Ôtô Nga muốn qua Việt Nam vào Mỹ: Rào cản sừng sững

Việc Nga muốn đi đường vòng là cơ hội phát triển nếu Việt Nam biết khai thác, nếu không TPP cũng chỉ là miếng mồi ngon cho nước thứ ba khai thác.

TS Nguyễn Ngọc Sơn, Trưởng khoa Luật, Đại học Tôn Đức Thắng (TP.HCM) bày tỏ quan điểm như vậy khi bàn về khả năng ô tô Nga muốn thông qua Việt Nam để hưởng lợi từ TPP.

Việt Nam hưởng lợi nếu…

Theo TS Nguyễn Ngọc Sơn, Nga hoàn toàn có khả năng đi đường vòng qua Việt Nam (VN) để hưởng lợi từ Hiệp định Đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) và các quốc gia khác cũng tương tự như vậy. Một trong những giá trị của TPP là thu hút đầu tư, nó giống như chiếc “thẻ xanh” mà các nước sẽ khai thác để đi vào thị trường quốc gia thành viên TPP.

Ô tô Lada Nga đang muốn thâm nhập thị trường Mỹ thông qua Việt Nam. Ảnh minh họa

“Hiện tượng này không chỉ xảy ra ở TPP, mà những hiệp định song phương Việt Nam ký kết, việc gia nhập WTO… đều giúp VN thu hút được đầu tư vì có rất nhiều vùng thị trường có thể khai thác lợi thế mà VN có được trong đàm phán quốc tế cho hàng hóa của họ xâm nhập vào thị trường quốc gia thứ ba.

Các quốc gia thông qua việc lập các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại VN, sản xuất thương hiệu của họ và đương nhiên họ phải đáp ứng các yêu cầu của TPP như yêu cầu VN đã cam kết. Lúc bấy giờ họ là doanh nghiệp có quốc tịch VN và sản phẩm làm ra là sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam nên hoàn toàn được hưởng tất cả những gì mà TPP đem lại. Đương nhiên họ có nghĩa vụ phải tuân thủ tất cả các cam kết về sở hữu trí tuệ, tỷ lệ nội địa hóa…

Đây là điều tốt cho VN bởi các nhà đầu tư nước ngoài sẽ bắt buộc phải tăng cường tỷ lệ nội địa hóa mà vẫn đảm bảo được chất lượng và họ sẽ cùng VN phát triển công nghiệp phụ trợ. Nếu họ không nâng cao được nhiều thì giấc mơ hưởng lợi TPP thông qua VN sẽ không bao giờ thành”, TS Nguyễn Ngọc Sơn chỉ rõ.

Cũng theo ông Sơn, VN hưởng lợi nhiều từ việc ô tô Nga đi đường vòng. TPP sẽ đem lại những hiệu quả lớn nhưng không phải vì thế mà VN thụ động, mặc kệ doanh nghiệp nước ngoài vào xoay xở. Nếu làm vậy, VN đã tự đánh mất đi cơ hội khai thác TPP bởi TPP không chỉ có VN, và Nga còn những 10 cửa khác để vào được thị trường Mỹ. Còn nếu nỗ lực, VN phải biết ngành ô tô đang đứng trước một cơ hội, nước Nga đang khai thác cơ hội này, từ đó VN sẽ nghiên cứu và xây dựng ngành công nghiệp phụ trợ một cách tử tế.

“Không phải vào TPP là VN chắc chắn có các cơ hội tuyệt vời. Các khung pháp lý của TPP rất chặt, vẫn có những cơ hội để mỗi vùng thị trường có thể tự vệ trước sự tấn công của quốc gia thứ ba, do đó các cam kết về tỷ lệ nội địa hóa chính là cơ hội để các quốc gia yếu thế hơn trong TPP có thể tận dụng để phát triển. Nếu VN biết khai thác những cam kết đó thì nó sẽ thúc đẩy VN sẽ phát triển, còn nếu không cuối cùng TPP chỉ là miếng mồi ngon cho các quốc gia thứ ba khai thác mà thôi”, ông Sơn lưu ý.

Vị chuyên gia dẫn trường hợp ngành dệt may làm ví dụ. Trước đây dệt may có thời sử dụng quota và các nhà đầu tư nước ngoài khai thác chính quota của dệt may Việt Nam bằng cách sử dụng nhà máy gia công, sản xuất tại Việt Nam để xuất khẩu sang những vùng thị trường như Mỹ hay EU. Tất nhiên, nhờ nó mà VN phát triển được ngành dệt may của mình, được tiếp cận với những công nghệ may tương đối tốt, có được một vị trí nhất định thông qua các hàng xuất khẩu made in VN trên khắp thế giới. Người VN có thể sử dụng những sản phẩm mang thương hiệu nước ngoài được sản xuất tại VN và có được công ăn việc làm từ sư phát triển của ngành dệt may.

Nhưng cái dở là VN chưa khai thác được những vùng lẽ ra có thể khai thác được, ví dụ phát triển ngành dệt để cung cấp nguyên liệu. Thực tế, nguyên liệu VN gần như phải nhập hoặc gia công và cuối cùng ngành dệt may trở thành một ngành què cụt vì lệ thuộc. Khi nào các hãng may nước ngoài không còn nguồn nguyên liệu để sản xuất thì người lao động Việt Nam sẽ thất nghiệp. Ngành dệt may VN rõ ràng chưa phát triển thực sự dựa trên nguồn lực của chính mình, nói cách khác lợi ích ngành dệt may đem lại chỉ là lợi ích trước mắt, không có sự căn cơ trong phát triển ngành.

Với TPP cũng vậy. Khi tham gia TPP, VN có nhiều cơ hội phát triển ngành dệt may nhưng nếu cứ phát triển theo kiểu cũ, ngành dệt may chỉ đem lại lợi ích cho những nhà đầu tư nước ngoài mà thôi. Tình huống của ngành ô tô cũng tương tự như vậy.

Theo_Báo Đất Việt