Phong tục ngày tết ở các nơi có giống Việt Nam?

Qua bao thời gian, ngày tết của cộng đồng người châu Á nói chung và người Việt nói riêng vẫn duy trì những phong tục đậm đà bản sắc.

Năm mới âm lịch, ở Việt Nam là Tết Nguyên đán , là dịp lễ lớn trong năm của nhiều quốc gia châu Á, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ và mở ra một năm mới với hy vọng về may mắn , thịnh vượng . Mỗi quốc gia lại có những phong tục, tập quán đặc trưng để đón tết, phản ánh những giá trị văn hóa sâu sắc và tín ngưỡng dân gian riêng biệt. Từ những lễ cúng tổ tiên, các trò chơi dân gian cho đến các nghi lễ độc đáo, Tết Nguyên đán không chỉ là dịp sum vầy gia đình mà còn là cơ hội để thể hiện lòng thành kính, cầu mong một năm mới bình an và phát đạt.

Sau đây là một số phong tục đặc trưng trong dịp Tết Nguyên đán ở các nước.

Món ăn may mắn ngày tết

Trong dịp Tết Nguyên đán, các gia đình người Hoa thường chuẩn bị những món ăn được cho là mang lại may mắn và tài lộc, chẳng hạn như đậu phộng (hoa sinh) và táo đỏ (táo tàu), theo tạp chí Newsweek .

Hai món ngọt phổ biến trong dịp Tết Nguyên đán bao gồm “zaogao” (một loại bánh làm từ táo tàu nghiền) và niên cao (niangao, hay còn gọi là bánh tổ).

Đậu phộng tượng trưng cho sự sinh sôi và trường thọ, trong khi chữ “gao” (bánh) trong tiếng Trung đồng âm với một từ có nghĩa là “cao quý” hoặc “vĩ đại”. Niangao đồng âm với một thuật ngữ có nghĩa là “tiến bộ vượt bậc từng năm” nên loại bánh này thường được làm vào dịp đầu năm để cầu mong sự tiến triển, phát đạt.

Ở Hàn Quốc , Tết Nguyên đán gọi là Seollal . Một món ăn chính trong Tết Nguyên đán là súp bánh gạo mặn gọi là “ddeokguk” (còn được viết là “ tteokguk ”). Món này được làm từ những lát bánh gạo trắng tròn dày, thịt bò và trứng chan nước dùng.

Những lát bánh gạo có hình dạng giống như đồng xu, tượng trưng cho sự giàu có trong khi màu trắng của bánh gạo tượng trưng cho sự tinh khiết và khởi đầu trong sạch cho năm mới.

Món tteokguk truyền thống dịp tết của người Hàn Quốc . ẢNH: AFP

Trong khi đó, cũng có những món ăn bị cho là gắn với sự không may mắn và thường bị kiêng trong ngày tết. Theo tờ South China Morning Post , người Trung Quốc thường không ăn cháo vào năm mới vì cháo được nấu bằng một chút gạo và nhiều nước, thể hiện cho sự tằn tiện, khó khăn.

Bên cạnh đó, còn có những điều kiêng kỵ trong cách ăn uống ngày tết như không ăn thịt vào ngày mùng một (đối với người theo đạo Phật); tránh chặt thịt, cụ thể là tránh dùng các vật sắc nhọn như dao, kéo, kim, vì việc sử dụng bị cho là cắt đi sự may mắn trong năm tới.

Người Trung Quốc thường nấu món cá hấp ngày cuối năm vì từ cá phát âm gần giống với từ dư trong dư thừa, dư dả. Tuy nhiên, cá phải để nguyên con để biểu thị sự trọn vẹn và hoàn hảo, tượng trưng cho một năm suôn sẻ từ đầu tới đuôi, không gặp trở ngại. Phần đầu và phần đuôi cá sẽ được để dành lại cho ngày hôm sau với quan niệm rằng trong năm mới sẽ có một sự dư dả về tài lộc và may mắn. Nếu ăn đầu và đuôi cá, có thể tạo ra sự “thiếu hụt” hoặc không duy trì được sự dư dả suốt năm.

Một điều tối kỵ khác trong những ngày đầu năm là tránh để hết gạo vì gạo tượng trưng cho tiền tài. Do vậy, để đảm bảo một năm dư dả tiền bạc và không bị đói, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, thùng gạo phải luôn vun đầy trong những ngày năm mới.

Thùng gạo phải luôn vun đầy trong những ngày đầu năm . ẢNH: REUTERS

Năm mới, thêm tuổi

Một số vùng tại khu vực Á Đông tính tuổi bằng cách lấy năm hiện tại trừ năm sinh, nghĩa là chỉ cần bước sang năm mới là thêm một tuổi, không cần đến ngày sinh nhật. Một số người tính tuổi theo năm Dương lịch trong khi cũng có người tính theo năm Âm lịch. Ở một số nơi, người ta tính luôn thời gian nằm trong bụng mẹ là một năm tuổi, nghĩa là khi sinh ra đã được một tuổi.

Kiêng quét nhà

Theo truyền thống phương Đông, người dân thường tránh dùng chổi trong những ngày đầu năm vì sợ quét may mắn khỏi nhà. Có người còn cất cây chổi ở nơi kín đáo vì sợ nhìn thấy chổi có thể báo trước một năm dọn dẹp cực nhọc.

Người phương Đông thường kiêng dùng chổi trong ngày tết vì sợ làm mất may mắn . ẢNH TẠO BẰNG AI

Dọn nhà và trả nợ trước tết

Ở Việt Nam và một số nơi khác, người dân thường đi mua sắm tết, mua quần áo mới, dọn nhà và trang trí nhà cửa để đón một năm mới khởi sắc. Người Hoa có tập tục dán chữ “phúc” ngược trước cửa nhà bởi chữ đảo ngược phát âm gần với chữ “đáo” (đến). Do đó, việc treo chữ “phúc” đảo ngược mang hàm ý là “phúc đến nhà”. Dịp cuối năm cũng là thời điểm để trả hết nợ nần và giải quyết những mâu thuẫn còn lại trong năm cũ.

Lì xì trẻ em

Người Hoa, người Hàn Quốc, người Việt Nam và một số nơi khác có truyền thống lì xì may mắn vào dịp năm mới Âm lịch. Trẻ em và các thành viên khác trong gia đình cúi chào và chúc sức khỏe ông bà và được lì xì lấy lộc, mừng tuổi.