Ông Trump sẽ thoát các rắc rối pháp lý sau khi thắng cử?
Với chiến thắng ngoạn mục trong cuộc bầu cử năm nay, ông Donald Trump không chỉ đảm bảo nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng, mà còn có khả năng thoát khỏi các vấn đề pháp lý đang đè nặng trên vai.
Ông Trump đắc cử Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ (Ảnh: Reuters).
Trên thực tế, vào ngày 20/1/2025, ông Trump sẽ là tổng thống đầu tiên nhậm chức khi đang phải đối mặt với một loạt các cáo buộc pháp lý chưa được giải quyết.
Việc ông Trump nắm giữ vị trí quyền lực nhất của nước Mỹ khi đang phải đối diện với hàng chục cáo buộc hình sự đã đẩy nước này vào một tình huống chưa từng xảy ra. Và theo một cựu công tố viên, chiến thắng chính là “lá bài” giúp Tổng thống đắc cử Donald Trump thoát khỏi các vấn đề pháp lý.
“Một khi bước vào Nhà Trắng, ông Trump sẽ thoát khỏi nhiều rắc rối pháp lý”, cựu công tố viên này cho biết.
Theo các nguồn tin, đội ngũ của ông Trump đã bắt đầu thảo luận với cơ quan giám sát các vụ án liên bang nhằm tìm cách thu xếp những vụ án này. “Hãy tạm biệt tất cả các vụ án hình sự”, Karen Friedman Agnifilo, người trước đây từng là trưởng phòng xét xử của công tố viên quận Manhattan, cho biết.
Bản thân Tổng thống đắc cử Trump, vốn luôn phủ nhận mọi cáo buộc và gọi các vụ án là có động cơ chính trị, đã tuyên bố sẽ sa thải công tố viên đặc biệt Jack Smith, người đứng sau nhiều vụ án chống lại ông, “trong vòng 2 giây”, và nhấn mạnh sẽ trừng phạt các công tố viên và thẩm phán giám sát các vụ án.
Hai vụ án liên bang của ông Trump, một vụ can thiệp bầu cử và một vụ án về tài liệu mật, cũng có khả năng sẽ sớm bị loại bỏ. Trong khi đó, 2 vụ án cấp tiểu bang của ông sẽ rơi vào tình trạng pháp lý chưa từng có, có thể bị chậm trễ xử lý trong ít nhất 4 năm, theo các chuyên gia pháp lý.
“Các vụ án hình sự đã kết thúc, dù là về mặt pháp lý hay thực tế”, ông Agnifilo nói thêm và xác định, chiến thắng của ông Trump sẽ là “lá bài miễn phí ra khỏi tù” đối với cựu tổng thống.
Sau đây là những dự đoán sẽ xảy ra trong mỗi vụ án hình sự của Tổng thống đắc cử Trump.
Vụ án chi tiề.n bịt miệng ở New York
Vấn đề pháp lý cấp bách nhất của ông Trump sau cuộc bầu cử là bản án về 34 tội danh trọng tội làm giả hồ sơ kinh doanh liên quan đến khoản tiề.n bịt miệng trả cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.
Ông Trump trở thành Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ bị buộ.c tộ.i hình sự nhưng đã kháng cáo phán quyết trên. Việc tuyên án đối với ông Trump ban đầu được lên lịch chỉ vài ngày trước Đại hội Toàn quốc của đảng Cộng hòa hồi tháng 7 rồi lại lùi sang tháng 9. Sau đó, một lần nữa thẩm phán Juan Merchan của New York đã quyết định trì hoãn việc tuyên án cho đến ngày 26/11 để đảm bảo phán quyết của bồi thẩm đoàn sẽ “được tôn trọng và giải quyết theo cách không bị làm loãng bởi ảnh hưởng của cuộc bầu cử tổng thống”.
Ngay khi ông Trump vừa tuyên bố thắng cử, nhiều nhân vật cấp cao trong chính trường Mỹ đã lên tiếng kêu gọi hủy bỏ các vụ án liên quan đến ông. Cựu Tổng chưởng lý Mỹ Bill Barr, từng làm việc dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump năm 2016, tuyên bố Tổng chưởng lý Mỹ Merrick Garland và các công tố viên bang New York nên tôn trọng quyết định của nhân dân, hủy bỏ mọi vụ kiện chống lại ông Trump ngay lập tức.
Theo cựu công tố viên Brooklyn Julie Rendelman, thẩm phán Merchan vẫn có thể tiến hành tuyên án như đã định bất chấp chiến thắng của ông Trump. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng, việc ông Trump phải ngồi tù là điều khó xảy ra, vì ông là người phạm tội lần đầu và đã lớn tuổ.i.
Bà Rendelman cho rằng nếu có án tù, các luật sư của ông sẽ ngay lập tức kháng cáo, lập luận rằng thời gian ở tù sẽ cản trở ông thực hiện nhiệm vụ chính thức và rằng ông nên được tại ngoại trong thời gian chờ kháng cáo. “Quá trình kháng cáo trong bối cảnh đó có thể kéo dài hàng năm trời”, bà nói.
Vụ người biểu tình tấ.n côn.g tòa nhà Quốc hội
Năm ngoái, công tố viên đặc biệt Jack Smith đã đệ đơn cáo buộc hình sự đối với ông Trump liên quan đến những nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 khi để thua Tổng thống đương nhiệm Joe Biden.
Ông Trump đã tuyên bố vô tội. Vụ án đã rơi vào tình trạng pháp lý bất định kể từ mùa hè năm nay khi Tòa án Tối cao phán quyết rằng ông Trump được miễn trừ truy tố hình sự một phần đối với những hoạt động công vụ.
Công tố viên Smith sau đó đã điều chỉnh cáo trạng, lập luận rằng những nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử không liên quan đến nhiệm vụ chính thức của ông. Nhưng theo các nguồn tin, công tố viên Smith được cho là đang xem xét hủy vụ truy tố cấp liên bang ông Trump, vì Bộ Tư pháp có chính sách không truy tố tổng thống đương nhiệm.
“Một tổng thống đương nhiệm rõ ràng là sẽ không thể bị truy tố, nên vụ án gian lận bầu cử sẽ bị hủy bỏ”, cựu công tố viên liên bang Neama Rahmani nói. Theo ông Rahmani, nếu công tố viên Smith từ chối hủy bỏ vụ án, ông Trump chỉ cần sa thải ông Smith, như điều tổng thống đắc cử đã tuyên bố.
Vụ án tài liệu mật
Công tố viên Smith cũng đang phụ trách một vụ án khác cáo buộc ông Trump xử lý sai tài liệu mật sau khi đã rời nhiệm sở. Ông bị cáo buộc lưu trữ tài liệu nhạy cảm trong ngôi nhà Mar-a-Lago và cản trở nỗ lực thu hồi tài liệu của Bộ Tư pháp. Ông Trump cũng đã phủ nhận những cáo buộc này.
Hồi tháng 7, thẩm phán đảm nhiệm vụ án là ông Aileen Cannon, người do ông Trump bổ nhiệm, đã hủy bỏ các cáo buộc, lập luận rằng Bộ Tư pháp làm sai quy trình khi bổ nhiệm công tố viên Smith phụ trách vụ án. Ông Smith đã kháng cáo phán quyết này, nhưng với việc ông Trump chuẩn bị nhậm chức, các bên đang thảo luận để khép lại vụ án.
Cựu công tố viên Rahmani cho rằng vụ án tài liệu mật sẽ có cùng số phận với vụ án gian lận bầu cử. “Bộ Tư pháp sẽ dừng việc kháng cáo tới Tòa phúc thẩm Khu vực 11 về việc bác bỏ vụ án tài liệu mật”, ông nói.
Vụ án bầu cử ở Georgia
Ông Trump cũng đang đối mặt với những cáo buộc hình sự ở Georgia về việc đã cố lật ngược kết quả bầu cử ở bang này vào năm 2020.
Vụ án đã gặp phải hàng loạt trở ngại, bao gồm những nỗ lực loại bỏ công tố viên hạt Fulton, bà Fani Willis, vì mối quan hệ cá nhân với một luật sư mà bà đã thuê để tham gia vụ án.
Một tòa án phúc thẩm đang xem xét liệu bà Willis có nên được phép tiếp tục đảm nhiệm vụ án này hay không. Nhưng giờ đây, với việc ông Trump sẽ trở thành tổng thống kế nhiệm, vụ án này có thể bị trì hoãn thêm nữa, hoặc bị hủy bỏ hoàn toàn.
Theo các chuyên gia pháp lý, vụ án dự kiến sẽ bị đóng băng trong thời gian ông Trump làm tổng thống.
Ông Steve Sadow, luật sư của ông Trump, đã nói tương tự như vậy khi thẩm phán hỏi rằng liệu ông Trump có tiếp tục hầu tòa nếu đắc cử hay không. “Câu trả lời là tôi tin rằng theo Điều khoản Tối thượng và nghĩa vụ của ông ấy với tư cách là tổng thống Mỹ, phiên tòa này sẽ không diễn ra tới khi ông ấy kết thúc nhiệm kỳ”, ông Sadow nói.
Ông Trump có thể tự ân xá không?
Về lý thuyết thì có. Với tư cách là tổng thống, ông Trump sẽ có quyền ban lệnh ân xá theo Điều II, Chương 2 của Hiến pháp Mỹ. Nhưng trong lịch sử Mỹ, chưa từng có một tổng thống nào tự ân xá cho mình, vì vậy nếu xảy ra, động thái này sẽ là chưa từng có.
Ngoài ra, trong trường hợp này, ông Trump cũng không có quyền xóa bỏ hoàn toàn bản án của mình với tư cách là tổng thống vì đây là bản án của tòa án tiểu bang chứ không phải toàn liên bang vì ân xá của tổng thống chỉ áp dụng cho các vụ án liên bang.
Ông Trump chỉ bị kết án 34 tội danh trọng tội của tiểu bang, vì vậy ông sẽ không thể tự ân xá trong vụ án chi tiề.n bịt miệng ở New York. Chỉ có Thống đốc bang mới có thẩm quyền ân xá bản án do tòa án của tiểu bang đưa ra.
Do đó, đầu năm 2024, một số đại diện đảng Cộng hòa ở bang New York đã yêu cầu Thống đốc New York Kathy Hochul ân xá cho ông Trump.
Kế hoạch tham vọng của chính quyền Trump 2.0
Viễn cảnh đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện Quốc hội Mỹ sẽ giúp Tổng thống đắc cử Donald Trump dễ dàng thực thi kế hoạch chính sách của ông.
Tính đến hôm qua 9.11, hầu hết các cơ quan truyền thông lớn tại Mỹ dự phóng ông Donald Trump giành chiến thắng tại bang Nevada, nâng tổng số phiếu đại cử tri của ông lên 301, trong khi Phó tổng thống Kamala Harris có 226 phiếu. Như vậy, chỉ còn lại bang Arizona (11 phiếu) là chưa ngã ngũ nhưng hầu hết chỉ dấu cho thấy nhiều khả năng ông Trump cũng thắng, thâu tóm toàn bộ 7 bang chiến trường trong kỳ bầu cử lần này.
Đảng Cộng hòa đã cầm chắc chiến thắng tại Thượng viện với ít nhất 53 ghế và chỉ còn một ghế chưa có kết quả. Tại Hạ viện, CNN dự phóng đảng Cộng hòa đang tiến gần thế đa số hơn so với đảng Dân chủ, khi chỉ cần giành 5 ghế nữa là thắng, trong khi còn 18 cuộc đua chưa có kết quả.
Ông Donald Trump, thượng nghị sĩ J.D. Vance và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tại Đại hội đảng Cộng hòa hồi tháng 7. ẢNH: AFP
Lợi thế rất lớn
Phe Cộng hòa nếu giành quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội và Nhà Trắng sẽ là màn trở lại ngoạn mục cho ông Trump và các đồng minh, tương tự như năm 2017, khi ông và đảng của mình nắm quyền tại Nhà Trắng, Thượng viện lẫn Hạ viện. Hai nhánh lập pháp và hành pháp thống nhất giúp ông Trump dễ dàng hơn trong việc thực thi chương trình chính sách nước Mỹ trước tiên của mình, theo báo The Times.
Thẩm phán tạm dừng vụ kiện ông Trump sau chiến thắng bầu cử
Việc đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện sẽ là lợi thế lớn cho ông Trump để bổ nhiệm các quan chức trong chính phủ và thẩm phán, bởi cơ quan lập pháp này là nơi phê chuẩn đề cử của chủ nhân Nhà Trắng. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã bổ nhiệm thành công 234 thẩm phán liên bang, trong đó có 3 thẩm phán Tòa án Tối cao, theo CNBC. Những đề cử của ông Trump đã đẩy cán cân trong Tòa án Tối cao Mỹ nghiêng về phía các thẩm phán có quan điểm bảo thủ truyền thống (6 người), so với chỉ 3 thẩm phán có quan điểm cởi mở hơn.
Tòa án Tối cao hồi năm 2022 đã đưa ra phán quyết quan trọng, đảo ngược án lệ Roe kiện Wade, cho phép các tiểu bang tự do quyết định có cho phép phá thai hay không. Cạnh đó, hồi tháng 7, tòa án cũng tuyên bố cựu tổng thống có quyền miễn trừ truy tố đối với những hành động chính thức khi còn tại nhiệm, phán quyết được coi là chiến thắng cho ông Trump trước những nỗ lực truy tố nhằm vào ông.
Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát có thể tạo điều kiện thuận lợi cho kế hoạch giảm thuế, cải cách y tế và chính sách năng lượng của tổng thống đắc cử. Trong khi đó, khả năng duy trì thế đa số tại Hạ viện cũng mang lại lợi thế cho ông Trump, khi các đồng minh của ông sẽ kiểm soát vị trí lãnh đạo các ủy ban chủ chốt. Ông Trump đã đ.e dọ.a tiến hành điều tra các đối thủ chính trị nếu tái đắc cử, kế hoạch sẽ dễ dàng được thực hiện hơn nếu đồng minh của ông ngồi ở những vị trí chủ chốt ở Hạ viện.
Ông Donald Trump mừng chiến thắng hôm 6.11. ẢNH: REUTERS
Kế hoạch 100 ngày
Theo Đài WHYY, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tỏ ra tự tin về sự thắng thế của đảng Cộng hòa. Ông cho biết đảng Cộng hòa ở lưỡng viện đang chuẩn bị một chương trình nghị sự 100 ngày đầy tham vọng, gồm kế hoạch giảm thuế, đảm bảo an ninh biên giới và loại bỏ triệt để các quy định liên bang bị cho là gây cản trở cho doanh nghiệp hoặc phát triển kinh tế. Ông Johnson cũng đề cập một kế hoạch của đảng Cộng hòa là di chuyển các cơ quan chính phủ ra khỏi thủ đô Washington D.C, nơi tập trung nhiều cơ quan liên bang và bộ ngành, đồng thời thay đổi nhân viên liên bang để lực lượng lao động này hoạt động hiệu quả hơn.
Thượng nghị sĩ John Barrasso nói rằng đảng Cộng hòa đang tập trung đưa đất nước trở lại quỹ đạo phát triển sau khi được cử tri tin cậy, giao cho "cơ hội tuyệt vời". "Với thế đa số của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, trọng tâm của chúng tôi sẽ là thực hiện chương trình nghị sự phản ánh ưu tiên của nước Mỹ: giảm giá cả, bớt chi tiêu, đảm bảo an toàn biên giới và sự thống trị của Mỹ về năng lượng. Đó là điều chúng tôi đặt mục tiêu thực hiện vào ngày đầu tiên", ông Barrasso nói.
Bà Nancy Pelosi trách Tổng thống Biden
Trong cuộc phỏng vấn với The New York Times được công bố ngày 8.11, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tỏ ý trách móc Tổng thống Joe Biden vì rút lui quá trễ, khiến việc lựa chọn ứng viên thay thế ông để tranh cử tổng thống không diễn ra được. Tổng thống Biden dừng chiến dịch tái tranh cử vào cuối tháng 7. Giới lãnh đạo đảng Dân chủ được cho là đã gây sức ép để ông Biden rút lui bất chấp nhà lãnh đạo ban đầu cương quyết ở lại cuộc đua. Sau đó, Tổng thống Biden ngay lập tức đề xuất Phó tổng thống Harris làm người thay ông tranh cử. "Nếu tổng thống rút lui sớm hơn, có thể đã có những ứng viên khác trong đường đua. Kỳ vọng khi đó là nếu tổng thống bước sang một bên, sẽ có một cuộc bầu cử sơ bộ mở", bà Pelosi nói.
Liệu Tổng thống đắc cử Donald Trump có quyền sa thải chủ tịch Fed? Dù bị ông Donald Trump ch.ỉ tríc.h liên tục vài năm qua, Chủ tịch Fed Jerome Powell khẳng định Tổng thống đắc cử Mỹ không có quyền sa thải ông. Ngày 7/11, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất tham chiếu thêm 25 điểm cơ bản xuống phạm vi mục tiêu là 4,5-4,75%. Trước đó, Fed đã giảm lãi suất...