Ông Trump là ứng viên tổng thống ‘bất khả chiến bại’ trong đảng Cộng hòa Mỹ?

Chiến thắng dễ dàng của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa (GOP) tại bang Iowa cho thấy việc ông thực sự không có đối thủ trong cuộc đua giành đề cử của GOP năm nay.

Theo cây bút bình luận Daniel McCarthy, với tình trạng tuyết rơi dày và băng giá nghiêm trọng cản trở việc đi bỏ phiếu, cuộc bỏ phiếu ở Iowa hồi đầu tuần này nhằm tìm ra ứng viên tổng thống đại diện đảng GOP dường như là một bài kiểm tra về lòng nhiệt tình của cử tri. Các đối thủ của ông Trump đã thất bại trong cuộc sát hạch này.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Politico

Kết quả kiểm phiếu ngày 15/1 cho thấy, ông Trump giành được hơn 51% phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Iowa, “phát súng” đầu tiên mở màn năm bầu cử tại Mỹ, vượt xa các đối thủ tiếp sau là Thống đốc bang Florida Ron DeSantis và cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley với lần lượt 21,2% và 19% phiếu ủng hộ. Doanh nhân Vivek Ramaswamy, người xếp thứ 4 với 7,7% số phiếu, đã tuyên bố từ bỏ tranh cử và quay sang ủng hộ ông Trump.

Trong một bài xã luận đăng tải trên trang CNN, chuyên gia McCarthy nhận định, thước đo sức mạnh “bất khả chiến bại” của cựu tổng thống trong GOP không chỉ là việc thắng áp đảo 3 đối thủ DeSantis, Haley và Ramaswamy, mà còn là việc ông vượt qua tất cả các thế lực đáng gờm ủng hộ họ.

Mạng lưới các nhà tài trợ theo chủ nghĩa tự do, hào phóng, do tỷ phú Charles Koch tập hợp đã dồn tiền và sức mạnh hỗ trợ bà Haley. Nhà lãnh đạo truyền giáo Bob Vander Plaats và Thống đốc bang Iowa Kim Reynolds đã dùng ảnh hưởng đáng kể của họ để hậu thuẫn ông DeSantis.

Các lực lượng dàn trận chống ông Trump có vai trò quan trọng không chỉ vì nguồn tài trợ và mạng lưới cơ sở của họ, mà còn vì những cam kết về hệ tư tưởng họ đại diện. Các cử tri phải đối mặt với cả lựa chọn về quan điểm, không chỉ là lựa chọn về cá nhân.

Các cử tri cũng được kêu gọi đưa ra phán quyết riêng về các vụ án hình sự chống lại ông Trump. Cựu tổng thống cáo buộc những vụ truy tố này mang tính chính trị và các thành viên GOP ở Iowa rõ ràng cho thấy họ đồng tình với lập luận này.

Một số nhà quan sát tin, cuộc bầu cử năm 2024 đang định hình như một cuộc trưng cầu dân ý về chính trị trong hệ thống luật pháp cũng như về ông Trump và đương kim Tổng thống Joe Biden của đảng Dân chủ.

Trong khi các đối thủ chính cùng đảng GOP của ông Trump (ngoại trừ cựu Thống đốc bang New Jersey Chris Christie, người đã bỏ cuộc đua vào tuần trước) thích đề cập về hầu hết những thứ khác, cựu lãnh đạo Nhà Trắng chưa bao giờ ngần ngại thảo luận về những rắc rối pháp lý của bản thân trong chiến dịch vận động tranh cử. Các cử tri, bắt đầu từ các thành viên GOP ở Iowa, hiện bày tỏ quan điểm của họ về những điều đó.

Vì Iowa là một “bang đỏ” vững chắc, ám chỉ phe Cộng hòa luôn thắng phe Dân chủ tại đây, nên những gì xảy ra trong bầu cử sơ bộ ở bang này có thể hé lộ kết quả họp kín của GOP tại hầu hết các bang đỏ khác.

Thật khó để nghĩ ra nơi nào ông DeSantis, chính khách được coi là đối thủ GOP lớn nhất của ông Trump, có thể làm tốt hơn Iowa. Đây là bang Thượng nghị sĩ Ted Cruz từng chiến thắng vào năm 2016, mặc dù chỉ hơn ông Trump 3 điểm lúc đó.

Chiến dịch vận động tranh cử của ông DeSantis và các đồng minh bên ngoài đã chi 35 triệu USD cho bang này từ ngày 1/1/2023 – 12/1/2024. Ngược lại, phía ông Trump chỉ chi 18,3 triệu USD. Tuy nhiên, ngay cả với lợi thế chi tiêu gần như gấp đôi so với cựu tổng thống, Thống đốc bang Florida cũng không thể vượt qua thách thức.

Một dấu hiệu trước bỏ phiếu sơ bộ cho thấy có rất ít sự bất đồng trong nội bộ GOP về việc đề cử ông Trump đại diện đảng đấu “chung kết” vào Nhà Trắng năm nay là việc nhiều chính khách có ảnh hưởng trong đảng, từ Thống đốc bang Bắc Dakota và cũng là cựu ứng viên tổng thống năm 2024 Doug Burgum đến các Thượng nghị sĩ Mike Lee và Marco Rubio đều công khai ủng hộ ông Trump.

Ông DeSantis đã có một năm để thuyết phục các quan chức cũng như cử tri của đảng, nhưng kết quả bầu cử sơ bộ ở Iowa có thể ám chỉ ông rốt cuộc không thành công.

Chiến dịch vận động tranh cử của bà Haley và những nhà tài trợ giàu có thậm chí còn chi tiêu ở Iowa nhiều hơn nhóm của ông DeSantis, lên tới 37 triệu USD tính đến ngày 12/1. Song, khoản đầu tư khổng lồ đó dường như đang giúp nữ ứng viên này có được sự ủng hộ từ những cử tri không thuộc GOP. Theo một cuộc khảo sát của Des Moines Register/NBC News/Mediacom, các cử tri độc lập và các cử tri thuộc đảng Dân chủ chiếm tới 50% số người ủng hộ của cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc.

Hy vọng của bà Haley về một màn thể hiện mạnh mẽ trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire vào ngày 23/1 dựa vào khả năng bỏ phiếu chéo đáng kể của những cử tri bên ngoài GOP. Tuy nhiên, giới phân tích chỉ ra rằng, mặc dù chiến lược đó, nếu thành công, có thể giúp chiến dịch tranh cử của bà tiếp tục cho đến khi bang Nam Carolina quê hương của bà bỏ phiếu vào ngày 24/2, đây không phải là con đường khả thi để giành được chiếc vé đại diện GOP. Iowa đã sát hạch sự ủng hộ của các thành viên trong đảng dành cho bà Haley và nhận thấy chiến lược ấy không còn hiệu quả.

DeSantis và Haley là những ứng viên tổng thống có nguồn tài chính dồi dào và giàu kinh nghiệm chính trị. Tuy nhiên, thất bại của họ ở Iowa có thể báo hiệu ngay cả các đối thủ mạnh cũng khó có khả năng đánh bại ông Trump.