‘Pháo đài’ Avdiivka, nơi Ukraine sắp thất thủ, quan trọng đến mức nào?

Cả hai bên đều coi thành phố này là chìa khóa cho mục tiêu của Nga nhằm đảm bảo quyền kiểm soát hoàn toàn hai tỉnh thuộc vùng Donbas là Donetsk và Luhansk.

Các thành viên đơn vị đặc biệt Omega của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine bắn súng cối về phía quân đội Nga ở thành phố tiền tuyến Avdiivka, ngày 8/11/2023. Ảnh: Reuters

Các lực lượng Nga đang tăng cường nỗ lực chiếm giữ thành phố Avdiivka ở miền đông khi cuộc chiến của Moskva ở Ukraine vẫn tiếp tục.

Cuộc giao tranh gợi nhớ đến trận chiến giành một thành phố khác ở phía đông, Bakhmut, mà Nga đã kiểm soát vào tháng 5 năm ngoái sau nhiều tháng giao tranh trong đô thị.

Thành phố công nghiệp Avdiivka

Avdiivka (người Nga gọi là Avdeyevka), nơi có dân số trước chiến tranh khoảng 32.000 người, đã trở thành tiền tuyến kể từ năm 2014, khi thành phố này bị lực lượng đòi độc lập được Nga hậu thuẫn kiểm soát trong một thời gian ngắn. Sau đó, lực lượng của chính phủ đã giành lại quyền kiểm soát nơi này.

Ngày nay, chính quyền địa phương cho biết chỉ còn không đầy 1.000 cư dân, nhiều người trú ẩn trong các tầng hầm ở Avdiivka. Không một tòa nhà nào còn nguyên vẹn.

Avdiivka nằm ở vùng công nghiệp Donbas, cách thành phố Donetsk, thủ phủ tỉnh cùng tên, hiện do Nga kiểm soát 15 km về phía bắc. Trước chiến tranh, nhà máy than cốc thời Liên Xô tại đây là một trong những nhà sản xuất hàng đầu châu Âu.

Các quan chức địa phương mô tả thành phố này như một “pháo đài” với các hầm trú ẩn bằng bê tông. Họ nói rằng quân phòng thủ Ukraine đang ẩn náu trong các khối tháp không thể bị tấn công trực diện nếu không chịu tổn thất lớn và đang sử dụng nhà máy luyện cốc làm căn cứ và kho vũ khí.

Giao tranh ác liệt

Các nhà phân tích Ukraine và phương Tây cho rằng cuộc tấn công của Nga vào Avdiivka đang gây thiệt hại rất lớn về người với cả hai phía.

Tháng 11 năm ngoái, tình báo quân đội Anh cho biết cuộc giao tranh đã góp phần gây ra “tỷ lệ thương vong cao nhất của Nga trong cuộc chiến cho đến nay”.

“Mỗi ngày [Nga] đều có những lực lượng mới, bất chấp thời tiết, bất chấp mọi tổn thất” – một thành viên của Lữ đoàn cơ giới độc lập số 47 – Ukraine nói.

Các blogger chiến tranh Nga thừa nhận những tổn thất nặng nề của Moskva nhưng cũng cho rằng Ukraine có những tổn thất đáng kể. Họ cho biết lực lượng của Kiev có thể bị bao vây nếu Nga có thể cắt đứt tuyến đường tiếp tế chính cuối cùng của họ về phía tây.

Tổng thống Vladimir Putin hôm 31/1 nhấn mạnh tầm quan trọng của Avdiivka và cho biết một nhóm cựu quân nhân gần đây đã tiến quân trước quân đội chính quy, chiếm giữ 19 tòa nhà. Tuy nhiên, tuyên bố này không được xác minh độc lập.

Theo các cập nhật không thường xuyên của Bộ Quốc phòng Nga, Moskva đã thực hiện các cuộc không kích vào Avdiivka với sự hỗ trợ nhắm mục tiêu từ các lực lượng đặc biệt và sử dụng pháo binh, máy bay không người lái, trực thăng, xe tăng cũng như bộ binh.

Ngày 8/2, một số lượng lớn binh sĩ Nga đã tấn công Avdiivka từ mọi hướng, và tình hình ngày càng khó khăn đối với quân đội Ukraine đang bảo vệ thị trấn.

Các lực lượng Nga đã chiếm thế chủ động ở mặt trận phía đông thuộc vùng công nghiệp Donbas của Ukraine và đang cố gắng cắt đứt các đường tiếp tế cũng như bao vây lực lượng Ukraine tại Avdiivka kể từ tháng 10 năm ngoái.

Thị trưởng Avdiivka, Vitaliy Barabash cho biết trên truyền hình: “Nga đang gây áp lực từ mọi hướng. Họ tấn công với rất nhiều lực lượng”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky quay video selfie trước biển báo có dòng chữ “Avdiivka đây là Ukraine”, khi ông đến thăm thành phố tiền tuyến của vùng Donetsk, ngày 29/12/2023. Ảnh: Reuters

Tầm quan trọng với cả hai bên

Cả hai bên đều coi thành phố này là chìa khóa cho mục tiêu của Nga nhằm đảm bảo quyền kiểm soát hoàn toàn hai tỉnh thuộc Donbas – Donetsk và Luhansk. Đây là một trong 4 khu vực của Ukraine mà Nga tuyên bố đã sáp nhập nhưng không nắm toàn quyền kiểm soát.

Avdiivka được coi là cửa ngõ vào thành phố Donetsk, nơi các khu dân cư mà các quan chức Nga cho biết đã bị lực lượng Ukraine pháo kích, đôi khi từ Avdiivka.

Việc chiếm giữ được thành phố nay có thể nâng cao nhuệ khí của người Nga và làm mất tinh thần của các lực lượng Ukraine – vốn chỉ đạt được những bước tiến ít ỏi, nếu không muốn nói là thất bại trong cuộc phản công trên diện rộng kể từ tháng 6/2023. Đích thân Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã đến thăm Avdiivka vào tháng 12 năm ngoái.

“Nếu quân đội Nga nắm quyền kiểm soát con đường (tiếp tế), lực lượng vũ trang Ukraine rõ ràng sẽ buộc phải rút khỏi Avdeyevka. Đó sẽ là một chiến thắng vĩ đại cho quân đội Nga”, Sergei Markov, cựu cố vấn Điện Kremlin, cho biết hôm 5/2.

Ông Mykola Bielieskov thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia, một cơ quan nghiên cứu chính thức ở Kiev, cho rằng việc chiếm giữ Avdiivka sẽ không khiến tình hình có lợi cho Moskva nhưng “sẽ khiến tình hình trở nên dễ chấp nhận hơn với việc Donetsk trở thành một trung tâm hậu cần lớn của Nga”.