Phim gây tranh cãi và chuyện lạm dụng trẻ em

Thế giới có nhiều bộ phim gây tranh cãi khi để diễn viên nhí xuất hiện trong những phân cảnh nhạy cảm, bạo lực. Dù trót lọt qua khâu kiểm duyệt, chúng vẫn bị phản ứng dữ dội.

Trong lịch sử điện ảnh, việc diễn viên nhí tham gia vào phim nhãn R chưa bao giờ “sóng yên biển lặng”. Lolita là một trong những trường hợp khiến báo chí hao tổn nhiều giấy mực.

Cây bút Paul Vallely (tờ Independent) từng đặt câu hỏi về việc có nên cấm lưu hành phim và tái chuyển thể Lolita. “Bạn không thể tách rời một tác phẩm nghệ thuật khỏi không gian văn hóa nơi nó thuộc về. Lạm dụng trẻ em ngày nay không còn là sự suy đồi của một vài cá nhân mà đã trở thành nỗi ám ảnh mang tầm quốc gia”, ông đặt vấn đề.

Lolita có hai phiên bản chuyển thể (1962 và 1997) từ tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn người Nga – Vladimir Nabokov. Câu chuyện xoay quanh Humbert – một người đàn ông trung niên – bị ám ảnh với Dolores Haze ( Dominique Swain) – một cô bé 12 tuổi. Qua lời kể của Humbert, hắn gọi cô bé với biệt danh Lolita.

Dominique Swain trong hoá thân Lolita phiên bản 1997.

Phải nói rõ, tác giả Vladimir Nabokov từng nói: “Tôi viết tác phẩm này cho những người đủ thông minh để hiểu ra lẽ phải từ những điều sai trái”. Qua đó, nhà báo Paul Vallely chỉ ra rằng sắc thái của những câu chữ có thể không còn vẹn nguyên khi được chuyển sang phim.

Theo ông, yếu tố trực quan đem lại cảm giác rõ ràng và “tàn bạo” hơn. Đó là lý do tại sao, nguyên tác vẫn đang được nghiên cứu trong nhiều trường đại học trong khi phiên bản điện ảnh lại khiến báo chí tốn nhiều giấy mực về độ phản cảm.

Lolita (1997) của đạo diễn Adryan Lyne gây tranh cãi khi ra mắt cùng thời điểm Tổng thống Clinton ban hành đạo luật về việc chỉnh sửa, ghép mặt trẻ em vào các phim nhạy cảm. Hơn nữa, nữ diễn viên Dominique Swain (1980) khi tham gia phim cũng mới chỉ 15 tuổi. Trong khi, bạn diễn Jeremy Irons (1948) hơn cô 32 tuổi.

Nhằm tránh những rắc rối về luật pháp, đạo diễn Adryan Lyne đã phải dùng nhiều tiểu xảo điện ảnh. Với cảnh nóng, ông sử dụng diễn viên đóng thế 19 tuổi. Thậm chí, Lyne còn đặt một chiếc gối giữa hai diễn viên trong phân cảnh Lolita ngồi trên đùi Humbert.

Dominique Swain kém bạn diễn Jeremy Irons 32 tuổi.

Trong những dự án dán nhãn R, việc các đạo diễn sử dụng thủ thuật là thường xuyên xảy ra. Một trường hợp khác là nam diễn viên Danny Lloyd. Tham gia The Shinning (1980) khi chỉ mới 5 tuổi, Lloyd (vai Danny Torrance) được đạo diễn Stanley Kubrick nói dối là đang đóng phim tình cảm. Tới khi 17 tuổi, cậu mới được thưởng thức tác phẩm kinh dị kinh điển này.

Năm 2007, Hounddog bị dư luận phản đối khi để nữ diễn viên Dakota Fanning (khi đó 12 tuổi) trực tiếp thực hiện cảnh bị cưỡng bức. Tuy nhiên, bằng những thủ thuật điện ảnh mà cả đội ngũ sản xuất vô can khi bị buộc tội vi phạm luật pháp về xâm phạm trẻ em ở bang North Carolina.

Cụ thể, đạo diễn Deborah Kampmeier không yêu cầu Fanning không mặc đồ. Câu chuyện được biểu lộ gián tiếp qua biểu cảm gương mặt của nữ diễn viên.

Biểu cảm của Fanning khi hóa thân nhân vật bị cưỡng bức

Bên cạnh những kỹ thuật làm phim, sự đồng thuận giữa cha mẹ và nhà sản xuất là điều kiện thiết yếu đầu tiên. Người giám hộ cần ở bên giám sát con em mình và đưa ra quyết định cho mỗi cảnh quay.

Từng trả lời phỏng vấn People năm 1998, Dominique Swain cho biết: “Nếu tôi đã nổi tiếng thì chưa chắc tôi đã tham gia Lolita. Đây là cơ hội để tôi có mặt trong một bộ phim tầm cỡ”. Được biết, Lolita là lần đầu Swain được đảm nhận tuyến vai chính. Trước đó, cô từng góp một vai nhỏ trong Face/Off của đạo diễn John Woo.

Nói về vai trò của phụ huynh, nữ diễn viên chia sẻ: “Bố mẹ luôn tin tưởng và để tôi tự đưa ra quyết định của riêng mình. Tuy nhiên, nếu họ không tin tưởng tôi, điều đó không làm ảnh hưởng tới điều tôi đã chọn”.

Lolita vẫn có khả năng truyền đạt yếu tố suy đồi đạo đức.

Khác với trường hợp của Swain, Chandler Riggs (vai Carl – The Walking Dead) được cha mẹ động viên rất nhiều trong suốt quá trình quay. Đặc biệt, với phân cảnh khép lại số mệnh nhân vật đầy đau đớn, Riggs luôn nhận được động viên từ người thân.

Trang ChildreninFilm.com tư vấn một đứa trẻ không thể thực hiện cảnh nóng ngay cả khi chỉ là mô phỏng. Những cảnh phim này phải có diễn viên đóng thế.

Đặc biệt, quan trọng hơn cả cảnh quay cần phải có sự cho phép của phụ huynh hoặc người giám hộ trên 18 tuổi. Các diễn viên nhí chỉ được xem sản phẩm hoàn thiện khi đủ số tuổi mà bộ phim bị gắn nhãn.

Do đó, các bộ phim gây tranh cãi như The Tin Drum (1979) , Lolita (1997), Hounddog (2007) vẫn có thể trót lọt qua kiểm duyệt. Nhưng hệ lụy mà nó để lại, những tranh cãi dữ dội không hồi kết, vẫn còn dai dẳng.

Danny Lloyd tham gia The Shinning khi mới 5 tuổi.

Quay lại Lolita (1997), nhà báo Paul Vallely ghi nhận những mặt tích cực của bộ phim bao gồm diễn xuất của hai diễn viên chính và nét tinh tế trong cảnh quay của đạo diễn Adryan Lyne.

Sau khi tổng hợp nhiều ý kiến, cây viết nhận ra rằng kể cả trong những nhận xét tích cực, yếu tố gợi vọng dục, nhạy cảm vẫn được nhắc đến. Từ đó, ông đặt câu hỏi bộ phim có nên bị cấm khi vượt ra khỏi phạm vi nghệ thuật, Lolita vẫn có khả năng truyền đạt yếu tố suy đồi đạo đức trong bối cảnh ấu dâm đang là vấn nạn bức bối.

Sau khi hoàn thành, Lolita (1997) tiếp tục gặp khó khăn trong quá trình tìm nhà phân phối tại Mỹ. Thậm chí, bộ phim đã phải công chiếu trước tại châu Âu. Với kinh phí 62 triệu USD, Lolita thu về từ phòng vé toàn cầu chỉ khoảng hơn 1 triệu USD. Kết quả phòng vé đáng thất vọng là câu trả lời từ dư luận.

Theo zing.vn