Phát hiện ôxy phân tử trong một thiên hà khác

Trong một thiên hà cách chúng ta khoảng hơn nửa tỷ năm ánh sáng, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra ôxy phân tử.

Ôxy là nguyên tố phong phú thứ ba trong vũ trụ, sau hydro (tự nhiên) và helium. Vì vậy, sự phong phú của nó trong các đám mây liên sao rất quan trọng để hiểu được vai trò của phân tử khí trong các thiên hà.

Các nhà thiên văn học đã tìm kiếm ôxy nhiều lần, phát hiện các bước sóng vô tuyến phát ra từ các phân tử và quang phổ, phân tích quang phổ để tìm kiếm các bước sóng được hấp thụ hoặc phát ra bởi các phân tử cụ thể.

“Một bức tranh toàn diện về ôxy trong các môi trường liên sao khác nhau vẫn còn thiếu”, một nhóm các nhà thiên văn học do Junzhi Wang thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho biết.

Một nơi ôxy phân tử đã được phát hiện là tinh vân Orion. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng ngoài không gian, ôxy liên kết với hydro dưới dạng băng nước bám vào các hạt bụi.

Nhưng tinh vân Orion là một vườn ươm sao và có thể bức xạ cực mạnh từ những ngôi sao trẻ rất nóng làm cho nước đá thăng hoa và tách các phân tử, giải phóng ôxy. Điều này đưa chúng ta đến một thiên hà có tên là Markarian 231.

Markaria 231 rất đặc biệt. Nó cách xa 561 triệu năm ánh sáng và là một hạt nhân của thiên hà phát sáng với một lỗ đen siêu lớn đang hoạt động ở trung tâm. Chúng là những vật thể sáng nhất trong vũ trụ và Markarian 231 chứa chuẩn tinh gần nhất với Trái đất.

Trên thực tế, các nhà thiên văn học cho rằng Markarian 231 có thể có hai lỗ đen siêu lớn đang hoạt động ở trung tâm của nó, xoay quanh nhau với tốc độ dữ dội.

Một hạt nhân thiên hà hoạt động điều khiển dòng chảy phân tử, tạo ra những cú sốc liên tục có thể giải phóng ôxy từ nước trong các đám mây phân tử. Dòng chảy phân tử trong Markarian 231 có tốc độ đặc biệt cao, vì vậy Wang và các đồng nghiệp đã đi tìm ôxy.

Sử dụng kính viễn vọng vô tuyến IRAM ở Tây Ban Nha, họ đã quan sát thiên hà trong bốn ngày qua một số bước sóng. Trong những dữ liệu đó, họ đã tìm thấy quang phổ của ôxy, phù hợp với giả thuyết.

“Với những quan sát sâu sắc về Markian 231 bằng kính viễn vọng IRAM 30 mét và NOEMA, lần đầu tiên chúng tôi đã phát hiện ra ôxy phân tử trong một thiên hà bên ngoài”, các nhà nghiên cứu cho biết.

Các phép đo của nhóm cho thấy lượng ôxy dồi dào so với hydro cao hơn khoảng 100 lần so với tinh vân Orion, do đó, thiên hà này có thể trải qua một quá trình phân tách phân tử tương tự.

Hiện tượng này có thể được sử dụng để hiểu thêm về cả ôxy phân tử trong các thiên hà và dòng chảy phân tử từ một hạt nhân thiên hà hoạt động.

“Phát hiện đầu tiên về ôxy phân tử ngoài vũ trụ này cung cấp một công cụ lý tưởng để nghiên cứu dòng chảy phân tử điều khiển hạt nhân thiên hà hoạt động theo thời gian động”, các nhà nghiên cứu nói thêm.

Khôi Nguyên

Theo dantri.com.vn/Science Aler