Ông Trump đe dọa giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama

Hoàng Anh04:56 23/12/2024

Ngày 21/12, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã cảnh báo rằng Mỹ có thể giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama nếu Panama không tôn trọng các điều khoản của hiệp ước năm 1977.

Ông Donald Trump với đe dọa giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Tuyên bố này được đưa ra trong hai bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, nơi ông Trump cáo buộc Panama áp đặt mức phí quá cao đối với tàu thuyền Mỹ khi sử dụng tuyến đường thủy quan trọng này.

Ông Trump cho rằng hiệp ước chuyển giao quyền kiểm soát Kênh đào Panama cũng bao gồm quyền cho Mỹ lấy lại nó nếu các nguyên tắc pháp lý và thỏa thuận không được đảm bảo. Ông nhấn mạnh rằng việc không tuân thủ các điều khoản này sẽ buộc Mỹ phải hành động và lấy lại Kênh đào Panama để đảm bảo quyền lợi của mình.

Video đang HOT

Tuy nhiên, lý do cụ thể khiến ông Trump đưa ra phát biểu này vẫn chưa được làm rõ. Mặc dù Trung Quốc đã gia tăng đáng kể sự hiện diện tại khu vực Mỹ Latinh trong hai thập kỷ qua, bên cạnh đó, việc một công ty có trụ sở tại Hong Kong đang quản lý hai cảng nằm ở hai đầu Kênh đào Panama, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy Trung Quốc trực tiếp tham gia vào việc quản lý hoặc kiểm soát hoạt động của tuyến đường thủy chiến lược này.

Kênh đào Panama có mối liên hệ chặt chẽ với Mỹ từ năm 1903, khi hai nước ký kết hiệp ước cho phép Mỹ xây dựng tuyến đường thủy chiến lược nối liền Thái Bình Dương và Đại Tây Dương. Đổi lại, Mỹ được quyền kiểm soát khu vực xung quanh kênh đào và cam kết duy trì tính trung lập của tuyến đường này nhằm bảo đảm sự thông thương quốc tế. Tuy nhiên, những tranh cãi kéo dài suốt nhiều thập kỷ về quyền kiểm soát đã thúc đẩy chính quyền Tổng thống Jimmy Carter ký hai hiệp ước vào năm 1977. Các hiệp ước này đặt ra lộ trình chuyển giao quyền kiểm soát Kênh đào Panama cho chính phủ Panama – một tiến trình được hoàn tất vào năm 1999 – chính thức khép lại thời kỳ quản lý trực tiếp của Mỹ đối với tuyến đường thủy mang tầm quan trọng toàn cầu này.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng Mỹ không có cơ sở pháp lý rõ ràng để giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama, nhất là khi các điều khoản trong hiệp ước năm 1977 đã trao quyền quản lý toàn diện Kênh đào Panama cho Panama. Vì vậy, những tuyên bố mới đấy của ông Trump – dù thu hút sự chú ý – khó có thể tạo ra bất kỳ thay đổi thực tế nào đối với quyền kiểm soát tuyến đường thủy chiến lược này.

Cơ quan quản lý kênh đào Panama có thể thất thu tới 800 triệu USD do thiếu nước

Ngày 18/1, Cơ quan Quản lý Kênh đào Panama (ACP) dự báo nguồn thu từ kênh đào này sẽ giảm tới 800 triệu USD trong tài khóa 2024 trong bối cảnh tuyến đường thủy quan trọng hàng đầu thế giới này đang phải áp dụng lệnh giới hạn tàu thuyền qua lại do tình trạng hạn hán kéo dài khiến lượng nước lưu thông trong kênh đào thấp dưới mức cho phép.

Tàu thuyền di chuyển qua Kênh đào Panama tại Pedro Miguel. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ Latinh, phát biểu trước báo giới cùng ngày, Giám đốc ACP Ricaurte Vásquez cho biết tình trạng thiếu nước vì hạn hán kéo dài buộc cơ quan này phải giảm lượng tàu thuyền được phép lưu thông qua kênh từ 39 xuống 24 tàu thuyền/ngày, khiến tổng cộng 160 tàu đang bị ùn tắc ở hai đầu kênh đào chờ được đi qua. Tuy nhiên, khoản thiệt hại trên lại được bù đắp bằng nguồn thu 200-300 triệu USD từ các dịch vụ hàng hải khác hay những cuộc đấu giá chỗ xếp hàng qua tuyến đường thủy này.

Năm 2023, dù ACP áp dụng biện pháp hạn chế lưu lượng tàu qua kênh, nguồn thu tại đây vẫn đạt hơn 2,54 tỷ USD. Trong điều kiện bình thường, lượng hàng hóa qua kênh đạt khoảng 500-510 triệu tấn mỗi năm. Để tránh phải chờ đợi và những khó khăn về dịch vụ vận chuyển hàng hóa qua kênh, một số công ty vận tải biển đã chọn các tuyến đường khác để đi. Quan chức của ACP cảnh báo tình trạng thiếu mưa tại quốc gia Trung Mỹ này ít nhất cho đến tháng 4 tới do mùa khô đã chính thức bắt đầu vào ngày 2/12. Dù vậy, ông Vásquez khẳng định lượng nước ở kênh đào Panama vẫn đảm bảo việc lưu thông của 20-24 tàu mỗi ngày.

Trước đó, Giám đốc Công ty quản lý Quỹ đầu tư Franklin Templeton của Mỹ tại Mexico Luis Gonzalí cho biết tình trạng tắc nghẽn tại hai tuyến đường biển xuyên lục địa là kênh đào Suez và kênh đào Panama khiến giá cước vận tải đường biển tăng 60,8% trong những tuần qua. Theo đánh giá của doanh nghiệp này, cước vận tải mỗi container 40 feet đã tăng từ 1.160 USD lên 2.670 USD trong giai đoạn từ 21/12/2023 đến 4/1/2024.

Trong khi đó, ông Víctor Ceja, chuyên gia kinh tế Sàn Chứng khoán Mexico (Valmex) đã đưa ra cảnh báo rủi ro tiềm ẩn về địa chính trị và tình trạng lạm phát tăng trước sự gia tăng cước vận tải hàng hóa đường biển trong thời gian gần đây.

Trước đó, hồi tháng 10/2023, ACP cho biết Chính phủ nước này đang tìm kiếm nguồn cung cấp nước mới cho kênh đào Panama trong bối cảnh tuyến đường thủy này đang trải qua cuộc khủng hoảng nguồn nước lớn nhất từ trước đến nay do biến đổi khí hậu. Nhà chức trách nước này đang nghiên cứu phương án xây dựng một đập nước trên sông Indio nằm ở phía Tây kênh đào. Nước từ con đập này sẽ bổ sung cho Gatun - hồ nhân tạo có diện tích khổng lồ không chỉ cung cấp nước cho kênh đào mà còn cho 50% dân số của quốc gia 4,2 triệu dân này.

Khánh thành từ năm 1914, kênh đào Panama là tuyến đường thủy nhân tạo dài 82km nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương. Kênh đào này có vai trò quan trọng đối với việc vận chuyển hàng hóa tiêu dùng từ châu Á đến châu Mỹ, với lượng container qua đây chiếm khoảng 40% tổng lượng container vận chuyển từ Đông Bắc Á đến Bờ Đông của Mỹ. Việc di chuyển qua kênh đào này cũng giúp tiết kiệm thời gian cho các hoạt động thông thương từ Mỹ đến châu Á.

Theo các công ty hàng hải và giới chuyên gia, trong thời gian gần đây, các biện pháp hạn chế tại Kênh đào Panama - tuyến đường chiếm 6% khối lượng vận tải biển quốc tế - có thể làm gia tăng sức ép đối với giá cả hàng hóa do những đình trệ trong lưu thông làm tăng các khoản phụ phí vận tải. Hiện hơn 100 tàu container đang mắc kẹt ở Thái Bình Dương và biển Caribe để chờ đến lượt qua kênh đào.
Kể từ khi đưa vào hoạt động năm 1914, nguyên lý hoạt động của kênh đào Panama không có gì thay đổi. Hai hồ nhân tạo Gatun và Alajuela đóng vai trò điều tiết lưu lượng nước chảy qua kênh đào để giúp tàu thuyền đi qua những khu vực có độ cao khác nhau. Ước tính, mỗi con tàu đi qua kênh đào Panama cần trung bình 735 tấn nước ngọt, trong đó đa số sẽ chảy ra biển.

Tai nạn lật thuyền nghiêm trọng ở Cameroon và Nigeria Ngày 29/11, giới chức Cameroon cho biết ít nhất 18 người đã thiệt mạng trong vụ lật thuyền chở khách ở vùng Viễn Bắc của nước này. Vụ tai nạn xảy ra vào ngày 28/11 trên tuyến đường thủy kết nối với huyện đảo Darak ở lưu vực Hồ Chad, gần biên giới với CH Chad. Đợt lũ lụt kéo dài từ tháng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Lý do Hong Kong không thiệt hại nặng trước sức gió 195km/h của bão Ragasa00:43

Tổng thống Vladimir Putin mặc quân phục, thị sát thao trường tập trận03:27

Bên trong hang ổ lừa đảo trực tuyến ở Campuchia qua lời kể người trong cuộc06:39

Venezuela điều tàu chiến, máy bay tập trận rầm rộ giữa căng thẳng08:15

Bộ trưởng Israel hứa hẹn có 'sốt bất động sản' ở Gaza sau chiến sự08:11

Nhật Bản lần đầu đưa chiến đấu cơ đến châu Âu, Canada08:02

Thượng viện Mỹ phê duyệt loạt 48 đề cử nhân sự của ông Trump08:37

Ông Kim Jong-un thị sát thử nghiệm UAV, chỉ đạo phát triển AI08:13

Ông Trump từ chối duyệt gói viện trợ quân sự hơn 400 triệu USD cho Đài Loan?08:23

Trực thăng Black Hawk chở theo 4 binh sĩ rơi gần căn cứ Mỹ09:12

Thái Lan sắp đóng cửa biên giới vô thời hạn với Campuchia?09:23

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tổng thống Donald Trump gửi thông điệp cứng rắn tới Nga

16:36:10 01/10/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ sự thất vọng về Nga liên quan tới cuộc xung đột ở Ukraine và cảnh báo Moscow về sức mạnh tàu ngầm.

Động đất 6,9 độ rung chuyển Philippines, 13 người chết

16:33:22 01/10/2025

Ít nhất 13 người thiệt mạng và một số người bị thương sau khi một trận động đất mạnh 6,9 độ xảy ra tại miền Trung Philippines vào tối 30/9.

Lầu Năm Góc: Mỹ phải chuẩn bị cho chiến tranh

16:14:00 01/10/2025

Lầu Năm Góc gần đây đã hoàn thành hai đợt đánh giá chính sách quan trọng, một trong số đó là Chiến lược Quốc phòng Quốc gia mới, chuyển các ưu tiên từ Trung Quốc sang an ninh nội địa và Tây Bán cầu.

Nga phát cảnh báo khi Mỹ xem xét cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine

15:49:41 01/10/2025

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov bày tỏ sự ngạc nhiên nếu Mỹ coi Ukraine là một quốc gia có trách nhiệm để tiếp nhận tên lửa Tomahawk.

Phái đoàn Ukraine đến Mỹ thảo luận thỏa thuận sản xuất UAV

13:03:29 01/10/2025

Các quan chức quốc phòng và an ninh quốc gia Ukraine đang trên đường đến Mỹ để thảo luận chi tiết về thỏa thuận sản xuất máy bay không người lái (UAV).

Thợ lặn Ukraine nghi liên quan tới vụ phá hoại đường ống Nord Stream bị bắt

13:01:44 01/10/2025

Volodymyr Z., một thợ lặn người Ukraine bị Đức truy nã vì nghi ngờ có liên quan đến các vụ nổ đường ống Nord Stream, đã bị bắt giữ tại Ba Lan

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ không hài lòng với tướng và đô đốc bị thừa cân

12:47:46 01/10/2025

Người đứng đầu Lầu Năm Góc tiết lộ một phần chương trình nghị sự mới của ông với quân đội Mỹ, để cải tổ toàn diện các đơn vị.

Cập nhật iOS 26.0.1 để sửa hàng loạt lỗi trên iPhone

11:06:59 01/10/2025

Sáng 30/9, Apple đã phát hành bản cập nhật iOS 26.0.1 và iPadOS 26.0.1. Đây là bản nâng cấp đầu tiên được công ty tung ra để sửa lỗi hệ điều hành iOS 26 và iPadOS 26.

Mỹ xác nhận triển khai UAV hiện đại tại Hàn Quốc

06:44:35 01/10/2025

Mỹ xác nhận triển khai máy bay không người lái MQ-9 Reaper tới Hàn Quốc, đánh dấu lần đầu tiên sau vụ điều máy bay trinh sát ATHENA-R ISR tới khu vực thuộc bán đảo Triều Tiên.

Tây Ban Nha ngăn Mỹ dùng căn cứ quân sự chuyển vũ khí tới Israel

06:19:20 01/10/2025

Tây Ban Nha ngăn máy bay và tàu Mỹ chở vũ khí, đạn dược hoặc thiết bị đến Israel quá cảnh qua các căn cứ của nước này.

Lý do thế giới không dễ từ bỏ nhiên liệu hạt nhân của Nga

05:17:10 01/10/2025

Nga cung cấp gần 40% uranium làm giàu toàn cầu, tạo ra sự phụ thuộc phức tạp khiến phương Tây dù muốn cũng khó cắt đứt, bất chấp nỗ lực đa dạng hóa năng lượng.

Ấn Độ tìm lối thoát giữa áp lực thuế quan Mỹ

05:10:17 01/10/2025

New Delhi phải gấp rút xoay trục sang châu Á, mở rộng giao dịch phi đô la Mỹ và cải cách nội bộ để giảm phụ thuộc phương Tây, bảo vệ tăng trưởng kinh tế bền vững.