng (em vợ ông Cường), anh Nguyễn Văn Thìn và anh Lê Văn Hữu (cháu ông Cường). Anh Thìn nắm cổ áo Nghĩa kéo xuống nhưng bị Nghĩa đạp rơi xuống đường. Trong 3 người còn lại, chỉ có anh Hoàng tự nhảy xuống đường nên không việc gì. Còn anh Hữu và ông Cường lần lượt cũng bị rơi xuống đường trong khi xe đang chạy. Trong đó, ông Cường rơi sau cùng, tử vong do vỡ hộp sọ.

Cho rằng phụ xe Nghĩa vì thấy mấy người dùng xe máy đuổi theo nên sợ mà đóng cửa xe nên Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An và VKSND tỉnh này chỉ khởi tố, truy tố Nghĩa về tội “Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng”.

Ngay trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, gia đình nạn nhân đã liên tục có đơn khiếu nại, không đồng ý với tội danh này của Nghĩa. Phía bị hại cho rằng, là một người làm phụ xe, Nghĩa hoàn toàn hiểu việc đóng cửa xe đồng nghĩa với việc hất nạn nhân xuống đường, có thể dẫn đến chết người vì xe ô tô đang chạy trên đường. Hơn nữa, lúc này, phía ông Cường chỉ có một mình, tay không có vũ khí, không thể gây nguy hiểm cho ai. Trong khi đó, phía nhà xe có tổng cộng 4 người, không bị ông Cường tấn công thì làm sao Nghĩa phải phòng vệ, rồi dẫn đến cái chết oan uổng cho ông Cường?.

Có dấu hiệu “Giết người”?

Trong một lần xét xử mới đây, Hội đồng xét xử (HĐXX) từng trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung, xem xét lại tội danh đối với Nghĩa. Tuy nhiên, VKSND tỉnh Nghệ An đã không đáp ứng yêu cầu này và giữ nguyên tội danh truy tố đối với Nghĩa. Tại phiên tòa hôm qua, kiểm sát viên (KSV) chỉ đề nghị HĐXX tuyên phạt Nghĩa từ 6 đến 9 tháng tù, cho hưởng án treo.

Ngay lập tức, Luật sư bên bị hại đã bác bỏ toàn bộ quan điểm của KSV và bản cáo trạng vì cho rằng, việc điều tra không đầy đủ, có nhiều vi phạm và bỏ lọt người, lọt tội: Biên bản xem xét dấu vết trên cơ thể nạn nhân cho thấy ông Cường có rất nhiều vết bầm tím, xây xát ở vai phải, tay phải, thái dương phải… nhưng quan trọng nhất là có vết bầm tím tại gần xương ức (10×15 cm ) và núm vú phải (02×1,8cm) cùng hai vết thương khác vùng chẩm (trên gáy).

Vị Luật sư này cho rằng, việc ngã từ trên xe xuống đường không thể gây nên toàn bộ những vết thương trên mà hai vết thương ở ngực của ông Cường rất có thể là do bị đấm và đạp. Còn hai vết thương vùng trên gáy có thể do bị đánh bằng gậy, tuýt nước. Chính những cú đấm, đạp và đánh này khiến ông Cường ngã xuống đường và lúc này mới gây ra những vết xây xát, bầm tím phía bên phải cơ thể nạn nhân. Nhưng Cơ quan điều tra (CQĐT) đã không trưng cầu giám định để làm rõ cơ chế hình thành những thương tích này mà chỉ đơn thuần trưng cầu về nguyên nhân chết của ông Cường.

Trong khi việc điều tra còn phiến diện như trên thì Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An lại tỏ ra quá “nhiệt tình” trong một số công việc khác. Đơn cử như việc cơ quan này đã vội vàng trả xe tang vật (là phương tiện phạm tội) cho chủ xe và hiện chủ xe đã nhanh tay chuyển nhượng cho người khác.

Rồi có cả chuyện “lấn sân” khi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh có Quyết định trưng cầu giám định thương tích và Biên bản khám nghiệm hiện trường vào ngày 2/3/2010 – thời điểm vụ án đang do Cơ quan CSĐT Công an huyện Quỳnh Lưu điều tra. Hơn 1 tháng sau, vụ án mới chuyển về Công an tỉnh điều tra. Luật sư đặt nghi vấn: Hai tài liệu vi phạm tố tụng này có dấu hiệu bị giả mạo (được làm sau rồi ghi lùi ngày) nên cần hủy bỏ.

Với những vấn đề trên, Luật sư đề nghị HĐXX trả hồ sơ để điều tra lại để khắc phục sai sót, xem xét khởi tố Nghĩa về tội “Giết người” cũng như xem xét trách nhiệm của chủ xe, lái xe khi vi phạm một loạt các quy định về kinh doanh vận tải hành khách, quy định về an toàn giao thông đường bộ…

Dự kiến, HĐXX tuyên án vào sáng nay.

Vòng luẩn quẩn tội danh

Ban đầu, Nghĩa bị khởi tố về tội “Vô ý làm chết người” nhưng sau đó, Cơ quan CSĐT Công an huyện Quỳnh Lưu đã thay đổi quyết định khởi tố, chuyển sang tội “Giết người”. Tuy nhiên, khi nhận hồ sơ vụ án để tiến hành điều tra theo thẩm quyền thì Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An lại tiếp tục thay đổi quyết định khởi tố, chuyển Nghĩa về một tội nhẹ hơn là “Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng”.

Trong quá trình nghiên cứu hồ sơ vụ án, TAND tỉnh đã hai lần trả hồ sơ để điều tra bổ sung, làm rõ những mâu thuẫn nhưng không được đáp ứng đầy đủ. Tiếp đó, tại phiên toà sơ thẩm lần một, HĐXX đã quyết định trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung để xem xét lại hành vi và tội danh của Nghĩa. Đồng thời, xem xét trách nhiệm của một số người khác trong cái chết của nạn nhân. Tuy nhiên, VKSND tỉnh Nghệ An đã không điều tra theo yêu cầu trên mà đã ngay lập tức chuyển trả lại hồ sơ cho toà án cùng với bản cáo trạng cũ vì “giữ nguyên quan điểm”.

Theo chủ toạ phiên tòa, trước khi diễn ra phiên toà này, Tòa án đã phải ra lệnh bắt tạm giam Nghĩa để đảm bảo việc xử. Nguyên nhân là do liên tục trong 2 phiên toà trước đó, Nghĩa được cho tại ngoại nhưng không có mặt tại Toà để tiến hành phiên xử theo dự kiến.

Quyết định bắt tạm giam Nghĩa đã không được thực hiện ngay mà phải gần 1 tháng sau kể từ khi Toà có lệnh, Nghĩa mới ra trình diện cơ quan công an để rồi bị tạm giam lại từ ngày 2/6/2010.

Theo Pháp Luật VN