Ông Trump và tham vọng định hình lại bản đồ địa chính trị thế giới năm 2025

Với khẩu hiệu “ Nước Mỹ trên hết”, ông Trump đặt mục tiêu tái định hình trật tự thế giới, khôi phục vị thế Mỹ và ứng phó với các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc và Nga.

Ông Donald Trump phát biểu tại Milwaukee, Wisconsin, Mỹ. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Năm 2024 đã chứng kiến nhiều biến động chính trị toàn cầu với hàng loạt cuộc bầu cử quan trọng tại EU, Mexico, Nam Phi, Ấn Độ, Anh, Pháp, Nhật Bản và đặc biệt là sự trở lại của ông Donald Trump tại Mỹ. Năm 2025 hứa hẹn sẽ là năm định hình lại hoàn toàn bản đồ địa chính trị thế giới, với trọng tâm là cách thức chính quyền Trump 2.0 tương tác với một thế giới đang thay đổi.

Khác với nhiệm kỳ đầu tiên, lần này ông Trump trở lại với sứ mệnh rõ ràng hơn, tự tin hơn. Tổng thống đắc cử Trump và nhóm cố vấn của ông, với sự hỗ trợ của tỷ phú Elon Musk, tuyên bố sẽ không chỉ thay đổi nền chính trị, chính phủ mà còn cả thương mại, văn hóa và trật tự thế giới.

Cơ sở cho tuyên bố trên là việc Mỹ đã ở vị thế thuận lợi khi kết thúc năm 2024. Theo tờ Economist, nền kinh tế Mỹ đạt mức tăng trưởng cao nhất và lạm phát thấp nhất trong nhóm G7. Mỹ duy trì vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực tài chính và trí tuệ nhân tạo (AI). Các trường đại học Mỹ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của những bộ óc xuất sắc nhất thế giới.

Trong khi đó, các đối thủ chính của Mỹ đang bộc lộ nhiều vấn đề. Trung Quốc đã bắt đầu suy giảm tỷ trọng trong GDP toàn cầu từ năm 2021, trong khi kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng mạnh. Dân số Trung Quốc đang sụt giảm và đã bị Ấn Độ vượt qua để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới. Nền kinh tế của Nga cũng đang chững lại, khiến NATO tin rằng Moskva sẽ không thể duy trì cuộc chiến ở Ukraine sau năm 2026.

Ở ba khu vực xung đột và nóng bỏng quan trọng nhất – Trung Đông, Ukraine và châu Á, ông Trump có cơ hội khẳng định vị thế của Mỹ. Tại Trung Đông, sau thành công của Israel ở Liban, sau cuộc tấn công Gaza và sự sụp đổ của chính quyền ông Bashar al-Assad ở Syria, chính quyền Trump mới có thể thúc đẩy một giải pháp khu vực, bao gồm việc bình thường hóa quan hệ Israel và Saudi Arabia.

Nhiều quan chức an ninh quốc gia tại châu Á, đặc biệt là ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines, đang theo dõi sát sao diễn biến tại Ukraine, coi đây như một phép thử về cam kết của Mỹ đối với các đồng minh.

Tuy nhiên, để thành công, ông Trump cần khắc phục những điểm yếu từ nhiệm kỳ đầu tiên. Saudi Arabia vẫn còn bất bình về phản ứng kiềm chế của ông đối với cuộc tấn công của Iran vào các nhà máy lọc dầu của họ năm 2019. Hàn Quốc không hài lòng về việc ông đơn phương đàm phán với Triều Tiên. Châu Âu lo ngại về cam kết của ông với NATO. Canada và Mexico mong đợi một đối tác đáng tin cậy về thương mại và an ninh biên giới.

Thách thức lớn nhất của ông Trump trong năm 2025 sẽ là cân bằng giữa chính sách đối nội và đối ngoại. Trong khi cử tri trong nước muốn ông hủy bỏ các thỏa thuận thương mại và rút quân đội về nước, thì vai trò lãnh đạo thế giới đòi hỏi Mỹ phải thể hiện sức mạnh trong việc định hình trật tự toàn cầu.