Phó Thủ tướng: Nhu cầu cấp bách nhưng khó có thể tăng lương đồng loạt

“Nhu cầu cải cách tiền lương còn rất lớn và rất cấp bách nhưng khó làm được việc tăng lương một cách đồng loạt. Chúng tôi đang tính đến việc bố trí nguồn để từ 2016 điều chỉnh lương cơ sở cho kịp lộ trình” – Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh trao đổi với PV Dân trí.

Dư luận xã hội đang đặc biệt quan tâm đến chỉ đạo mới đây của Phó Thủ tướng đối với Bộ Nội vụ là nghiên cứu phương án điều chỉnh lương cơ sở trên cơ sở tạo nguồn của Bộ Tài chính. Tại diễn đàn Quốc hội, các đại biểu cũng nêu nhiều ý kiến của cử tri về việc tăng lương với nguồn vượt thu ngân sách “khủng” của năm 2014. Hai việc này có liên hệ với nhau, thưa Phó Thủ tướng?

Kết quả tăng thu ngân sách năm qua, UB Thường vụ trước kỳ họp này của Quốc hội đã thảo luận, quyết định chi cho nhiều việc, trong đó cũng có khoản 10.000 tỷ đồng chuyển sang năm nay để giải quyết tăng 8% lương hưu và lương cho nhóm cán bộ công chức viên chức có hệ số lương dưới 2,34. UB Thường vụ đã có nghị quyết về việc này rồi.

Còn việc tạo nguồn của Bộ Tài chính là trên cơ sở khác.

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh trong cuộc trao đổi với PV Dân trí bên hành lang Quốc hội ngày 2/6.

Các đại biểu Quốc hội cũng đặt vấn đề, tăng lương phải là ưu tiên số một khi có nguồn chi có thể thu xếp vì 2 năm qua chúng ta đã phải hoãn lộ trình tăng lương với lý do kinh tế, ngân sách khó khăn, người dân đã phải cùng chia sẻ với nhà nước. Đây rõ ràng là thời điểm để bù lại khoản “nợ” trước đó?

Ngân sách mấy năm vừa rồi, như Quốc hội vừa thảo luận, bạn biết đấy, rất khó khăn. Về nguồn thu, chúng ta phải hạ mức độ động viên thuế rất nhanh, từ 25 xuống 22 rồi 20 và thậm chí ưu đãi thì chỉ còn 17% thuế thu nhập doanh nghiệp. Hạ như thế là để khuyến khích đầu tư, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh. Nhưng nhìn từ khía cạnh khác, trước hết là nguồn thu ngân sách bị ảnh hưởng. Còn nhu cầu thì đúng là còn nhiều lắm, và rất cấp bách nhưng khó có thể làm được việc tăng lương một cách đồng loạt.

Tuy nhiên, nói như vậy thì việc tăng lương cũng vẫn phải thực hiện theo lộ trình. Chính vì thấy tình hình đời sống khó khăn nên Quốc hội mới quyết định tập trung giải quyết cho những đối tượng “khó” nhất. Về phía Ban Chỉ đạo quốc gia về cải cách chính sách tiền lương, việc chúng tôi đang tính đến là để thực hiện cải cách theo lộ trình cho giai đoạn tới, cân nhắc bố trí sao để từ 2016 trở đi điều chỉnh lương cơ sở được như kế hoạch đề ra. Kế hoạch đề ra là đến 2020 tiền lương cơ sở phải đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của cán bộ công chức.

Trong số 80.000 tỷ đồng tăng thu ngân sách vừa qua, như đề xuất của Chính phủ là dành 17.000 tỷ đầu tư cơ sở hạ tầng, làm thêm đường cao tốc, dành hơn 1.600 tỷ đồng thưởng vượt thu cho 3 địa phương và chỉ có 10.000 tỷ đồng trong số đó để phục vụ việc tăng lương cho nhóm đối tượng khó khăn. Tỷ lệ tiền dành chi cho một việc được xác định là ưu tiên số một như vậy đã hợp lý, thưa Phó Thủ tướng?

Nguồn tăng thu này, theo phân cấp về ngân sách thì Trung ương chỉ có một phần thôi, còn lại tăng thu từ các địa phương thì quyền xử lý nằm ở các địa phương. Không phải tất cả nguồn tăng thu ngân sách, Trung ương đều có quyền xử lý, sử dụng.

Việc thưởng tăng thu với các địa phương cũng theo phân cấp như thế, “automatic” mà thực hiện, ví dụ khoản thu 100 tỷ đồng thì địa phương sẽ được hưởng 50 tỷ, trung ương được 50 tỷ. Vậy giờ nguồn thu tăng lên được 110 tỷ đồng, việc điều tiết cũng vẫn duy trì với tỷ lệ như thế, các địa phương được hưởng phần tăng thu trong đó chứ không phải tất cả các khoản ngân sách Trung ương được hưởng hết cả.

Như phân tích của Phó Thủ tướng, có thể hiểu là năm nay không còn “cửa” nào cho kỳ vọng điều chỉnh lương cơ sở?

Năm nay thì Quốc hội quyết định rồi, năm nay chỉ tăng lương ở mức 8% cho các đối tượng thực sự khó khăn thôi. Dù Quốc hội còn kỳ họp cuối năm nữa nhưng vấn đề ngân sách đã quyết định từ cuối năm trước, không bàn đến việc điều chỉnh lương cơ sở trong năm nay nữa.

Có một vấn đề cũng được đặt ra trong báo cáo mới đây của Bộ Nội vụ gửi tới Quốc hội là lương cơ sở hiện tại rất thấp, chỉ bằng 44% so với lương tối thiểu của khu vực doanh nghiệp nên đời sống của những người hưởng lương từ ngân sách khó khăn, như Bộ trưởng cộng đủ lương, phụ cấp cũng chỉ hơn 14 triệu đồng/tháng. Chính phủ có sốt ruột với vấn đề này? Thực tế này có tạo thêm áp lực lớn hơn nữa đối với việc phải sớm điều chỉnh lương cơ sở?

Về nguyên tắc thì cần điều chỉnh tiền lương cho phù hợp, đặc biệt là lương cơ bản/cơ sở phải đảm bảo mức sống tối thiểu của cán bộ công chức người lao động. Nhưng cũng có một vấn đề khác là đối tượng hưởng lương từ ngân sách hiện nay của chúng ta quá lớn mà biện pháp để xử lý vấn đề tăng lương thì không chỉ trông chờ ngân sách vì sẽ chậm.

Vậy nên vừa qua, Trung ương đã thống nhất quyết định phải giải quyết một loạt các vấn đề, xử lý rất nhiều chuyện liên quan. Lộ trình giải quyết cụ thể đã đang được triển khai thực hiện, ví dụ như việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công để hoạt động sao cho có hiệu quả, để tạo động lực cho mỗi đơn vị tự vươn lên; sắp xếp lại bộ máy nhà nước, tinh giản biên chế…

Còn tạo nguồn tăng lương cũng là một biện pháp quan trọng để tạo cơ sở cho việc giải quyết bài toán cải cách tiền lương đặt ra.

Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!

P.Thảo (thực hiện)

Theo Dantri