Phần lyrics của một bản Rap quan trọng thế nào?

Rapper có thể rap trên bất kì nền nhạc nào, nhưng nếu thiếu đi lyrics thì không thể gọi là một bản Rap.

Hơn cả phần quan trọng để cấu tạo và làm nên dòng nhạc này, lyrics còn bao hàm toàn bộ nội dung của bài và cả thông điệp sâu xa ẩn trong đó.

Không chỉ để giải trí, lyrics Rap còn mang tính giáo dục

Việc trích lời bài hát để đăng lên mạng xã hội dường như đã quá quen thuộc với thế hệ khán giả yêu nhạc từ thời “8x”, “9x”. Đến hiện tại, điều đó vẫn chẳng hề thay đổi nhưng những dòng quote mà người hâm mộ đăng lên trang cá nhân của mình không còn chỉ là ca từ của các bản Ballad lụi tim hay lời ca “thả thính” mà có thêm sự xuất hiện ngày một nhiều của lời nhạc Rap. Đặc biệt trong khoảng thời gian công chúng biết đến và say mê những bản hit, sân khấu trình diễn Rap bùng nổ gần đây, không khó để tìm thấy điều này trên Facebook.

Vài năm trở lại đây, có thể thấy khán giả có xu hướng thích dùng lời các ca khúc nhạc Rap “trendy” làm trạng thái trên mạng xã hội.

Hành trình du nhập và chinh phục khán giả tại thị trường âm nhạc Việt Nam của nhạc Rap thực chất đã bắt đầu từ gần 20 năm trước. Sau 2 thập kỷ đó, giờ đây các nghệ sĩ Rap tại Việt Nam đã có thể tự hào nói rằng đây là một thể loại đã được công chúng công nhận và ngày một khẳng định giá trị của mình. Minh chứng rõ nhất cho điều đó chính là việc ca từ nhạc Rap đã được ứng dụng vào lĩnh vực giáo dục.

Đầu tháng Một năm nay, đề thi thử môn Văn của một trường Trung học tại quận Tân Phú đã xuất hiện trích đoạn lyrics của “Mang Tiền Về Cho Mẹ” – Đen Vâu. Vào tháng 5/2021, một trường THPT tại TP.HCM từng gây xôn xao khi đề thi thử tốt nghiệp THPT môn Văn xuất hiện ca từ bài “Đi Về Nhà” của Đen Vâu và JustaTee. Nói về lý do đưa ca khúc này vào đề, các giáo viên cho biết họ rất ấn tượng với những lời Rap vừa đậm chất thơ, khơi gợi nhiều cảm xúc cho người đọc, lại vừa tươi mới, gần gũi mà vẫn có ý nghĩa giáo dục với học sinh.

Những lời Rap của Đen Vâu không chỉ chinh phục trái tim người hâm mộ mà còn được các giáo viên yêu thích, đưa vào đề thi Văn cho học sinh.

Cài cắm những thông điệp về cuộc sống, vấn đề nhức nhối của xã hội

Nói đến lý do khiến khán giả tăng đáng kể sự quan tâm đến thể loại âm nhạc này trong những năm gần đây, không thể phủ nhận sự góp sức của các chương trình truyền hình như Rap Việt, King Of Rap. Ở đó, không chỉ người trẻ mà cả những bậc phụ huynh, người lớn tuổi cũng ngày càng đón nhận thể loại nhạc này. Một trong lý do quan trọng thu hút những khán giả khó tính ủng hộ nghe Rap đó là lyrics. Họ dần nhận ra Rap không chỉ xoay quanh chuyện tình yêu đôi lứa, cuộc sống đường phố, lối sống xa hoa của các “playboy” mà còn có không ít rapper theo đuổi đề tài về thông điệp cuộc sống, vấn đề trong xã hội hoặc đôi khi là lời bày tỏ niềm thương, nỗi cảm kích khó nói thường ngày. Một “con beat” hay, một flow mượt có thể nhanh chóng thu hút người nghe từ những giây phút đầu tiên, nhưng thứ giữ khán giả ở lại lâu nhất và khiến họ muốn nghe đi nghe lại bản Rap không gì khác chính là ca từ. Đặc biệt với một sản phẩm có phần lời được trau chuốt, đầu tư ý nghĩa còn có thể thay đổi cả tâm trạng, tư duy của người nghe.

Với sự tồn tại lâu đời, nhạc Rap trên thế giới đã trở thành một công cụ để lan toả những thông điệp về xã hội theo cách đầy tự do, phóng khoáng, táo bạo và thẳng thắn. Nhiều bản Rap theo đó cũng trở thành các tác phẩm kinh điển, được đánh giá cao về ý nghĩa ca từ khi mang đến những nguồn động lực mạnh mẽ cho người nghe. Mới đây, Eminem đã làm sống lại bản hit “Lose Yourself” trên sân khấu giữa giờ của Super Bowl 2022. Toàn bộ bài nhạc, nhất là câu rap “Cơ hội này chỉ tới một lần trong đời/ Các bạn có nó trong tay và tốt hơn hết đừng để vụt mất” của anh trong bài nhạc phát hành năm 2002 đến nay vẫn được nhắc đến là một trong những lời Rap truyền cảm hứng nhất cho những ai đang cần một sự thúc đẩy để vượt qua thời điểm khó khăn trong cuộc sống. Hay gần đây hơn là vào năm 2017, album “DAWN.” của Kendrick Lamar gây tiếng vang khi dũng cảm nhắc đến nhiều vấn đề nhức nhối trong cuộc sống xuyên suốt tracklist như ý thức chính trị, phân biệt chủng tộc, tự do súng đạn… nhưng vẫn cài cắm những tia hy vọng về một xã hội tốt đẹp hơn ở tương lai.

Từ lâu, cộng đồng yêu nhạc Rap trên thế giới đã phải ấn tượng với những ca từ Rap táo bạo nhưng cũng đầy tính nhân văn của các rapper nổi tiếng như Kendrick Lamar, Eminem…

Qua đó, có thể thấy lời Rap là thứ không hề đơn giản. Ca từ tạo được trend trên mạng xã hội có thể xem là một sự thành công, nhưng viết được những sản phẩm đầy ắp lời lẽ thâm sâu, có nhiều tầng lớp nghĩa và khiến khán giả càng nghe nhiều càng xuýt xoa đến tận nhiều năm sau đó mới là một thử thách thật sự cho các rapper.

Trong một bài Rap, lyrics vẫn là một trong những yếu tố song hành cùng với beat nhạc bên cạnh flow, melody, hook và nhiều thứ khác cùng nhau góp phần làm nên một sản phẩm hoàn chỉnh. Phần lyrics được trau chuốt đến đâu thì vẫn cần có một nền tảng sản phẩm chỉn chu để có thể được truyền tải đến người nghe một cách hiệu quả nhất. Mặt khác, một phần beat hay còn giúp bài Rap được nâng tầm, bổ trợ thêm về mặt cảm xúc, khiến khán giả dễ dàng cảm nhận và nhún nhảy theo. Hoặc tạo bầu không khí gai góc cho những bài Rap Gangz, hay thêm thắt vào chính sản phẩm những thông điệp và sự tôn vinh khác thông qua chất liệu âm nhạc đặc trưng được đưa vào. Hơn nữa, một trong những điều khiến âm nhạc được gọi là ngôn ngữ quốc tế là vì người nghe vẫn có thể cảm nhận được phần nào cảm xúc được truyền tải trong một bản nhạc ngay cả khi không thể hiểu ca từ hay thậm chí không có câu hát nào. Tuy nhiên, riêng với thể loại Rap thì ca từ chắc chắn là yếu tố không bao giờ có thể thiếu được bên cạnh phần beat nhạc đó.