Phán quyết PCA giúp ASEAN khẳng định chủ quyền Biển Đông mạnh mẽ hơn

Sau khi có phán quyết từ PCA với một kết quả thuận lợi như vậy, “các quốc gia khác trong khu vực sẽ có cơ sở pháp lý vững chắc để khẳng định chủ quyền của họ mạnh mẽ hơn”, ông Julian Ku nhận định.

Hôm qua một tòa án quốc tế đã phán quyết chính thức chống lại các yêu sách lãnh thổ phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông. Mặc dù Philippines là nước chiến thắng trong vụ kiện nhưng các quốc gia khác trong khu vực cũng có thể được hưởng lợi từ quyết định này.

“Phán quyết này có ý nghĩa mạnh mẽ đối với các quốc gia ven biển khác nằm dọc Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam, Indonesia, và Malaysia”, ông Paul Reichler, trưởng đoàn luật sư của Philippines trong vụ kiện cho hay.

Lính hải quân Việt Nam trên đảo Thuyền Chài thuộc quần đảo Trường Sa. Ảnh Quang Le/Reuters.

Trung Quốc biện minh cho hành vi hung hăng của mình trên Biển Đông bằng tuyên bố chủ quyền lịch sử “đường chín đoạn” được vẽ trên bản đồ từ năm 1940. Tất cả mọi thứ bên trong nó, Bắc Kinh khẳng định là lãnh thổ thuộc về Trung Quốc bất chấp đường này giao với các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia khác theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Sau khi có phán quyết từ PCA với một kết quả thuận lợi như vậy, “các quốc gia khác trong khu vực sẽ có cơ sở pháp lý vững chắc hơn để khẳng định chủ quyền của họ mạnh mẽ hơn”, Julian Ku, giáo sư luật thuộc Đại học Hofstra ở New York cho biết. “Chúng ta có thể thấy các nước khác cũng có thể sẽ tiến hành một vụ kiện tương tự trong tương lai”, ông Ku nói thêm.

Tuy nhiên, bình luận viên Steve Mollman của tờ Quartz cho rằng việc một số quốc gia ASEAN khác sẽ theo gương của Philippines hay không vẫn còn chưa chắc chắn vì nhiều lý do.

Một trong các lý do này là do Trung Quốc là một đối tác thương mại và đầu tư nước ngoài lớn của hầu hết các nước Đông Nam Á. Cùng với đó, giữa các nước ASEAN và Trung Quốc có thể giải quyết bất đồng ở Biển Đông trên cơ sở Tuyên bố về cách ứng xử chung (DOC).

Với Indonesia, đường chín đoạn của Trung Quốc đã vi phạm vùng đặc quyền kinh tế bao quanh quần đảo Natuna của nước này. Theo UNCLOS, Indonesia có độc quyền khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi 200 hải lý từ các đảo. Tuy nhiên Trung Quốc đã hỗ trợ cho đội dân quân nước này thực hiện hoạt động trong vùng EEZ của Indonesia và thậm chí triển khai tàu bảo vệ bờ biển để cản trở nỗ lực của Indonesia trong việc ngăn chặn tàu đánh cá xâm nhập.

Ngược lại, Malaysia duy trì một mối quan hệ ít đối đầu với Trung Quốc hơn so với các nước láng giềng trong những năm gần đây. Tuy nhiên thực tế nước này cũng có một số tranh chấp lợi ích trên Biển Đông.

Trước phán quyết vài ngày, Trung Quốc đã từng tuyên bố với Philippines rằng nếu nước này rút khỏi vụ kiện, Bắc Kinh sẽ sẵn sàng cho một cuộc đàm phán giữa hai bên và nhấn mạnh bất kỳ tranh chấp trên biển giữa Trung Quốc và các quốc gia khác nên được giải quyết trực tiếp thông qua đàm phán song phương, mà không có sự tham gia của một bên thứ ba.

Bắc Kinh cũng thường đưa ra những gợi ý cùng chia sẻ lợi ích trên Biển Đông với các quốc gia bị đường chín đoạn lấn vào khu vực EEZ của họ bằng cách thương lượng. Tuy nhiên, Trung Quốc đã nhiều lần “nuốt lời”, bỏ qua các cuộc đàm phán thay bằng những động thái quấy nhiễu tàu cá của ngư dân đánh bắt hợp pháp trong khu vực.

Chuyên gia Gregory Poling của Trung tâm Chiến lược và An ninh quốc tế (CSIS) cho rằng mặc dù sẽ mang lại giải pháp ngắn hạn trước mắt và có ý nghĩa nhất định với ASEAN, nhưng về lâu dài, phán quyết từ PCA “khó có thể giúp giải quyết dứt điểm những tranh chấp ở Biển Đông”.

Đồng tình với quan điểm trên, Patrick Cronin, chuyên gia của Trung tâm An ninh Mỹ cho rằng “vấn đề Biển Đông khó có khả năng được giải quyết trong năm nay hoặc bằng bất kỳ một phán quyết quốc tế nào. Những căng thẳng ở Biển Đông sẽ còn là vấn đề được các thế hệ lãnh đạo tiếp theo của các nước giải quyết”.

Theo Người Đưa Tin