Phát hiện cặp sao lùn nâu ‘kỳ quái’

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) hôm 10/7 xác nhận sự tồn tại của hai sao lùn nâu bất thường có khối lượng gấp 75 lần sao Mộc.

Đồ họa mô phỏng một ngôi sao lùn nâu. Ảnh: William Pendrill.

Sao lùn nâu được ví như “con lai” trong vũ trụ khi có khối lượng nằm giữa hành tinh lớn nhất và ngôi sao nhẹ nhất, có nghĩa chúng quá nặng để được coi là một hành tinh khí khổng lồ nhưng lại chưa đủ lớn để tạo ra phản ứng nhiệt hạch bên trong lõi như một ngôi sao thực sự.

Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Vật lý thiên văn hôm 10/7, các nhà thiên văn học và khoa học công dân của NASA cho biết đã tìm thấy một cặp sao lùn nâu khổng lồ giống hành tinh nhất từng được biết đến trong dải Ngân Hà. Chúng nặng gấp 75 lần sao Mộc và có độ tuổi ước tính lên tới 10 tỷ năm.

Hai thiên thể, được đặt tên là WISE 1810 và WISE 0414, có thành phần rất khác thường. Chúng chứa rất ít sắt và kim loại, với hàm lượng chỉ bằng khoảng 1/30 các ngôi sao lùn nâu điển hình. Màu sắc và quang phổ của chúng cũng không giống bất kỳ thứ gì từng được quan sát thấy trước đây, theo nhà khoa học công dân Adam Schneider tại Đại học bang Arizona của Mỹ, tác giả chính của nghiên cứu.

“Một câu hỏi quan trọng trong nghiên cứu về sao lùn nâu và ngoại hành tinh là sự hình thành của chúng phụ thuộc bao nhiêu vào sự hiện diện của các kim loại như sắt và các nguyên tố khác được tạo ra bởi những ngôi sao tồn tại trước đó”, nhà nghiên cứu vật lý thiên văn Marc Kuchner của NASA, đồng tác giả của nghiên cứu, cho hay. “Cặp sao lùn nâu mới dường như được hình thành với hàm lượng kim loại thấp, giống như các ngoại hành tinh trong vũ trụ sơ khai”.

WISE 1810 lần đầu tiên được chú ý vào năm 2016 nhưng nó xuất hiện trong một khu vực sao dày đặc trên bầu trời nên rất khó xác nhận. Nhờ sự hỗ trợ của công cụ WiseView, được tạo ra bởi nhà khoa học công dân Dan Caselden thuộc dự án Backyard Worlds: Planet 9, Schneider và các đồng nghiệp gần đây đã có thể quan sát thấy vật thể này di chuyển và xác nhận đó là một ngôi sao lùn nâu.

Trong khi đó, WISE 0414 được phát hiện độc lập bởi một nhóm các nhà khoa học công dân khác tham gia dự án Backyard Worlds: Planet 9, bao gồm Paul Beaulieu, Sam Goodman, William Pendrill, Austin Rothermich và Arttu Sainio. Họ quan sát thấy thiên thể trong lúc lướt qua hàng trăm bức ảnh được chụp bởi vệ tinh Wise.

Backyard Worlds: Planet 9 cho phép bất kỳ ai đam mê thiên văn học tham gia vào nhiệm vụ tìm kiếm các vật thể bí ẩn từ kho dữ liệu vệ tinh của NASA. Đến nay, dự án đã thu hút khoảng 150.000 người. Trong đó, các nhà khoa học công dân có đóng góp rất lớn khi giúp phát hiện hơn 1.600 ngôi sao lùn nâu và sao lùn trắng.