Phát hiện sao lùn trắng đầu tiên trong hệ sao nhị phân

Nguyễn Thị Mẫn11:32 19/03/2020

Ngôi sao lùn trắng này có khối lượng bằng khoảng 0,325 lần Mặt Trời, có thành phần chủ yếu là helium.

Các nhà thiên văn học từ Đại học Sheffield của Anh hôm 16/3 công bố trên tạp chí Nature Astronomy, cho biết, lần đầu tiên phát hiện một ngôi sao lùn trắng bên trong hệ sao đôi, còn được gọi là sao nhị phân, có tên là SDSS J115219.99 024814.4, bao gồm hai ngôi sao đồng hành quay quanh nhau và định kỳ che khuất nhau khi quan sát từ Trái Đất.

Theo Tiến sĩ Steven Parsons, trưởng nhóm nghiên cứu từ Đại học Sheffield, ngôi sao lùn trắng này có khối lượng bằng khoảng 0,325 lần Mặt Trời. Nó có thành phần chủ yếu là helium, khác với hầu hết ngôi sao lùn trắng thông thường được tạo thành từ carbon và oxy. Nguyên nhân có thể do tác động của ngôi sao đồng hành.

Xung ánh sáng phát ra từ sao lùn trắng được chụp bởi máy ảnh tốc độ cao HiPERCAM. Ảnh: Phys

“Chúng tôi sử dụng chuyển động của hệ sao nhị phân và hiện tượng thiên thực để đo khối lượng và bán kính của ngôi sao lùn trắng, giúp xác định thành phần tạo nên nó”, Parsons giải thích. “Điều thú vị là hai ngôi sao trong hệ thống nhị phân này đã tương tác với nhau trong quá khứ, dẫn đến sự chuyển vật chất qua lại giữa chúng”.

Video đang HOT

Sao lùn trắng là phần lõi còn sót lại sau khi một ngôi sao có khối lượng thấp và trung bình tiêu thụ hết nhiên liệu phản ứng hạt nhân và chết đi. Việc phát hiện những thiên thể đặc biệt này có thể cung cấp những hiểu biết chính xác về cấu trúc và sự tiến hóa của những ngôi sao giống như Mặt Trời.

Bên cạnh sao lùn trắng, mới đây, dữ liệu thu thập từ kính viễn vọng SpecULOOS giúp các nhà thiên văn học khám phá một hệ sao lùn nâu nhị phân mới trong chòm sao Thiên Bình.

Sao lùn nâu là những thiên thể đặc biệt trong vũ trụ. Chúng quá lớn để được coi là một hành tinh, đồng thời quá nhỏ để trở thành một ngôi sao. Trong nỗ lực tìm kiếm các ngoại hành tinh xung quanh một sao lùn nâu đã được biết đến, có tên là 2M1510A, các nhà thiên văn học quốc tế thuộc dự án SpecULOOS đã tình cờ phát hiện hệ sao lùn nâu nhị phân đặc biệt hiếm trong vũ trụ.

Ngay trong những quan sát thử nghiệm đầu tiên sau khi lắp đặt kính viễn vọng SpecULOOS tại một đài thiên văn ở Chile, nhóm nghiên cứu đã nhận thấy sự suy giảm độ sáng bất thường của 2M1510A kéo dài khoảng 90 phút. “Điều này cho thấy thiên thực vừa diễn ra trên ngôi sao lùn nâu này”, Tiến sĩ Michal Gillon, tác giả chính của dự án SpecULOOS cho biết.

Vũ Đậu (T/h)

Theo doisongphapluat.com

Phát hiện thêm 139 hành tinh nhỏ ngay trong Hệ Mặt trời

139 hành tinh nhỏ, còn gọi là 'hành tinh vi hình' đã lộ diện trong vùng tối phía sau Sao Hải Vương, có thể là manh mối dẫn đến 'hành tinh thứ chín'.

Các thiên thể đặc biệt đã được phát hiện nhờ Camera Năng Lượng Tối, một thiết bị tối tân được gắn trên Kính viễn vọng Victor Blanco tại Cerro Tololo Inter-American của Mỹ đặt tại Chile.

Chúng được gọi là những 'vật thể xuyên Sao Hải Vương' (TNO), cách mặt trời khoảng 30-90 đơn vị thiên văn (1 đơn vị thiên văn là khoảng cách từ mặt trời đến trái đất) thuộc đạng hành tinh nhỏ. Hành tinh nhỏ hay hành tinh vi hình là thuật ngữ thiên văn dùng để chỉ những vật thể nhỏ hơn các hành tinh và hành tinh lùn, nhưng lớn hơn các tiểu hành tinh và không phải là sao chổi.

Hệ thống Kính viễn vọng Victor Blanco - ảnh: Fermilab

Theo nghiên cứu vừa công bố trên The Astrophysical Journal Supplement Series này, tổng cộng đã có 316 TNO được ghi nhận trong dữ liệu của Camera Năng Lượng Tối, nhưng chỉ có 139 hành tinh nhỏ nói trên là chưa từng được biết đến. Việc phát hiện chúng là vô cùng khó khăn, bởi chúng quá xa và thường lẩn khuất trong vùng tối phía sau Sao Hải Vương

Theo nhà vật lý thiên văn Gary Bernstein (Đại học Pennsylvania, Mỹ), thành viên nhóm nghiên cứu, họ đang xem xét kỹ càng hơn 139 hành tinh nhỏ này với hy vọng lần ra manh mối về một thứ hấp dẫn hơn: hành tinh thứ 9 của Hệ Mặt trời.

Trước đó, nhiều nghiên cứu đã đưa ra các manh mối cho thấy ngoài 8 hành tinh đã biết, Hệ Mặt trời còn sở hữu một hành tinh thứ 9 vô cùng to lớn, cách mặt trời đến 200 đơn vị thiên văn. Chưa ai có thể quan sát được nó, nhưng nhiều nhóm khoa học gia trên thế giới đã 'nhìn' nó một cách gián tiếp thông qua những tác động bí ẩn mà họ ghi nhận được trên các vật thể khác ở rìa Hệ Mặt trời, cho thấy phải có một cái gì đó to lớn - như một hành tinh khổng lồ - đang dùng lực hấp dẫn của mình khuấy đảo vùng không gian xa xôi đó.

Tác giả Bernstein và các cộng sự cũng hy vọng tìm được dạng manh mối tương tự nhưng rõ ràng hơn, dựa trên những gì 139 hành tinh nhỏ này chịu tác động ở vùng tối bí mật chúng đang cư ngụ.

A. Thư

Theo Space, Science Alert/Người Lao động

11 vật thể bí ẩn trong vũ trụ mà con người chưa thể lý giải Chuẩn tinh đôi, hành tinh lùn Haumea hay ngôi sao Tabby đều tồn tại những bí ẩn mà giới thiên văn chưa có lời giải đáp. Ảnh: ESA. Tháng 9/2018, các nhà khoa học từ NASA phát hiện một luồng ánh sáng hồng ngoại đến từ ngôi sao neutron cách Trái Đất 800 năm ánh sáng. Điều này gây ngạc nhiên cho giới...