Phát triển vùng chuyên canh, tăng giá trị cho sản phẩm dừa
Nằm ở phía Đông tỉnh Tiền Giang, Chợ Gạo có tiềm năng lớn về phát triển các vùng chuyên canh dừa, tạo giá trị nông sản hàng hóa cao, giải quyết việc làm cho người lao động vừa góp phần xây dựng nông thôn mới thành công.
Nông dân thu gom, phân loại, bóc tách vỏ dừa. Ảnh tư liệu: Công Trí/TTXVN
Toàn huyện Chợ Gạo hiện có trên 7.800 ha dừa, tăng hơn 890 ha so với cuối năm 2021; trong đó, diện tích dừa đang cho trái trên 6.000 ha. Trong 11 tháng qua, nông dân đạt sản lượng thu hoạch gần 86.000 tấn, vượt trên 31% chỉ tiêu cả năm.
Nhằm phát huy tiềm năng và thế mạnh cây dừa trong nền nông nghiệp hàng hóa, địa phương khuyến khích nông dân thay đổi tập quán, ứng dụng rộng rãi khoa học kỹ thuật nông nghiệp thâm canh. Đồng thời, chuyển đổi sang trồng dừa hữu cơ nhằm nâng chất lượng và giá trị sản phẩm dừa trên thị trường.
Theo Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Chợ Gạo Lê Văn Mỹ, Ban Chấp hành Đảng bộ Chợ Gạo đã có Nghị quyết số 10-NQ/HU, ngày 1 tháng 12 năm 2021 về lãnh đạo phát triển vùng sản xuất chuyên canh dừa đến năm 2025 và các năm tiếp theo với định hướng lập quy hoạch phát triển dừa theo quy mô tập trung, hình thành vùng chuyên canh; chuyển giao khoa học kỹ thuật nhằm tăng năng suất, sản lượng, chất lượng và thu nhập cho nông dân, thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp chế biến xuất khẩu, nâng cao chuỗi giá trị, thúc đẩy ngành dừa phát triển bền vững. Đặc biệt là chuyển đổi tư duy và tập quán canh tác truyền thống sang trồng dừa hữu cơ xuất khẩu, phấn đấu đến năm 2025, toàn huyện có 4.000 ha dừa sản xuất hữu cơ.
Thuận lợi của địa phương là Công ty cổ phần công nghiệp thực phẩm Thabico Tiền Giang đã đầu tư nhà máy chế biến trái cây và các sản phẩm từ trái dừa tại xã Bình Ninh, Chợ Gạo, công suất chế biến 300.000 trái dừa/ngày đêm sẵn sàng bao tiêu dừa hữu cơ cho nông dân,
Thực hiện mục tiêu, ngay từ đầu năm 2022, huyện Chợ Gạo đã phối hợp cùng Công ty cổ phần công nghiệp thực phẩm Thabico có trụ sở tại xã Bình Ninh triển khai hướng dẫn nông dân quy trình trồng và chứng nhận dừa hữu cơ tại 3 xã trọng điểm: Hòa Định, Xuân Đông, Bình Ninh, trên diện tích 300 ha. Doanh nghiệp cũng sẽ liên kết với các hợp tác xã nông nghiệp trong khu vực bao tiêu sản phẩm dừa hữu cơ cho nông dân.
Trước mắt, tuyên truyền vận động nông dân, chọn hộ tham gia sản xuất dừa hữu cơ. Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân huyện đã tổ chức đoàn tham quan, học tập về trồng dừa hữu cơ tại huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre.
Video đang HOT
Thành phần tham gia gồm lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Nông dân,Trung tâm dịch vụ nông nghiệp, lãnh đạo Ủy ban nhân dân xã trồng dừa hữu cơ, Hợp tác xã, đại diện nông dân 4 xã Bình Ninh, Xuân Đông, Hòa Định, An Thạnh Thủy. Đoàn đã trực tiếp tham quan các hộ nông dân sản xuất dừa hữu cơ, Hợp tác xã tổ chức liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm dừa, cơ sở làm gia công gáo dừa…
Đồng thời, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Chợ Gạo cũng đã tổ chức 12 cuộc tập huấn, chuyển giao kỹ thuật canh tác dừa hữu cơ cho trên 300 lượt nông dân vùng chuyên canh; trong đó, chú trọng hướng dẫn về quy trình trồng dừa hữu cơ, sử dụng phân và thuốc bảo vệ thực vật sinh học trong danh mục được phép, ghi chép nhật ký canh tác, không sử dụng các chất bị cấm và đảm bảo thời gian cách ly…
Theo Bí thư, Chủ tịch UBND xã Bình Ninh Nguyễn Tấn Tài, triển khai chương trình trồng dừa hữu cơ, trước mắt, toàn xã có 24 hộ nông dân với 16 ha đăng ký trồng dừa hữu cơ được doanh nghiệp phê duyệt, đưa vào danh sách tham gia.
Ông Nguyễn Tấn Tài đánh giá, việc chuyển giao kỹ thuật trồng dừa hữu cơ là một bước đi mới, mở ra hướng phát triển bền vững, giúp nông dân vùng chuyên canh nâng cao chuỗi giá trị cây dừa, nâng cao thu nhập cho kinh tế gia đình trong tương lai.
Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Bình Ninh Phạm Thanh Tuấn chia sẻ, đóng vai trò tập hợp nông dân, kết nối doanh nghiệp Thabico để giải quyết đầu ra cho trái dừa hữu cơ, Hợp tác xã đã thu hút 111 thành viên với 120 ha dừa chuyên canh. Đây là vùng nguyên liệu lớn bảo đảm nguồn cung nông sản chất lượng cho doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thời gian tới.
Còn ông Phạm Văn Nghệ, nông dân ấp Hòa Phú, xã Bình Ninh tham gia chương trình trồng dừa hữu cơ thì phấn khởi cho biết, gia đình ông có trên 2 ha dừa chuyên canh. Đăng ký tham gia chương trình, ông được chuyển giao kỹ thuật canh tác dừa hữu cơ, hướng dẫn cách ghi nhật ký canh tác, được khuyến cáo không sử dụng hóa chất cấm nhằm bảo vệ sức khỏe và an toàn cho môi trường.
Ông đánh giá, đây chính là chìa khóa để nông dân trồng dừa huyện Chợ Gạo khắc phục các hạn chế, vướng mắc, nâng cao giá trị cây dừa vừa tạo nguồn nông sản chất lượng cao xuất khẩu.
Kinh tế tập thể giúp phát triển cây thanh long - Bài 1: Chưa thể hiện rõ 'buôn có bạn, bán có phường'
Cây thanh long vốn không còn xa lạ với người dân khu vực Long An, Tiền Giang và Bình Thuận. Không những vậy, hiện nay cây thanh long còn được nhân rộng ở một số địa phương khu vực phía Bắc.
Để cây thanh long phát triển hiệu quả như sự mong đợi của người trồng, những người trồng thanh long phải có chung một hội đoàn, một nguồn thông tin về thị trường, cũng như sự đồng lòng phát triển cao của một hệ thống sản xuất, chế biến và xuất khẩu thanh long.
Nông dân xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang đóng gói thanh long trái vụ để đưa đi tiêu thụ. Ảnh tư liệu: Đình Huệ/TTXVN
Bài 1: Chưa thể hiện rõ "buôn có bạn, bán có phường"
Thời gian qua, người sản xuất thanh long gặp nhiều khó khăn do thị trường Trung Quốc tạm hoãn nhập khẩu thanh long. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều người dân trồng thanh long tại Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang, Tầm Vu, tỉnh Long An muốn phá bỏ vườn thanh long, chuyển sang sản xuất loại cây trồng khác. Tuy nhiên, bằng sự kiên trì thuyết phục, tìm đầu ra cho các vườn thanh long của chính quyền địa phương, người trồng thanh long đã giữ được vườn cây, đồng thời cũng dần hiểu rõ sản xuất và tiêu thụ luôn phải có sự gắn kết đồng lòng với nhau.
Chưa tư duy tập thể trong kinh doanh thanh long
Thị trường dễ dãi, giá thu mua cao, đầu tư một vốn lãi gấp đôi là thực tế từng diễn ra với thị trường thanh long những năm trước đây. Thanh long Việt Nam từng được thương lái Trung Quốc tranh giành mua với giá 50.000-60.000 đồng/kg. Với mức lợi nhuận lớn, người người, nhà nhà đua nhau trồng thanh long. Điều này khiến cho diện tích trồng thanh long tại Tiền Giang, Long An, Bình Thuận tăng vọt.
Theo quy hoạch, vùng trồng thanh long của Bình Thuận đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2025 là 30.000 ha. Tuy nhiên, đến cuối năm 2021, toàn tỉnh đã có hơn 33.750 ha, vượt gần 4.000 ha so với quy hoạch. Còn tại Tiền Giang, thanh long được quy hoạch đến năm 2025 với khoảng 9.000 ha, nhưng đến nay diện tích trồng vượt quy hoạch hơn 700 ha. Tại tỉnh Long An, diện tích trồng thanh long đã hơn 11.600 ha, vượt định hướng phát triển đến năm 2030 hơn 3.000ha. Với sự mở rộng diện tích trồng thanh long nhưng lại thiếu thông tin về nhu cầu của thị trường, đã khiến cho cây thanh long từ xoá đói giảm nghèo, lại trở thành cây khiến người trồng muốn chặt bỏ.
Nhìn nhận về phương thức sản xuất thanh long của người dân tỉnh Tiền Giang, Long An và Bình Thuận, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chia sẻ, thị trường tiêu thụ thanh long ngày càng khó tính, kể cả Trung Quốc cũng đang tăng cường áp dụng các tiêu chuẩn về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc, nhãn mác và kiểm soát chặt về tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm hóa 100% đối với mặt hàng nông sản; trong đó có thanh long nhập khẩu từ Việt Nam.
Trong khi đó, khả năng cạnh tranh sản phẩm của Việt Nam có dấu hiệu thụt lùi. Để nâng cao chất lượng sản phẩm rất cần thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân, nông dân trồng thanh long phải biết tư duy kinh doanh thanh long tập thể, chính quyền địa phương đưa họ vào hội đoàn để tránh được các bẫy tăng giá của thị trường rồi ồ ạt sản xuất, không nắm bắt được thị trường sẽ dễ rơi vào cảnh chịu thiệt hại.
Theo ông Nguyễn Quốc Trịnh, Chủ tịch Hiệp hội thanh long tỉnh Long An, hiện nay rất nhiều nông dân tự mở rộng sản xuất thanh long, tự định giá và tìm thương lái, không có một hội nhóm thảo luận về thị trường và giá cả thanh long. Chính điều này là lỗ hổng để thương lái ép giá khi thị trường tiêu thụ bị ách tắc. Người sản xuất thanh long lại không nắm rõ nguyên nhân, nên quay sang đổ lỗi cho thương lái. Nếu người trồng thanh long muốn có một cơ chế sản xuất và tiêu thụ ổn định, thì cần có một tổ chức, tập thể nắm bắt thông tin thị trường, rồi mới quay ngược lại điều phối sản xuất.
Tránh tình trạng "được mùa, mất giá"
Thanh long có thời điểm lên 30.000 đồng/kg, khiến nhiều nhà vườn thu được lợi nhuận cao, nhưng cũng có thời điểm bán được 4.000 đồng/kg, thậm chí 2.000 đồng/kg, người trồng khó thu hồi vốn đầu tư như chi phí xông đèn, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, dù hiện nay, hầu như tất cả các nhà vườn đều áp dụng phương thức sản xuất tiết kiệm chi phí, tưới phun sương, tưới nhỏ giọt.
Nông sản Việt Nam nói chung, cây thanh long nói riêng đều rơi vào tình trạng "được mùa mất giá", bởi việc sản xuất thiếu sự tìm hiểu, chạy theo thị trường mà không cân nhắc kĩ lưỡng khi mở rộng sản xuất. Những vườn thanh long được đầu tư lâu năm còn có thế chống chọi được cơn bão xuống giá, được mùa, nhưng với những vườn mới trồng thì đây là khó khăn do phải xoay vòng vốn, lãi suất, thu hồi vốn mới đầu tư.
Ông Trần Minh Hải, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Tư vấn Kinh tế hợp tác, Trường Cán bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, tại các vùng trồng thanh long đã hình thành nên các hợp tác xã. Vai trò của hợp tác xã thanh long không chỉ quy tụ người có đất tham gia sản xuất mà còn định hướng xã viên sản xuất như thế nào, sản xuất sản lượng ra sao cho phù hợp, kết nối với doanh nghiệp, hiệp hội ra sao... Song hiện nay việc liên kết giữa hợp tác xã với bà con nông dân rất khó khăn do đa số hợp tác xã đều vận hành theo kiểu "mạnh ai nấy làm, thân ai nấy lo".
Để có thể khiến người trồng thanh long quy tụ về một mối, cùng nhau chia sẻ, nắm bắt thông tin, tìm hiểu thị trường, họ phải biết lắng nghe, chia sẻ thông tin vườn nhà, cũng như thu thập thông tin do thành viên khác cung cấp. Vì hiện nay, sản xuất và cung ứng thanh long cho thị trường chủ yếu đến từ các hộ nông dân, tỷ lệ doanh nghiệp tham gia vào vùng nguyên liệu còn thấp, nên việc cầm trịch để cây thanh long thuận lợi vẫn còn gặp nhiều trở ngại.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, muốn cây thanh long phát triển thì người trồng thanh long phải vào một tổ chức, tất cả đều phải rèn luyện và thực hiện tư duy "buôn có bạn, bán có phường", từ bỏ thói quen mạnh ai nấy làm thì mới không tạo sơ hở cho thương lái, thị trường khó mà ép giá.
Bên cạnh đó, hiện nay các địa phương cũng quy hoạch lại diện tích trồng thanh long, hạn chế tình trạng dân trồng tự phát ngoài vùng quy hoạch để dần giảm sản lượng. Thậm chí chủ động chuyển một số diện tích trồng thanh long sang loại cây trồng khác hiệu quả hơn. Có như vậy, người trồng thanh long mới trở nên chuyên nghiệp hơn, trái thanh long được nâng cao chất lượng, vượt qua được những biến động khắc nghiệt của thị trường.
Giá dừa giảm mạnh, Bến Tre kiến nghị hỗ trợ xuất khẩu dừa và các sản phẩm dừa Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Minh Cảnh vừa ký công văn kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương hỗ trợ tỉnh Bến Tre đẩy mạnh tiêu thụ dừa và các sản phẩm dừa. Qua đó, góp phần giải quyết những khó khăn cho ngành dừa, giúp người nông dân trong tỉnh ổn định cuộc...