Phản ứng lạnh nhạt của các bên về kế hoạch hòa bình Gaza của Ai Cập

Phong trào Hồi giáo Hamas và Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ) đã bác bỏ đề xuất của Ai Cập mà theo đó, Hamas sẽ từ bỏ quyền kiểm soát Dải Gaza để đổi lấy lệnh ngừng bắn vĩnh viễn.

Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch quân sự tại Dải Gaza ngày 25/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ The Times of Israel ngày 25/12, thông tin trên do hai nguồn tin Ai Cập xác nhận.

Cụ thể, Hamas và PIJ cho biết họ không sẵn lòng thảo luận bất cứ nhượng bộ nào đối với Israel ngoài việc thả khoảng 130 con tin vẫn đang bị giam giữ ở Gaza.

Một quan chức Hamas phát biểu với Reuters ngày 25/12: “Hamas tìm cách chấm dứt hành vi gây hấn của Israel nhằm vào người dân của chúng tôi, chấm dứt các vụ thảm sát và diệt chủng. Chúng tôi đã thảo luận với Ai Cập về biện pháp để làm điều đó”.

Quan chức này cho biết thêm: “Chúng tôi cũng nói rằng viện trợ cho người dân phải tiếp tục và phải tăng lên, phải đến được với toàn bộ người dân ở miền Bắc và miền Nam. Sau khi hành động gây hấn chấm dứt và viện trợ tăng lên, chúng tôi sẵn sàng thảo luận về việc trao đổi tù nhân”.

Về phần mình, báo chí Israel cũng đưa tin rằng nước này đã không từ chối thẳng thừng đề xuất của Ai Cập và các quan chức cho rằng đề xuất có thể làm cơ sở cho các cuộc đàm phán.

Ngày 25/12, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã công khai nhắc lại lập trường của Israel rằng quân đội nước này sẽ không ngừng chiến đấu ở Dải Gaza cho đến khi lật đổ Hamas. Ông nói với các binh sĩ đang hoạt động ở Gaza: “Chúng ta không dừng lại… Cuộc chiến này sẽ đi đến tận cùng. Cho đến khi chúng ta kết liễu họ”.

Theo ông Netanyahu, Israel đang thực hiện mọi nỗ lực để đưa các con tin đang bị Hamas bắt giữ ở Dải Gaza về nước, đồng thời nói rằng làm như vậy đòi hỏi phải có áp lực quân sự để thành công. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta không dừng lại và sẽ không dừng lại cho đến khi chiến thắng bởi vì chúng ta không còn mảnh đất nào và con đường nào khác”.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Israel, ông Bezalel Smotrich đã kiên quyết bác bỏ đề xuất của Ai Cập. Ông nói rằng Nội các Chiến tranh Israel không có thẩm quyền phê chuẩn kế hoạch như vậy, đồng thời nhấn mạnh rằng đảng của ông sẽ không là đối tác trong một chính phủ đồng ý chấm dứt chiến tranh hoặc cho phép các quan chức Chính quyền Palestine tham gia quản lý Gaza. Ông Smotrich nói: “Nội các Chiến tranh không có nhiệm vụ ngừng chiến tranh trước khi đạt được tất cả các mục tiêu chiến tranh… Cả Qatar và Ai Cập đều sẽ không can thiệp vào tương lai ở dải đất này. Chúng ta sẽ không lặp lại sai lầm. Bất cứ ai nghĩ rằng Nhà nước Israel sẽ đồng ý với một số kế hoạch thành lập một chính phủ gồm những chuyên gia mà có sự tham gia của Hamas và Chính quyền Palestine, dưới vỏ bọc của các quan chức kỹ trị, đều đang sống trong ảo tưởng”.

Kế hoạch hòa bình của Ai Cập

Lực lượng cứu hộ tìm kiếm các nạn nhân sau vụ oanh tạc của Israel xuống thành phố Rafah, phía Nam Dải Gaza ngày 19/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Kế hoạch mà Ai Cập đề xuất có ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là tạm dừng giao tranh trong hai tuần, có thể kéo dài đến ba hoặc bốn tuần, để đổi lấy việc thả 40 con tin bị bắt cóc từ Israel. Đổi lại, Israel sẽ thả 120 tù nhân Palestine. Trong thời gian này, giao tranh sẽ dừng lại và viện trợ nhân đạo sẽ vào Gaza.

Giai đoạn thứ hai sẽ là cuộc đàm phán quốc gia Palestine do Ai Cập bảo trợ nhằm chấm dứt tình trạng chia rẽ giữa các phe phái Palestine, chủ yếu là giữa Chính quyền Palestine do đảng Fatah lãnh đạo và Hamas, sau đó tiến tới thành lập một chính phủ kỹ trị ở Bờ Tây và Gaza. Chính phủ này sẽ giám sát tái thiết Dải Gaza và mở đường cho các cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống của người Palestine.

Giai đoạn thứ ba sẽ gồm một lệnh ngừng bắn toàn diện, thả các con tin Israel còn lại để đổi lấy một số lượng tù nhân an ninh Palestine có liên quan đến Hamas và PIJ đang bị Israel giam giữ. Israel sẽ rút lực lượng khỏi các thành phố ở Dải Gaza và cho phép người dân Gaza trở về nhà.

Ngày 25/12, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry đã điện đàm với người đồng cấp Iran Hossein Amir-Abdollahian về những diễn biến mới nhất ở Dải Gaza, cũng như những nỗ lực nhằm đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn tại vùng đất của Palestine.

Theo Bộ Ngoại giao Ai Cập, trong cuộc điện đàm, ông Shoukry nhấn mạnh sự cần thiết phải thực hiện đầy đủ Nghị quyết 2720 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ). Ông khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo khả năng tiếp cận đầy đủ và bền vững nguồn viện trợ nhân đạo ở Gaza, đồng thời kêu gọi thành lập một cơ chế của LHQ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và giám sát hàng viện trợ nhân đạo.

Trong những ngày qua, các cuộc đàm phán nhằm thiết lập một thỏa thuận ngừng bắn mới đi kèm với việc trả tự do cho các con tin vẫn diễn ra tại Cairo, Ai Cập. Các cuộc đàm phán này được tiến hành thông qua các đối tác trung gian nước ngoài như Mỹ, Ai Cập và Qatar.

Hồi tháng 11, Hamas và Israel đã ngừng bắn trong khoảng 1 tuần, tạo điều kiện cho 80 con tin phía Israel và 240 tù nhân người Palestine được trả tự do. Thỏa thuận do Qatar làm trung gian, với sự trợ giúp của Mỹ và Ai Cập.

Tình hình tại Dải Gaza đang ngày càng bất ổn và mất an ninh, trong bối cảnh tình trạng thiếu lương thực trầm trọng đang xảy ra tại dải đất ven biển. Ngày 24/12, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đã bày tỏ lo ngại về hệ thống y tế bị tàn phá ở Dải Gaza và nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn. Hiện chỉ có 9 trong số 36 bệnh viện trên toàn Gaza hoạt động.