Phát huy tiềm năng phát triển du lịch ở vùng Công viên địa chất Lạng Sơn

PV06:45 09/11/2024

Công viên địa chất Lạng Sơn có hệ sinh thái đặc biệt, điển hình là ở Khu Dự trữ thiên nhiên Hữu Liên đã ghi nhận được 794 loài thực vật bậc cao, 57 loài thú, 23 loài bò sát, 14 loài lưỡng cư.

Trũng Na Dương, huyện Lộc Bình, được hình thành cách ngày nay khoảng 40 triệu năm. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)

Công viên ịa chất Lạng Sơn có phạm vi thuộc 8 huyện, thành phố gồm Bắc Sơn, Chi Lăng, Hữu Lũng, Lộc Bình, Văn Quan và thành phố Lạng Sơn (cùng một phần địa giới hành chính của huyện Bình Gia và một phần địa giới hành chính của huyện Cao Lộc) với tổng diện tích hơn 4.840km2 và dân số gần 627.000 người, tương ứng khoảng 58% diện tích và 78% dân số toàn tỉnh.

Công viên địa chất Lạng Sơn có hệ sinh thái đặc biệt, điển hình là ở Khu Dự trữ thiên nhiên Hữu Liên với diện tích 8.293,4ha đã ghi nhận được 794 loài thực vật bậc cao có mạch thuộc 162 họ, với 31 loài được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam; 57 loài thú, 23 loài bò sát, 14 loài lưỡng cư.

Quá trình karst hóa cùng với các điều kiện về địa hình, khí hậu, thủy văn và một số điều kiện khác đã tạo cho vùng Công viên Địa chất Lạng Sơn một hệ thống hang động đá vôi đẹp, đồ sộ, độ dài lớn.

Trong hang có nhiều thạch nhũ với nhiều dạng hầu hết đều được bảo tồn nguyên vẹn.

Về mặt cấu trúc khối karst hóa nằm trong vùng Công viên địa chất Lạng Sơn là một phức nếp lồi lớn bị chia cắt thành những khối riêng lẻ với nhiều vết nứt tạo điều kiện cho sự thâm nhập của sông suối vào hệ thống hang động.

Video đang HOT

Hang động Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn chứa đựng nhiều giá trị khảo cổ, văn hóa, lịch sử. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)

Công viên Địa chất Lạng Sơn được Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn quyết định thành lập từ năm 2021, bao gồm 38 điểm tham quan thuộc 4 tuyến du lịch đó là: Khám phá Thế giới Thượng ngàn; hành trình về miền Thiên giới; cuộc sống dân dã nơi trần thế và đường đến Thủy cung.

Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, điều tra và khảo sát thực địa nhiều thập kỷ nay, các nhà khoa học trong nước và quốc tế đã khẳng định rằng tỉnh Lạng Sơn có đầy đủ các giá trị có ý nghĩa toàn cầu để có thể xây dựng, phát triển một công viên địa chất toàn cầu.

Ngày 8/9, trong khuôn khổ Hội nghị Quốc tế lần thứ 8 Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Phiên họp Hội đồng Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO diễn ra tại tỉnh Cao Bằng (Việt Nam) đã tiến hành họp, đánh giá và biểu quyết công nhận Công viên địa chất Lạng Sơn là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.

Việc công nhận Công viên địa chất Lạng Sơn là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO sẽ giúp cho tỉnh Lạng Sơn có thêm động lực cũng như cơ hội tập trung nguồn lực hơn nữa để tăng cường, đẩy mạnh công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản địa chất, di sản văn hóa, lịch sử, khảo cổ, đa dạng sinh học, cũng như các danh lam thắng cảnh đặc sắc của tỉnh Lạng Sơn.

Công viên địa chất Lạng Sơn sẽ nhận Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu UNESCO, dự kiến vào năm 2025 tại Chile.

Trong nỗ lực phát huy tiềm năng phát triển du lịch ở Công viên Địa chất Lạng Sơn, trong hai ngày (5-6/11), Ban Quản lý Công viên địa chất Lạng Sơn phối hợp với Công ty Cổ phần Việt Nam Expeditions, Thành viên Hiệp hội Hang động Mỹ, tổ chức đoàn khảo sát, đánh giá xúc tiến kế hoạch hợp tác khai thác tiềm năng phát triển du lịch hang động ở đây.

Trong chương trình, đoàn đã khảo sát thực địa hang Tối và hang Khuôn Bồng (huyện Bắc Sơn); khảo sát hang Nước (huyện Hữu Lũng).

Đoàn chuyên gia UNESCO cùng lãnh đạo tỉnh, đại diện các sở, ban, ngành, địa phương tỉnh Lạng Sơn thực địa tại hang Keng Tao, Khu Du lịch sinh thái suối Mỏ Mắm, xã Chiến Thắng, huyện Bắc Sơn. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)

Tại các điểm đến, đoàn đã trực tiếp khảo sát một số tuyến đường di chuyển đến các điểm du lịch hang động giàu tiềm năng trên địa bàn huyện Bắc Sơn và Hữu Lũng. Đồng thời, lựa chọn một số điểm nổi bật về phong cảnh, văn hóa kết nối với điểm du lịch hang động để ghi lại hình ảnh đẹp, xây dựng video clip du lịch phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá.

Qua khảo sát, các thành viên trong đoàn đã trao đổi, thảo luận, phân tích những thuận lợi, khó khăn, từ đó thống nhất, đưa ra định hướng làm cơ sở hợp tác lâu dài, thúc đẩy phát triển du lịch hang động vùng Công viên Địa chất Lạng Sơn.

Trước đó, tại thành phố Lạng Sơn, Ban Quản lý Công viên Địa chất Lạng Sơn đã giới thiệu với các đại biểu thuộc Công ty Cổ phần Việt Nam Expeditions về quá trình hình thành và phát triển của Công viên Địa chất Lạng Sơn, các tuyến điểm du lịch; tiềm năng, khai thác các hang động trở thành các điểm đến có sức hút đối với du khách trong nước và quốc tế; nhu cầu hợp tác đối với các chuyên gia để phát triển du lịch hang động trong vùng.

Chuyến khảo sát là cơ sở để huy động các doanh nghiệp kinh doanh du lịch đầu tư, khai thác các sản phẩm du lịch mới. Qua đó, góp phần phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá điểm đến, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến với tỉnh Lạng Sơn nói chung và Công viên Địa chất Lạng Sơn nói riêng

Trũng Na Dương "Viên ngọc sáng" của Công viên địa chất Lạng Sơn

Trũng Na Dương còn được gọi là vùng bồn địa Na Dương cách thành phố Lạng Sơn khoảng 32 km về phía Đông theo quốc lộ 4B, bao gồm thị trấn Na Dương và một số xã lân cận mỏ than Na Dương, thuộc địa phận huyện Lộc Bình.

Được đánh số điểm 34 trong tổng số 37 điểm tham quan thuộc 4 tuyến du lịch vùng Công viên địa chất (CVĐC), đây là điểm di sản địa chất đặc biệt, quan trọng nhất trong tổng số 7 điểm di sản địa chất của CVĐC Lạng Sơn.

Một phần mỏ than Na Dương

Trũng Na Dương là 1 trong 5 vùng trũng được hình thành từ kết quả của hoạt động dịch trượt đới đứt gãy địa chất Cao Bằng - Tiên Yên. Tại đây, quá trình khai thác tại mỏ than Na Dương đã vô tình phát hiện nhiều hóa thạch động thực vật dưới các lớp trầm tích kỷ Đệ Tam niên đại từ 39 đến 5 triệu năm cách ngày nay, có giá trị quan trọng trong nghiên cứu khoa học cổ sinh và khoa học Trái Đất. Bể trầm tích Na Dương đánh giá là bể than nâu lửa trên đất liền lớn nhất Việt Nam với trữ lượng trên 100 triệu tấn. Bể có hình dạng elip theo trục Đông Bắc - Tây Nam, chiều rộng khoảng 18 km, chiều dài 25 km, tổng diện tích khoảng 80km2. Theo kết quả khảo sát địa chất, bồn trũng sâu khoảng 570m, trong đó hệ tầng Na Dương nằm phía dưới dày khoảng 240m, chuyển tiếp lên hệ tầng Dinh Chùa phía trên dày khoảng 300m. Tại moong khai thác than lộ thiên, phần trên của hệ tầng Na Dương lộ ra dày khoảng 140m.

Từ hàng chục triệu năm trước, nơi đây vốn là đồng bằng bị nâng lên hạ xuống do hoạt động kiến tạo địa chất, dần bị đầm lầy hóa với sự phát triển của hồ và đầm lầy đan xen, tạo điều kiện cho thực vật phát triển mạnh và dần tích tụ, bị chôn vùi tạo thành than dưới môi trường nước hồ hiếm khí. Tại đây, ngoài tài nguyên than đá thuận tiện khai thác còn ẩn chứa rất nhiều tài nguyên di sản địa chất quý báu, độc đáo về cổ sinh địa tầng, cổ địa lý, cổ môi trường... thể hiện một lịch sử phát triển địa chất và kiến tạo hấp dẫn thú vị, thu hút nhiều nhà địa chất, khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu.

Ở mỏ than Na Dương cho đến nay các nhà khoa học đã phát hiện và nghiên cứu nhiều bộ sưu tập khổng lồ dấu tích hóa thạch của các loài động vật, thực vật đa dạng, độc đáo, sống cách ngày nay từ khoảng 20 - 30 triệu năm, nhiều giống loài hiện còn tồn tại. Từ năm 1992 hóa thạch một loài cá sấu nhỏ đã được phát hiện. Kể từ đó có thêm hàng loạt phát hiện mới về hóa thạch với các chi loài động thực vật được công bố.

Về thực vật, các hóa thạch tại đây đã chứng minh sự tồn tại của những khu rừng ẩm ướt nhiệt đới, cận nhiệt đới. Các loài thực vật giàu chất nhựa phát triển ở những vùng khí hậu ôn đới ẩm hoặc cận nhiệt đới, nhiệt đới nóng ẩm như họ Cử, họ Sồi, long não, dâu tằm, thị, đa...và một số loài thực vật bậc thấp.

Hóa thạch động vật rất phong phú bao gồm động vật thân mềm, động vật có xương sống như cá, rùa, cá sấu và đặc biệt là hóa thạch động vật có vú (anthracotheres, tê giác, linh trưởng)... Nhiều loài và chi đã được đặt tên địa phương như: ốc nước ngọt Bacbotricula, vẹm Unionid (5 loài), cá (9 loài), rùa (5 - 6 loài), cá sấu (3 loài, trong đó có tên Orientalosuchus naduongensis), "quái thú than" anthracotheres , đặc biệt là tê giác Epiaceratherium naduongense và linh trưởng mũi cong Anthradapis vietnamensis. Các nhà nghiên cứu đã đưa ra bằng chứng chứng minh các loài động vật có vú tại trũng Na Dương là thủy tổ của các loài tê giác và "quái thú than" tại châu Âu. Điều đó khẳng định mối liên hệ địa sinh học chặt chẽ giữa hệ động vật có vú ở Na Dương và châu Âu, làm nổi bật tầm quan trọng của của Đông Nam Á như một khu vực nguồn cho sự phân tán động vật có vú xuyên lục địa dọc theo rìa phía Bắc đại dương cổ.

Lịch sử phát triển bể trầm tích Na Dương, cơ chế thành tạo bể than cũng như tiến trình phát triển của hệ động, thực vật phong phú với nhiều giống loài độc đáo đã tạo ra các giá trị khoa học nổi bật và hấp dẫn, làm nên sự khác biệt tiêu biểu của CVĐC Lạng Sơn. Địa điểm được nhiều ấn phẩm quốc tế đánh giá là "một cánh cửa đặc biệt nhìn vào các hệ sinh thái Eocene từ Đông Nam Á", "chìa khóa để hiểu về quá trình tiến hóa lưu vực Paleo-gene...", là "mối liên kết địa sinh học chặt chẽ giữa các quần thể động vật có vú Eocene từ Na Dương và Châu Âu làm nổi bật tầm quan trọng của Đông Nam Á như một khu vực nguồn cho sự phân tán của động vật có vú xuyên lục địa dọc theo rìa phía bắc đại dương cổ", nơi lưu giữ những phức hệ hóa thạch cổ sinh phong phú, đa dạng, hệ thực vật đặc trưng cho điều kiện môi trường cổ rừng nhiệt đới sông hồ, đầm lầy trong quá khứ.

Nhận thức được những giá trị đó, hiện nay, CVĐC Lạng Sơn đang tích cực tham mưu, hợp tác với Công ty Than Na Dương để phối hợp xây dựng, phát triển địa điểm thế giới đầm hồ Na Dương thành một điểm tham quan nổi bật. Dự án triển khai tại đây có diện tích khoảng hơn 5.800m2 bao gồm các hạng mục đài quan sát ngắm cảnh, bãi đỗ xe, nhà chờ, nhà vệ sinh, con đường tham quan và một bảo tàng trưng bày hóa thạch cổ sinh ngoài trời phục vụ du khách và nhân dân đến tham quan tìm hiểu, nghiên cứu khoa học. Đây sẽ là điểm đến hấp dẫn trên tuyến tham quan số 4, được coi như một "cửa sổ" mở ra cái nhìn về thế giới đầm hồ cổ đại, là viên ngọc sáng của CVĐC Lạng Sơn.

Giá trị địa chất và cảnh quan trong vùng Công viên địa chất Lạng Sơn Được thành lập từ năm 2021, quá trình khảo sát đánh giá bước đầu xác định Công viên địa chất Lạng Sơn (CVĐC Lạng Sơn) tiềm ẩn nhiều giá trị tiêu biểu về di sản địa chất và cảnh quan thiên nhiên, trong đó có những điểm di sản quan trọng tầm cỡ quốc tế và toàn cầu: Địa chất và trầm tích...