‘Phó Chánh án bị bắt ở TP HCM’ giữ quyền im lặng nếu không có luật sư, ghi âm, ghi hình?
Như PLVN đã phản ánh trong các số báo trước, vụ việc ông Nguyễn Hải Nam (SN 1974, Thẩm phán, Phó Chánh án TAND quận 4) bị khởi tố, bắt giam về hành vi “ xâm phạm chỗ ở của người khác” có dấu hiệu vi phạm tố tụng.
Hôm qua (9/10), Luật sư (LS) bào chữa cho ông Nam đã trao đổi với PV một số thông tin mới về sự việc.
Ông Nguyễn Hải Nam
Sau khi được cấp giấy bào chữa, LS Lưu Vũ Anh (Đoàn LS TP Hà Nội) bào chữa cho ông Nam cho biết đã tiếp xúc với ông Nam tại trại giam. LS Vũ Anh nói: “Tình hình sức khỏe, tinh thần ông Nam ổn định. Trong một ngày làm việc, ông Nam cung cấp một số thông tin riêng cho luật sư nhưng chúng tôi chưa thể công bố do quá trình điều tra. Ông Nam chấp nhận tôi là luật sư bào chữa. Ông Nam nói hành vi của ông không thể bị xử lý hình sự nói chung; và không cấu thành tội danh “Xâm phạm chỗ ở của người khác” nói riêng. Ông Nam yêu cầu CQĐT khi làm việc với ông phải có mặt của luật sư và phải được ghi âm, ghi hình. Nếu không có luật sư, không ghi âm ghi hình, ông sẽ giữ quyền im lặng cho đến khi ra tòa”.
Theo LS Vũ Anh, những yêu cầu của ông Nam là đúng luật. “Thông tư liên tịch số 03/2018/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BQP ngày 1/2/1018 đã hướng dẫn về trình tự, thủ tục thực hiện ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh; sử dụng, bảo quản, lưu trữ kết quả ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 18/3/2018. Việc ghi âm, ghi hình sẽ hạn chế được bức cung, nhục hình, oan sai và những sai phạm có thể xảy ra trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử; đảm bảo sự minh bạch, quyền công dân, quyền con người trong hoạt động tố tụng hình sự; để từ đó việc giải quyết vụ án được khách quan. Bên cạnh đó sẽ hạn chế việc phản cung”.
“Mặc dù Bộ Công an thống nhất đến 1/1/2020 mới triển khai trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên đó là việc bắt buộc phải làm. Còn ở đây, ông Nam yêu cầu theo đúng Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và Thông tư số 03/2018″, LS Vũ Anh nêu.
LS Vũ Anh giải thích, kể từ ngày có luật sư tham gia bào chữa thì việc lấy lời khai của ông Nam phải có sự chứng kiến của luật sư. Toàn bộ những lời khai từ thời điểm có luật sư mà không có sự tham gia của luật sư là vi phạm pháp luật.
Vẫn theo LS Vũ Anh, ông khá ngạc nhiên khi hồ sơ sự việc vẫn còn ở CQĐT công an quận 1, dù sự việc đã được phân tích là không thuộc thẩm quyền của cơ quan này. “Nhận đơn tố giác, đến khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nam chỉ vỏn vẹn 6 ngày. Nhưng đến nay đã 10 ngày vẫn không chuyển hồ sơ dù không thuộc thẩm quyền điều tra. Tại sao có điều đó? Trong những ngày tới tôi sẽ có đơn đề nghị trả tự do cho ông Nam”, LS Vũ Anh nói.
Trong các số báo trước, PLVN đã có các bài phân tích về chỗ ở hợp pháp theo quy định của pháp luật và căn nhà số 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm có phải chỗ ở hợp pháp của bà Thảo hay không? Sau khi báo đăng, một số chuyên gia pháp luật tiếp tục nhận định khía cạnh pháp lý vụ việc, trong đó có ông Hirota Fushihara, Tiến sĩ thực hành pháp luật tại Nhật, Cử nhân Luật Đại học Luật Hà Nội.
Ông Hirota Fushihara nói: “Đến nay chưa xác định được ai là chủ sở hữu căn nhà số 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm vì đang tranh chấp tại tòa. Việc tranh chấp này là dân sự, tòa án mới có quyền tuyên bố căn nhà này của bà Thảo hay bà Chi. Ngoài ra chưa xác định được có những ai khác có quyền sử dụng hợp pháp (thuê hoặc mượn) với căn nhà đó hay không?”.
“Khi mà quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng nhà còn chưa được xác định là của ai thì không thể khởi tố, bắt giam ông Nam và ông Tùng về tội “Xâm phạm chỗ ở của người khác”. Bởi đó là vấn đề tranh chấp dân sự, cần phải giải quyết theo cơ chế tranh chấp dân sự. Cơ quan hình sự không được phép can thiệp. Phải nhấn mạnh rằng, trong vụ án này vì đang tranh chấp dân sự nên công an không có thẩm quyền đưa ra biện pháp quyền lực liên quan đến quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng nhà này. Từ đó tôi cho rằng không đủ căn cứ để khởi tố, bắt tạm giam ông Nam và ông Tùng về tội “Xâm phạm chỗ ở của người khác”, chuyên gia pháp luật Hirota Fushihara nói.
“Mớ bùng nhùng” liên quan căn nhà số 29
Theo hồ sơ, căn nhà được cấp phép xây dựng số 205/GPXD ngày 27/4/2017 do UBND quận 1 cấp. Tuy nhiên, trong quá trình thi công, căn nhà bị phát hiện xây dựng sai so với giấy phép nên ngày 20/11/2017 Đội Thanh tra địa bàn quận 1 – Thanh tra Sở Xây dựng lập Biên bản số 35/BB-VPHC yêu cầu ngưng thi công.
Ngày 21/11/2017 Chủ tịch UBND phường ĐaKao ra quyết định đình chỉ thi công xây dựng với căn nhà. Ngày 23/11/2017, Thanh tra Sở Xây dựng ra Quyết định 1761/XPVPHC xử phạt hành chính về việc vi phạm xây dựng và yêu cầu bà Chi tự tháo dỡ diện tích vi phạm.
Sau đó Thanh tra ra Quyết định số 153/QĐ-CCXP ngày 18/1/2018 cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, việc cưỡng chế không được tiến hành, công trình vẫn tiếp tục được xây dựng. Đến ngày 29/11/2018, Đội thanh tra địa bàn quận 1 tiếp tục lập biên bản vi phạm hành chính về trật tự xây dựng với căn nhà. Ngoài phần vi phạm đã bị xử phạt nhưng chưa khắc phục trước đây, lần này công trình tiếp tục phát sinh khối lượng vi phạm so với nội dung giấy phép. Lần này bà Chi bị xử phạt 37 triệu và buộc tháo dỡ phần công trình vi phạm.
Thanh tra Sở Xây dựng cho rằng bà Chi không thực hiện tháo dỡ nên ra Quyết định 262/QĐ-CCXP ngày 24/1/2019 cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Quyết định này nêu rõ thời gian thực hiện 15 ngày kể từ ngày nhận quyết định.
Tuy nhiên, không hiểu tại sao Quyết định cưỡng chế trên không được thực hiện và công trình vẫn tiếp tục hoàn thiện gồm cả phần sai phép. Đến nay công trình không thể hoàn công. Trong tất cả các quyết định nói trên, đều ghi rõ bà Hoàng Trọng Anh Chi là người vi phạm và chịu trách nhiệm, không có tên bà Hoàng Thị Thu Thảo.
Do công trình không thể hoàn công, tháng 4/2018 bà Thảo kiện bà Chi đến TAND quận 1 đòi 7 tỷ tiền cọc, phạt cọc 7 tỷ, cùng số tiền đã đưa để hoàn thiện công trình là hơn 1,8 tỷ; tổng cộng 16,2 tỷ. Đến tháng 10/2018, TAND quận 1 ra Quyết định 123 tạm đình chỉ giải quyết vụ án do “cần đợi kết quả thu thập chứng cứ của UBND quận 1″. Đến nay vụ án chưa được mở lại.
Yên Tâm
Theo baophapluat
Công an quận 1 bắt Phó chánh án quận 4 có đúng thẩm quyền?
Có 2 luồng quan điểm trái chiều xoay quanh hoạt động tố tụng của Công an quận 1 về vụ xâm phạm căn nhà 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm; người cho rằng vi phạm, người nhận định đủ căn cứ.
Cảnh sát TP.HCM thực nghiệm vụ Phó chánh án quận 4 xâm phạm chỗ ở
Chiều 4/10 hàng chục cảnh sát cùng các bị can và người liên quan vụ xâm phạm nhà ở công dân được đưa đến căn nhà 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1 (TP.HCM) để thực nghiệm vụ án.
3 ngày sau khi khởi tố bị can, bắt tạm giam Nguyễn Hải Nam và Lâm Hoàng Tùng về tội Xâm phạm chỗ ở của người khác, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận 1 cùng cán bộ VKS tiến hành thực nghiệm hiện trường.
Chỉ trong vòng một tuần từ khi khởi tố vụ án, Công an quận 1 từng bước hoàn thiện hồ sơ để chuyển cho Công an TP.HCM. Song, vấn đề đang gây tranh cãi là Công an quận 1 có thẩm quyền điều tra, khởi tố, bắt giam, khám xét trong vụ án này hay không?
Có vi phạm tố tụng?
Trao đổi với Zing.vn, luật sư Nguyễn Văn Dũ (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết hoạt động điều tra vụ án hình sự hiện nay chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản quy phạm pháp luật; liên quan đến thẩm quyền điều tra thì chịu sự điều chỉnh của 3 văn bản: Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra Hình sự và Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT ngày 29/12/2017.
Theo các văn bản nêu trên, nguyên tắc chung về thẩm quyền là: Thẩm quyền điều tra phụ thuộc vào thẩm quyền xét xử; thẩm quyền giải quyết tin báo, tố giác tội phạm lại phụ thuộc vào thẩm quyền điều tra.
Điều này có nghĩa là vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của tòa nào thì sẽ do cơ quan điều tra cùng cấp thụ lý giải quyết.
Bị can Nguyễn Hải Nam, Phó chánh án quận 4, bị còng tay đưa đến thực nghiệm hiện trường. Ảnh: Quỳnh Danh.
Tiến sĩ, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch cho biết căn cứ theo điểm a khoản 5 Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự, cơ quan điều tra cấp huyện điều tra vụ án hình sự về những tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của TAND cấp huyện.
Tuy nhiên, đối chiếu thêm điểm c khoản 2 Điều 268 luật này thì TAND cấp tỉnh (thành phố) sẽ có thẩm quyền xét xử vụ án của cấp huyện nếu vụ án "có nhiều tình tiết phức tạp khó đánh giá, thống nhất về tính chất vụ án hoặc liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành; vụ án mà bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, người có chức sắc trong tôn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tộc ít người".
Quay lại vụ Xâm chiếm chỗ ở của người khác, theo luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn Luật sư TP.HCM), ông Nam và Tùng bị bắt và điều tra theo khoản 2 Điều 158 Bộ luật Hình sự, khung hình phạt của khoản này từ 1-5 năm. Do vậy, theo khoản 1 Điều 268 Bộ luật Tố tụng Hình sự thì thuộc thẩm quyền của TAND cấp huyện.
Tuy nhiên, ông Nam ngoài là công dân bình thường thì bản thân còn là Thẩm phán. Do đó, đối chiếu theo điểm c khoản 2 Điều 268 nêu trên, hai luật sư cho rằng vụ án này sẽ thuộc thẩm quyền của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM, VKSND TP.HCM giữ quyền truy tố.
Bên cạnh đó, theo luật sư Thế Trạch, trong vụ án này, ngoài xử lý hành vi Xâm phạm chỗ ở của người khác, cơ quan công an có thể xem xét xử lý đối với một số hành vi trái pháp luật khác như: Chiếm đoạt người dưới 16 tuổi, Hủy hoại hoặc Cố ý làm hư hỏng tài sản... Do đó, Công an quận 1 chỉ có thể thực hiện các hoạt động điều tra ban đầu theo thẩm quyền chứ không được khởi tố bị can và bắt tạm giam.
"Công an quận 1 có quyền xử lý tin báo tội phạm, thực hiện các hoạt động điều tra ban đầu. Sau đó phải sơ kết điều tra và chuyển cho Công an TP.HCM khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Đây là điểm mới của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, khi bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên", luật sư Thế Trạch nhận định.
Theo diễn biến vụ việc, vào ngày 27/9, Công an quận 1 đã khởi tố vụ án. Đến ngày 1/10, công an quận này khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam với ông Nam và Tùng. Ngày 3/10, Công an quận 1 khám xét trụ sở TAND quận 4 - nơi làm việc của ông Nam. Chiều 4/10, nhà chức trách quận 1 tiến hành thực nghiệm điều tra vụ án.
Chuỗi hành động này của Công an quận 1 tiến hành không phải là hoạt động tiền tố tụng. Vậy Công an quận 1 có đang vi phạm khi bắt giam người không đúng thẩm quyền?
Có căn cứ thụ lý
Luật sư Lê Văn Hoan cho rằng bước đầu Công an quận 1 khởi tố, sau đó hoàn thiện hồ sơ chuyển cho Công an TP.HCM tiếp tục điều tra thì không sai thẩm quyền.
Phân tích về quy định tại khoản 2 Điều 268 Bộ luật Tố tụng Hình sự, luật sư Dũ giả định trong vụ án vừa có những người thuộc chức danh nêu trên, vừa có người không thuộc chức danh nêu trên thì thẩm quyền sẽ thuộc cấp nào?
Theo luật sư, nếu quy định "vụ án có bị cáo là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên" thì dễ hiểu, dễ áp dụng hơn, chỉ cần có một bị cáo thuộc chức danh nêu trên thì thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh (thành phố). Song, theo đơn tố giác, clip ghi nhận tại hiện trường, không chỉ có ông Nam và ông Tùng mà còn nhiều người khác không phải là Thẩm phán, Kiểm sát viên.
"Như vậy, đối với hành vi của ông Nam và ông Tùng thì thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh, còn đối với hành vi của người khác thì thuộc thẩm quyền của cấp nào, cấp tỉnh hay cấp quận, huyện?", luật sư Dũ đặt vấn đề.
Bị can Lâm Hoàng Tùng, giảng viên Trường đào tạo bồi dưỡng kiểm sát TP.HCM (sơ mi xám), cũng có mặt tại buổi thực nghiệm hiện trường. Ảnh: Quỳnh Danh.
Luật sư Dũ cho rằng để xác định được ông Nam, ông Tùng là Thẩm phán, Kiểm sát viên thì cần phải thu thập tài liệu, chứng cứ như quyết định bổ nhiệm hợp lệ, kết quả xác minh tại đơn vị hai người này làm việc. Hoặc lúc đầu có thể đủ tài liệu chứng minh họ là Thẩm phán, Kiểm sát viên nhưng hành vi của họ có vi phạm pháp luật hay không, có đủ yếu tố cấu thành tội phạm hay không, đủ căn cứ khởi tố bị can hay không?
Trong khi đó, điểm b khoản 3 Điều 12 Thông tư liên tịch số 01/2017 quy định trường hợp tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố cùng một nội dung được gửi đến nhiều cơ quan cùng có thẩm quyền giải quyết thì trong trường hợp cơ quan điều tra cấp trên và cơ quan điều tra cấp dưới cùng có thẩm quyền giải quyết thì Thủ trưởng cơ quan điều tra cấp trên quyết định.
Và khoản 4 Điều 40 Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự quy định đối với sự việc có dấu hiệu phạm tội mà chưa xác định rõ thẩm quyền điều tra thì cơ quan điều tra nào phát hiện trước phải áp dụng ngay các hoạt động điều tra theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự và luật này. Khi đã xác định được thẩm quyền điều tra thì chuyển vụ án cho cơ quan điều tra có thẩm quyền theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự.
"Từ những quy định nêu trên và thực tế vụ án, tôi cho rằng Cơ quan CSĐT Công an quận 1 thụ lý, điều tra lúc đầu là có căn cứ pháp lý. Có thể hiểu là vụ này ban đầu chưa đủ cơ sở xác định rõ thẩm quyền điều tra", luật sư Dũ nêu quan điểm.
Khám xét nơi làm việc của ông Nguyễn Hải Nam và Lâm Hoàng Tùng
10h30 sáng 3/10, Công an quận 1 cùng VKSND quận 1 đưa ông Nguyễn Hải Nam và Lâm Hoàng Tùng đến nơi làm việc để thực hiện lệnh khám xét.
Hoài Thanh
Theo Zing.vn
Vụ bắt phó chánh án : Tranh cãi thẩm quyền điều tra CQĐT cấp quận, huyện không có thẩm quyền điều tra vụ án mà bị can là điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán? Công an quận 1, TP.HCM vừa tiến hành thực nghiệm điều tra hiện trường vụ án xâm phạm chỗ ở của người khác tại nhà 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Đa Kao, quận 1. Được biết động thái trên...