Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong xây dựng đất nước
Nhân kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2015), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có bài viết với nhan đề: “Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước”, gửi gắm tình cảm và tâm huyết của mình tới đội ngũ những người làm báo cả nước.
TTXVN trân trọng giới thiệu bài viết:
Trong niềm vui kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, tôi xin gửi tới toàn thể đội ngũ những người làm báo cả nước lời thăm hỏi ân cần và lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Chúc báo chí nước nhà ngày càng phát triển, đồng hành cùng công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước, vì cuộc sống hạnh phúc của nhân dân.
Xã hội càng phát triển thì báo chí càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống hằng ngày của mỗi quốc gia, dân tộc. Đó vừa là niềm vinh dự lớn, vừa đặt ra những yêu cầu và trách nhiệm nặng nề đối với những người làm báo. Không phải ngẫu nhiên mà ngay trong hành trình bôn ba đi tìm đường cứu nước, nhất là chuẩn bị cho việc thành lập chính đảng để lãnh đạo cách mạng, đồng chí Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đã xuất bản Báo Thanh Niên, ngày 21/6/1925.
Người cho rằng, muốn làm cách mạng, trước hết phải truyền bá tư tưởng cách mạng – tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin; phải vận động, tổ chức, tập hợp lực lượng cách mạng. Báo chí cách mạng là công cụ cực kỳ quan trọng để làm nhiệm vụ đó; báo chí cách mạng còn là vũ khí sắc bén thúc đẩy xã hội không ngừng tiến lên.
Báo chí phải chống “văn hóa” lai căng.
90 năm qua, nền Báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và lãnh đạo, đã luôn đồng hành cùng những chặng đường đấu tranh kiên cường của Đảng ta, nhân dân ta, vì độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội. Trong các cuộc kháng chiến anh dũng chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, báo chí nước ta đã trở thành một binh chủng quan trọng trên mặt trận tư tưởng; nhiều tác phẩm báo chí đã thực sự là “lời hịch cách mạng”, “tiếng gọi non sông” thúc giục đồng bào cả nước cùng ra trận. Từ trong máu lửa chiến tranh, hàng trăm nhà báo – chiến sĩ của chúng ta đã anh dũng hy sinh, góp phần tô thắm thêm trang sử vẻ vang của báo chí cách mạng, của dân tộc Việt Nam Anh hùng.
Bước vào thời kỳ đổi mới, gần 30 năm qua, báo chí đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có đóng góp to lớn vào sự nghiệp chung của cả dân tộc. Những người làm báo tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Các nhà báo luôn bám sát thực tiễn sinh động, xông pha nơi đầu sóng, ngọn gió, thông tin kịp thời, phân tích sâu sắc những diễn biến hằng ngày trên các lĩnh vực, ở khắp mọi miền của Tổ quốc; phản ánh, tuyên truyền, nhân lên các điển hình tiên tiến; chủ động đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, trì trệ, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc; tham gia phản bác các luận điệu thù địch, xuyên tạc; bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng.
Báo chí còn tích cực tham gia giám sát, phản biện, đóng góp ý kiến xây dựng các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Báo chí góp công lớn trong việc mở rộng quan hệ đối ngoại, đưa Việt Nam đến với bạn bè thế giới; đóng góp tích cực vào việc quảng bá, giới thiệu đất nước, con người, văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế, đồng thời là cầu nối quan trọng giúp bạn đọc trong nước hiểu biết nhiều hơn về tình hình khu vực và thế giới.
Tóm lại, báo chí đã đóng góp quan trọng vào công cuộc đổi mới đất nước; đồng thời chính trong quá trình đổi mới đất nước mà báo chí và đội ngũ những người làm báo nước ta không ngừng phát triển và trưởng thành về mọi mặt. Có thể nói, chưa bao giờ chúng ta có nhiều loại hình báo chí với đội ngũ những người cầm bút hùng hậu như hiện nay.
Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, cả nước hiện có 849 cơ quan báo in, 67 đài phát thanh – truyền hình, 98 báo, tạp chí điện tử, một hãng Thông tấn quốc gia. Nếu năm 2009 mới có 31 nghìn người làm việc trong lĩnh vực báo chí thì đến nay lực lượng ấy đã là 35 nghìn người, trong đó có gần 18 nghìn là nhà báo chuyên nghiệp; tỉ lệ người làm báo có trình độ đại học và trên đại học là 95,9%.
Nhìn lại chặng đường 90 năm qua, chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào về những đóng góp to lớn và sự phát triển, trưởng thành của Báo chí cách mạng Việt Nam.
Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế để phát triển nhanh và bền vững đất nước. Đây là sự nghiệp vô cùng to lớn; bên cạnh thời cơ, thuận lợi là cơ bản, khó khăn, thách thức cũng không nhỏ, đòi hỏi toàn xã hội phải có sự đồng tâm nhất trí cao, quyết tâm nỗ lực lớn, có niềm tin vững chắc và ý chí, nghị lực phi thường.
Báo chí phải làm sao để góp phần tạo nên sự đồng tâm và sức mạnh tổng hợp to lớn cho cách mạng. Mỗi nhà báo, cơ quan báo chí cần phát huy truyền thống vẻ vang do các thế hệ những người làm báo bồi đắp suốt 90 năm qua, xây dựng bản lĩnh chính trị, nêu cao trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân và đạo đức nghề nghiệp để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị của mình, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và lòng mong đợi của nhân dân.
Do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, người làm báo hiện nay có nhiều lợi thế, nhất là trong khai thác thông tin, chỉ vài phút vào Internet là có thể biết cả thế giới có việc gì đang diễn ra; do sự phát triển của các loại hình báo chí mà chúng ta có thể lựa chọn sử dụng bất kỳ một sản phẩm báo chí nào. Điều ấy trong thời kỳ kháng chiến trước đây không thể nào có được.
Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển về quy mô, tính chất, mang nhiều tiện ích đến cho người đọc, người xem, người nghe, thì lòng tin vào báo chí cũng có mặt đang bị giảm sút đáng lo ngại. Đó là do không ít thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng hiện nay thiếu trung thực, phiến diện một chiều, thậm chí là xuyên tạc, sai sự thật.
Video đang HOT
Sự bùng nổ thông tin, phát triển kinh tế thị trường đòi hỏi các báo phải cạnh tranh. Cạnh tranh là để phát triển, để thu hút bạn đọc; đó phải là sự cạnh tranh lành mạnh bằng việc đưa tin nhanh nhất, chính xác, trung thực, khách quan và hấp dẫn nhất, chứ không phải bằng những thủ thuật giật gân, câu khách rẻ tiền.
Muốn thế, người làm báo phải nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, đi sâu vào cuộc sống, lăn lộn trong thực tiễn để tìm hiểu tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân, phản ánh hiện thực cuộc sống bằng tất cả tâm huyết và trách nhiệm của mình. Báo chí không chỉ thuần túy đưa thông tin mà phải có phân tích, bình luận, có định hướng để giúp người đọc, người xem, người nghe hiểu rõ cái đúng, cái sai, qua đó giúp mọi người biết bảo vệ lẽ phải, bảo vệ cái đúng, làm theo cái tốt, cái đẹp, biết ghét thói hư tật xấu và hướng tới những giá trị nhân văn cao cả, vì cuộc sống bình yên, tốt đẹp của mọi người, mọi nhà và cả xã hội.
Những yếu kém của báo chí hiện nay, trước hết là do một bộ phận người làm báo còn non kém về chính trị, nghiệp vụ, đặc biệt là thiếu trách nhiệm xã hội và vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Người đứng đầu một số cơ quan báo chí buông lỏng quản lý nội dung thông tin, quản lý đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên, quá nhấn mạnh chức năng giải trí, chạy theo lợi nhuận đơn thuần mà xem nhẹ các chức năng định hướng, giáo dục và thẩm mỹ của báo chí; thậm chí còn lợi dụng báo chí để mưu lợi cá nhân, lợi ích nhóm.
Trong kháng chiến với muôn vàn khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, cái chết luôn cận kề, nhưng nhà báo vừa cầm bút, vừa cầm súng để chiến đấu và sáng tạo nên tác phẩm báo chí, gắn kết triệu người như một, cùng hướng về một mục tiêu, đó là giải phóng đất nước, giữ vững độc lập dân tộc. Ngày nay, trong hòa bình, bên cạnh đội ngũ nhà báo chân chính, cũng có những người muốn nhân danh “nhà báo” đứng ngoài công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lợi dụng phản biện xã hội để nói lên tiếng nói lạc lõng, xa rời tôn chỉ mục đích của báo chí, thiếu trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp. Đó là điều không thể chấp nhận.
Những người làm báo chúng ta cần thấy hết vinh dự và trách nhiệm lớn lao của nghề làm báo – một nghề cao quý, thiêng liêng, nhất là trong giai đoạn cách mạng mới của đất nước, để không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao nhận thức chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là đạo đức nhà báo.
Càng đi vào phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, nhà báo càng phải nêu cao tính tiên phong trên mặt trận tư tưởng, tiếp thu các giá trị văn hóa tiên tiến của nhân loại, chống lại thứ “văn hóa” lai căng, đồi bại, xa lạ với thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ gìn và phát huy những giá trị đạo đức, bản sắc văn hóa Việt Nam, làm cho mọi người, nhất là thế hệ trẻ, hình thành và phát triển nhân cách, lối sống, đạo đức, tâm hồn của con người Việt Nam.
Trong thời đại bùng nổ thông tin, nhà báo cách mạng lại càng phải có bản lĩnh cách mạng, giữ vững vai trò định hướng thông tin, đồng thời đáp ứng tốt nhất quyền thông tin của các tầng lớp nhân dân. Nói cách khác, nhà báo cách mạng phải có tinh thần cách mạng, đó là tinh thần tiến công, đấu tranh loại bỏ cái xấu, bảo vệ cái tốt, vì sự nghiệp chung của đất nước, của nhân dân; là tinh thần tự đổi mới, tự hoàn thiện chính bản thân mình.
Các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí cần nâng cao chất lượng công tác tham mưu, xây dựng chủ trương, đường lối phát triển và quản lý báo chí, bảo đảm nguyên tắc: Báo chí luôn được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, phù hợp với thực tiễn đất nước và xu thế phát triển chung hiện nay. Báo chí phải là vũ khí sắc bén, công cụ đắc lực của Đảng trên mặt trận tư tưởng.
Nhân đây, cũng cần nhắc lại rằng, báo chí là công cụ đấu tranh xã hội, đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp. Báo chí cách mạng không chỉ là phương tiện thông tin thuần túy, càng không phải là công cụ giải trí đơn thuần, mà nó có chức năng tuyên truyền, cổ động, tập hợp và tổ chức quần chúng đấu tranh cách mạng, giáo dục và hướng dẫn hành động của các tầng lớp xã hội.
Trên thế giới, dù nói ra hay không nói ra, các thế lực chính trị, các tổ chức kinh tế, xã hội,… đều sử dụng báo chí như những công cụ phục vụ cho lợi ích của họ. Dù có nói nhiều đến tính “khách quan”, “dân chủ”, “tự do”, “giải trí”… của báo chí thì thực tế người ta vẫn sử dụng báo chí vào mục đích chính trị, coi đây là vũ khí lợi hại của họ. Ta hãy xem hằng ngày báo chí của họ nói gì? Tại sao họ chỉ đưa tin này không đưa tin khác? Họ bình luận theo chiều hướng nào? Tấn công ai và bảo vệ ai? Có thật là họ không chịu sự quản lý, chi phối của ông chủ họ không? Cho nên chúng ta không thể mơ hồ.
Không mơ hồ trước hết về bản chất, chức năng của báo chí, để từ đó xác định rõ chỗ đứng, góc nhìn và cách nhìn của mình trong việc thu nhận thông tin, phân tích thông tin và công bố thông tin. Ai cũng nói là báo chí phải thông tin đúng sự thật, phải khách quan. Nhưng sự thật đó là sự thật nào? Sự thật nhìn dưới góc độ nào? Động cơ dụng ý nói ra để làm gì? Có lợi cho ai và có hại cho ai? Nói ra để xây dựng hay để phá hoại?… Đây là vấn đề mấu chốt, cực kỳ quan trọng và quyết định.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ kính yêu của Đảng ta, dân tộc ta, người thầy của báo chí cách mạng Việt Nam, đã nhiều lần khẳng định: Báo chí là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng văn hóa; cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng; cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ. Như vậy, trách nhiệm của báo chí thật hết sức nặng nề và vẻ vang.
Các tổ chức đảng, các cơ quan, đơn vị, cơ quan chủ quản vừa phải tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý, ngăn chặn tình trạng “thương mại hóa báo chí”, vừa phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong việc trao đổi, định hướng thông tin, đặc biệt là đối với các sự kiện lớn, hoặc những vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau, để kịp thời thông tin chính xác đến các tầng lớp nhân dân.
Tăng cường công tác quản lý, nhưng cũng cần cởi mở hơn trong việc cung cấp thông tin, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động báo chí, tạo tiếng nói chung, sự thống nhất cao giữa cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí với báo chí; khắc phục tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”.
Đầu tư cho phát triển báo chí theo hướng hiện đại, đồng thời thực hiện tốt quy hoạch mạng lưới báo chí. Đổi mới, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước để bảo đảm báo chí hoạt động đúng hướng, hiệu quả trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và sự bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông.
Đẩy nhanh việc cụ thể hóa thể chế hóa các quan điểm, đường lối của Đảng về báo chí và có chế tài đủ mạnh để ngăn ngừa những vi phạm trong lĩnh vực này. Quản lý tốt hơn việc sử dụng dịch vụ Internet và thông tin điện tử trên Internet. Ngăn chặn có hiệu quả tình trạng một bộ phận báo chí, xuất bản hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích, sa vào những thông tin, sản phẩm lệch lạc, thị hiếu tầm thường. Các cơ quan chủ quản với tư cách là người “chủ nhiệm tập thể” có trách nhiệm rất lớn trong việc lãnh đạo và quản lý báo chí.
Trong những ngày này, toàn Đảng ta đang tiến hành đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Để góp phần vào thành công của đại hội, các cơ quan báo chí cần nắm vững nội dung Chỉ thị số 36, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị về đại hội, có kế hoạch tổ chức tuyên truyền sâu đậm sự kiện chính trị quan trọng này.
Vừa tập trung tuyên truyền cổ vũ các phong trào thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng và các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, vừa tổ chức để các tầng lớp nhân dân đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện Đại hội. Đây là kênh thông tin quan trọng, nhằm phát huy trí tuệ, tinh thần dân chủ, tâm huyết, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng chủ trương, đường lối của Đảng.
Đây cũng là dịp để chúng ta khẳng định nhất quán quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng, kiên quyết đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc, bịa đặt của các thế lực thù địch, lợi dụng tự do, dân chủ, đòi đa nguyên, đa đảng; lợi dụng chống tham nhũng, tiêu cực, thổi phồng những yếu kém, khuyết điểm của một bộ phận cán bộ, đảng viên để quy kết, bôi xấu chế độ, kích động, làm giảm uy tín của Đảng, Nhà nước ta, gây nghi ngờ, chia rẽ nội bộ.
Báo chí phải là người đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng, tỉnh táo, cảnh giác, lấy chính thực tiễn sinh động của đất nước đổi mới để tấn công, vạch trần âm mưu thâm độc của các thế lực xấu, thù địch, củng cố lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ ta.
Theo TTXVN/Tin tức
Quy hoạch báo chí để tránh sự chồng chéo, lãng phí nguồn lực
Nhân dịp Kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2015), Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn đã dành cho báo chí cuộc trả lời phỏng vấn xoay quanh các vấn đề về quy hoạch báo chí, đạo đức người làm báo...
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn trả lời phỏng vấn báo chí.
PV: Thưa Thứ trưởng, năm 2015, Báo chí Cách mạng Việt Nam tròn 90 năm xây dựng và phát triển, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá như thế nào về sự đóng góp của các cơ quan báo chí và các nhà báo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Trong chặng đường 90 năm qua, Báo chí Cách mạng Việt Nam luôn đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và đã có những đóng góp to lớn. Ngay những ngày đầu chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng, Báo chí Cách mạng đã đi đầu trong việc tuyên truyền, quảng bá Chủ nghĩa Mác - Lênin, đưa phong trào công nhân từ tự phát lên tự giác. Khi phong trào cách mạng đã bước vào giai đoạn phát triển mới, Báo chí Cách mạng Việt Nam tiếp tục đồng hành với Đảng và dân tộc trong các cuộc kháng chiến chống hai kẻ thù xâm lược là Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ.
Tiếp tục phát huy truyền thống Báo chí Cách mạng Việt Nam, trong thời gian qua, Báo chí Việt Nam nói chung đã có những đóng góp rất quan trọng và luôn đồng hành cùng dân tộc. Và trong giai đoạn hiện nay, CNTT, mạng Internet, truyền thông mạng phát triển rất mạnh mẽ, báo chí cũng phải thay đổi để theo kịp với xu thế của thời đại. Đó chính là cái mới của báo chí hiện nay trong việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới.
Và trong công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội, Báo chí Cách mạng đã đẩy mạnh, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Đó là những công lao rất to lớn của Báo chí khi luôn đồng hành, giúp mọi người dân tin tưởng vào đường lối của Đảng, Nhà nước và Chính phủ.Theo đó, báo chí phải luôn đi đầu, thông tin nhanh nhạy, kịp thời, chính xác giúp nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về Việt Nam trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, hội nhập sâu rộng với thế giới.
Thời gian qua, báo chí đã thể hiện vai trò tiên phong, làm rõ vấn đề biển Đông, nhất là sau vụ Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam thì báo chí đã tham gia, đi cùng với lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư và ngư dân đưa tin, phản ảnh một cách kịp thời, chính xác để thông tin cho mọi người dân Việt Nam cũng như kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế hiểu rõ về chủ quyền của Việt Nam trên biển Đông. Báo chí cũng làm rõ tính chính nghĩa, tính pháp lý, căn cứ lịch sử về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Bên cạnh đó, báo chí còn tuyên truyền tốt việc ngư dân bám biển, các mô hình, tổ đội phát triển kinh tế biển; phản ánh tình hình biển Đông khá toàn diện, khẳng định người Việt Nam chúng ta thấu hiểu giá trị của hòa bình là như thế nào, trải qua các cuộc chiến tranh đã đổ biết bao xương máu, chúng ta thấy được giá trị vô cùng to lớn của hòa bình. Người Việt Nam luôn luôn khát vọng về hòa bình và mong muốn giải quyết các tranh chấp trên biển Đông bằng biện pháp hòa bình.
PV: Thực tế cho thấy, trong thời gian qua vẫn còn nổi lên tình trạng một số ít tờ báo và cá nhân nhà báo chưa hoàn thành nhiệm vụ, cá biệt vẫn còn những bài báo có nội dung thông tin thiếu chính xác, gây phản cảm và tạo những hiệu ứng không tốt trong xã hội. Vậy để quản lý tốt hơn lĩnh vực này, theo Thứ trưởng thời gian tới Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tiếp tục có những giải pháp gì để ngăn chặn tình trạng trên?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Trước hết phải khẳng định rằng những mặt tích cực của báo chí vẫn là dòng chủ đạo. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn nơi này, nơi khác báo chí chưa thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích của mình, cũng như một số phóng viên báo chí ở một số cơ quan báo chí đã vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm các quy định về tác nghiệp, cho ra đời những tác phẩm không mong muốn, làm phiền lòng không những cơ quan Đảng, Nhà nước mà còn ảnh hưởng tới nhân dân. Chính vì vậy, đối với hiện tượng này trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng như các cơ quan quản lý, chỉ đạo như Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam cũng đã đưa ra một số giải pháp để khắc phục.
Cụ thể, chúng ta vừa xây dựng xong Quy hoạch Phát triển và Quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Quy hoạch này cũng là bước để chúng ta sắp xếp lại hệ thống báo chí, làm cho báo chí phát triển mạnh lên, tránh sự chồng chéo, sai sót không đáng có. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng được giao nhiệm vụ biên soạn Dự thảo Luật Báo chí mới quy định rõ những điều báo chí được làm và không được làm. Dự thảo Luật đã tổ chức hội thảo xin ý kiến của các cơ quan có thẩm quyền, cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí tại hai khu vực Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh, và đã được đưa lên Cổng thông tin điện tử của Bộ Thông tin và Truyền thông vào tháng 4/2015 vừa qua.
PV: Quy hoạch báo chí trên thực tế đang là vấn đề rất được xã hội quan tâm. Vậy, sau khi được phê duyệt, diện mạo báo chí trong nước sẽ thay đổi như thế nào và mục tiêu lớn nhất của Quy hoạch báo chí là gì, thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Quy hoạch báo chí đã được Trung ương thảo luận, Bộ Chính trị cho ý kiến chỉ đạo và hiện Quy hoạch đang chờ được phê duyệt. Phải nói rằng, Quy hoạch báo chí là bước tiến rất quan trọng nhằm mục tiêu để báo chí phát triển tốt hơn, mạnh hơn, bắt kịp với xu thế chung của thời đại, đồng thời, tránh được sự chồng chéo và lãng phí tài nguyên, nguồn lực.Tôi tin rằng, sau khi Quy hoạch, báo chí sẽ thể hiện được vị trí, vai trò tốt hơn, hiện đại hơn, bắt kịp với xu thế chung của thời đại.
PV: Có thông tin cho rằng những tờ báo như Dân trí hay VNEconomy sẽ không còn tồn tại sau khi Quy hoạch báo chí được thông qua, liệu thông tin này có xác thực không thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Tôi không biết các bạn lấy thông tin này từ đâu ra và tại sao lại có thông tin như vậy. Trong định hướng chỉ đạo của Bộ Chính trị đối với Quy hoạch báo chí khẳng định: Quy hoạch báo chí là vấn đề hệ trọng, vì vậy bước đi và cách làm phải hết sức hệ trọng, cái gì dễ thì chúng ta làm trước, cái gì khó thì chúng ta làm sau. Vừa làm vừa rút kinh nghiệm, tránh làm ảnh hưởng lớn đến đội ngũ những người làm báo, cơ quan báo chí.
Thứ hai, là tính đến tính đặc thù của cơ quan báo chí. Tính đặc thù là tùy thuộc vào từng tờ báo (chứ không phải tính đặc thù là do cơ quan báo chí lớn hay nhỏ), phạm vi ảnh hưởng, có tác dụng lớn đối với xã hội, lượng phát hành,... đó là những tính đặc thù cần phải xem xét. Chứ các bạn nói rằng tờ này, tờ khác như bạn vừa nêu thì tôi không biết các bạn căn cứ vào đâu để có thể đưa ra những thông tin như vậy.
PV: Thưa Thứ trưởng, truyền thông xã hội đang phát triển rất mạnh mẽ trong kỷ nguyên Internet và di động hiện nay sẽ là những thách thức không nhỏ đối với báo chí truyền thống. Vậy quan điểm của Thứ trưởng về vấn đề này như thế nào? Và với báo chí truyền thống hiện nay cần phải làm gì để duy trì vị thế của mình trước làn sóng của truyền thông xã hội?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Đây là vấn đề đang đặt ra cho không chỉ cơ quan báo chí mà cho cả những người làm công tác quản lý. Hiện nay, truyền thông xã hội đang phát triển mạnh mẽ và mỗi ngày chúng ta thấy đều có sự thay đổi rất lớn. Chính vì vậy, nó đặt ra cho các cơ quan báo chí truyền thống rất nhiều vấn đề như tính nhanh nhạy của thông tin; tính thời sự của tin tức (trước đây tin tức có thể để hàng tuần vẫn không bị lạc hậu) nhưng hiện nay chỉ sau một phút, thậm chí là vài giây đã lạc hậu. Mạng xã hội thông tin rất nhiều và đa dạng, đã đặt ra cho báo chí truyền thống, cơ quan báo chí chính thống của chúng ta phải bắt kịp được xu hướng đó để không bị lạc hậu.
Mặt khác, một vấn đề nữa đặt ra là cùng với việc cập nhật thông tin nhanh nhạy, chúng ta phải đảm bảo đúng định hướng. Đây là cái khó đặt ra cho cơ quan báo chí. Thông tin phải được kiểm chứng và xem xét một cách kỹ lưỡng. Phóng viên chỉ là một bước để chúng ta thực hiện thông tin kiểm chứng. Tòa soạn cũng phải thực hiện kiểm chứng thông tin để đảm bảo tính chính xác của thông tin.
Trên thực tế, chúng ta thấy không ít cơ quan báo chí, báo điện tử và mạng xã hội khi đưa ra một thông tin không những không chính xác còn xâm phạm đến đời tư, xâm phạm đến lợi ích cá nhân, tập thể. Ví dụ ở Huế vừa qua đưa tin cháu bé học lớp 7 có thai, sau đó mạng xã hội tung lên, một số cơ quan báo chí của chúng ta nhảy vào đưa thông tin thiếu kiềm chế đã làm cháu bé 13 tuổi bỏ học, sau đó cùng bạn trai tự tử. Sự việc này đã đặt ra vấn đề đạo đức của người làm báo trong thời đại kỹ thuật số. Bởi vậy, trong thời đại bùng nổ thông tin và thời đại thông tin số như hiện nay thì người làm báo phải đặt đạo đức của mình lên trên hết.
PV: Trong xu thế cạnh tranh thông tin giữa các cơ quan báo chí và sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số, theo Thứ trưởng, nhà báo cần phải hội tụ những điều kiện nào?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, trước hết người làm báo phải có tâm, có tầm và có tài. Trước hết phải đặt cái tâm của mình lên trên, đưa tin nhằm mục đích gì, đưa tin đó có lợi hay không, có xâm phạm đến lợi ích cá nhân của người khác hay không, tác động của nó như thế nào... Do đó, cái tâm của người làm báo phải đặt lên hàng đầu và cái tầm của người làm báo phải bao quát hết toàn bộ vấn đề, nội dung liên quan đến tác phẩm khi mình đưa lên nó ảnh hưởng như thế nào. Sau đó mới đặt đến cái tài thể hiện trong bài viết thế nào cho phù hợp.
Tính nhanh nhạy của nhà báo, của người làm báo là rất cần thiết, tuy nhiên cái nhanh nhạy đó phải thông qua thực tiễn và bằng thực tiễn của mình. Chứ hiện nay tôi thấy, nhiều nhà báo, phóng viên lướt web, lên facebook, lấy thông tin, xào xáo lại rồi đăng đã xâm phạm quyền tác giả. Ví dụ trận lốc xoáy mới đây tại Hà Nội, tôi được biết một số nhà báo không có mặt tại hiện trường, khi nghe tin thấy, xem trên facebook chỗ này, chỗ khác có cây đổ, nhà tốc mái rồi xào xáo lại, coi đó là tin tổng hợp của mình, thậm chí là lấy ảnh của đồng nghiệp. Cái này tôi đã nhắc nhở một số cơ quan báo chí.
PV: Thời gian qua, sự đe dọa, hành hung các nhà báo có diễn biến phức tạp, với tư cách là người quản lý báo chí, Thứ trưởng nhìn nhận về vấn đề này như thế nào?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Thủ tướng Chính phủ đã có quy định về quy chế phát ngôn. Tất cả các địa phương, cơ quan, đơn vị phải có người phát ngôn đại diện của cơ quan và địa phương mình. Trách nhiệm của địa phương, các cơ quan, đơn vị cung cấp thông tin phải đầy đủ, chính xác, kịp thời cho các cơ quan báo chí thuộc thẩm quyền của mình. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về các cơ quan và địa phương. Thứ hai, nếu các cơ quan, đơn vị địa phương cung cấp thông tin không kịp thời, không chính xác cho báo chí dẫn đến những thông tin sai lệch, ảnh hưởng tới chất lượng tác phẩm báo chí, cũng như cơ quan báo chí thì trách nhiệm đó trước hết thuộc về địa phương, cơ quan, đơn vị cung cấp thông tin.
Tuy nhiên, đối với những người làm báo chân chính, chúng ta cần nhận rõ trách nhiệm của mình khi có thông tin mà chưa được kiểm chứng thì phải cân nhắc cẩn trọng, tránh xảy ra sơ xuất, sai sót đáng tiếc. Thông tin phải nhiều chiều, chúng ta làm tin không thể theo kiểu truyện ngụ ngôn trước kia. Phải xem xét, đánh giá một cách toàn diện vấn đề. Tôi mong các nhà báo làm tin bài trong thời đại công nghệ số hiện nay phải có cái nhìn toàn diện, khách quan, chính xác.
Còn hiện tượng hành hung nhà báo và mới đây nhất là hai nhà báo ở Báo Giao thông Vận tải là một điều đáng tiếc. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy trong giới chúng ta cũng có người sử dụng, câu kết đối với xã hội đen, hành hung đồng nghiệp của mình, đây là hành động rất đáng lên án và chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng phải vào cuộc bảo vệ lẽ phải, bảo vệ những nhà báo tác nghiệp chân chính, một cách an toàn nhất. Hội Nhà báo và cơ quan quản lý nhà nước chúng tôi sẽ lên tiếng để bảo vệ những nhà báo chân chính, bảo vệ đồng nghiệp của mình.
PV: Nhân dịp Kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, xin Thứ trưởng có vài lời chúc gửi tới những người làm báo?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Tôi mong báo chí chúng ta tiếp tục phát triển, học tập cha anh đi trước, phải lắng nghe và thấu hiểu, để có những tác phẩm chất lượng tốt và có ích hơn cho xã hội. Phải không ngừng học tập, rèn luyện để có Tâm - có Tầm - có Tài.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.
Theo Ngô Xuân Lộc
Trang thông tin điện tử Bộ Thông tin và Truyền thông
Đề án quy hoạch báo chí khiến anh em báo chí "tâm tư" Tai buôi găp măt Ky niêm 90 năm Ngay bao chi cach mang Viêt Nam do Bô Thông tin va Truyên thông tô chưc chiêu 19/6, Tổng biên tập Báo Tiền Phong chia sẻ, đê an quy hoach lai bao chi đang khiên anh em trong giơi bao chi co "nhiêu tâm tư". "Ngươi phat ngôn" không bao giơ noi gi! Bô trương...