Phát hiện “siêu sét” sáng hơn 1000 lần so với thông thường

Các nhà khoa học vừa phát hiện ra hoạt động của tia sét được gọi là “ siêu sét” dữ dội, sáng hơn tới 1000 lần so với các tia sét thông thường.

Nhấn để phóng to ảnh

Quan sát đến từ các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos của Mỹ, những người đã sử dụng vệ tinh để đo các hiện tượng sét cực mạnh.

Nhà khoa học khí quyển Michael Peterson cho biết: “Chúng tôi muốn xem ranh giới tia sét thực sự là gì. Đó là về độ lớn và độ sáng của chúng”.

Các siêu tia sét lần đầu tiên được phát hiện từ dữ liệu vệ tinh vào những năm 1970, được mô tả là có ánh sáng vượt trội so với các tia sét trung bình bằng hệ số 100 hoặc hơn.

Kể từ đó, các nhà khoa học khí quyển đã tranh luận về điều gì thực sự được coi là siêu tia sét, bởi vì các phép đo được thực hiện bởi các dụng cụ khác nhau có thể khác nhau.

“Khi bạn nhìn thấy một tia chớp từ không gian, nó sẽ trông mờ hơn rất nhiều so với khi bạn nhìn thấy nó từ mặt đất vì các đám mây chặn một phần ánh sáng”, Peterson giải thích.

Cũng có câu hỏi đặt ra là liệu các siêu sét có siêu tăng áp do một hiện tượng độc đáo nào đó hay chúng chỉ là những tia sét lớn hơn, sáng hơn so với các loại sét thông thường.

Peterson, người đã phát hiện một số vụ sét kỷ lục trong những năm gần đây, thông tin: “Hiểu được những sự kiện cực đoan này là rất quan trọng vì nó cho chúng ta biết khả năng của sét”.

Trong một nghiên cứu mới, Peterson và đồng nghiệp của ông Erin Lay đã phân tích dữ liệu được thu thập bởi Bản đồ tia chớp địa tĩnh của NASA, một máy dò được gắn với các vệ tinh thời tiết và được gửi vào quỹ đạo để ghi lại các tia chớp, cả ngày và đêm, trên châu Mỹ và các đại dương lân cận cứ sau hai phần nghìn giây.

Các nhà nghiên cứu đã tổng hợp dữ liệu trong hai năm về các tia sét chiếu sáng hơn 100 lần so với một tia sét điển hình được phát hiện từ không gian và phát hiện ra khoảng 2 triệu sự kiện đủ cường độ để được gọi là siêu sét.

Khi các nhà nghiên cứu nâng vạch các sự kiện sét sáng hơn ít nhất 1000 lần so với một tia sét thông thường, họ đã xác định được các điểm nóng chính của hoạt động siêu chớp đầy năng lượng.

Các trường hợp siêu sét nhiều nhất tập trung ở miền Trung nước Mỹ và ở lưu vực Rió de La Plata, trải dài qua Uruguay, Paraguay, và một phần của Argentina, Brazil.

Tuy nhiên, máy dò có thể không nắm bắt được mọi siêu sét. Mặc dù các vệ tinh được gắn cố định ở châu Mỹ, từ Alaska ở phía bắc đến mũi phía nam của Argentina, máy dò đo các siêu sét, nhưng không nhất thiết là các tia chớp mạnh nhất, nếu chúng xảy ra ngắn hơn 2 mili giây.

Các tác giả nghiên cứu cho biết: “Tổng năng lượng để sàng lọc các trường hợp tia sét sáng nhất sẽ bỏ lỡ các xung quang học thời gian ngắn nhưng cực kỳ mạnh mẽ”.

Tuy nhiên, có sự trùng lặp đáng kể với các siêu sét được các nhà nghiên cứu xác định trong một nghiên cứu thứ hai, phân loại các siêu sét theo công suất cực đại của chúng, giống như cách mà những sự kiện cực đoan này lần đầu tiên được xác định.

Trong nghiên cứu thứ hai, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu trong 12 năm từ một vệ tinh khác và tính các siêu sét nếu chúng tạo ra 100 gigawatt điện. Để so sánh, đó là một lượng điện nhiều hơn tất cả các tấm pin mặt trời ở Mỹ cộng lại.

Peterson nói: “Một tia sét thậm chí còn vượt quá 3 terawatt công suất – mạnh hơn hàng nghìn lần so với tia sét thông thường được phát hiện từ không gian”.

Các siêu sét mạnh nhất tạo ra hơn 350 gigawatt điện là kết quả của các sự kiện đám mây với mặt đất tích điện dương hiếm gặp, chứ không phải là các sự kiện đám mây với mặt đất tích điện âm, đặc trưng cho hầu hết các vụ sét đánh.