Ông Putin đau đầu với khoản chi 576 tỉ USD hiện đại hóa quân đội

Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov nói hôm 7.10, rằng ngân sách quốc gia sẽ không thể gánh kế hoạch hiện đại hóa quân đội trị giá 576 tỉ USD. Ông đang vận động giảm chi tiêu vào lúc cuộc cấm vận Nga của phương Tây bắt đầu có tác động.

Ông Siluanov được chỉ định làm bộ trưởng 3 năm trước, sau khi người tiền nhiệm Alexei Kudrin từ chức vì không đồng tình với kế hoạch chi quân sự hàng tỉ USD, vốn đã được Tổng thống Vladimir Putin phê duyệt.

Ông Siluanov nói chương trình quốc phòng mới nên được xem xét lại, dựa theo tình hình kinh tế đã thay đổi:

“Một chương trình quốc phòng mới sẽ phải được chuẩn bị lại từ bây giờ. Trong khung làm việc đó, chúng tôi muốn xem xét lại nguồn tài chính được chi từ ngân sách để chuyển chương trình thành hiện thực”.

Nhưng trước đó, phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin phụ trách mảng quốc phòng đã bác bỏ khả năng giảm chi tiêu quân sự. Ông nói khâu hiện đại hóa quân đội vẫn sẽ tiếp tục thực hiện theo sắc lệnh của Tổng thống Putin.

Không quân Nga sẽ được trang bị chiếc máy bay ném bom chiến lược PAK-DA

Trả lời phỏng vấn của nhật báo Kommersant, ông nói: “Ý tưởng là từ năm 2015, chúng tôi phải nâng cấp 30% khí tài quân sự và đến năm 2020 là 70%”.

Ông nói thêm: đơn đặt hàng quốc phòng không thể chuyển “mù quáng” theo ý muốn của Bộ Tài chính và “Bản thân chương trình, số kinh phí được cấp không phải là vấn đề phải xem xét lại”.

Nhưng nhà phân tích quốc phòng Konovalov nói: Dù vẫn mãi tiếp tục tung hết nỗ lực cho việc hiện đại hóa không quân, lực lượng tàu ngầm hoặc công nghệ không gian, vẫn có những khoản khác cần phải giảm chi.

“Phải tìm được sự đồng thuận. Kế hoạch ban đầu đã không tính đến những biến động của thị trường tài chính. Một số dự án ra đời vội vàng, một số dự án khác thậm chí được mở chỉ để lấy lòng dân chúng”.

Chương trình hiện đại hóa quân đội trong 10 năm đã được lập trước cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012, khi mà ông Putin sau 4 năm làm Thủ tướng (2008-2012) đã trở lại chức vụ tổng thống. Ông đã làm tổng thống Nga từ năm 2000-2008.

Lời ông Siluanov cho thấy sự bất đồng ý kiến trong chính phủ Nga về vấn đề kế hoạch hiện đại hóa quân đội, vốn đã nóng dần trong vài tháng qua, đòi hỏi ông Putin phải tự quyết định.

Lời bình luận này có thể chỉ ra rằng ông Putin đang dọn đường để hoãn hoặc giảm vài khoản chi quốc phòng. Trong kế hoạch ban đầu của ông, khoản chi này được dự toán sẽ là 23.000 tỉ rúp (576 tỉ USD) trong 10 năm đến 2020, để nâng cấp 70% khí tài quân sự.

“Từ khi các quyết định cuối cùng đều từ Điện Kremlin, quyết định về sự thay đổi chương trình này sẽ do Điện Kremlin thực hiện và phe phản đối đề xuất của Bộ Tài chính sẽ phải tuân thủ”, theo lời nhà phân tích quốc phòng Ivan Konovalov, chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu khuynh hướng chiến lược (Moscow).

Khi chương trình tái nâng cấp quân đội Nga cùng số khí tài cũ kỹ được đề xuất lần đầu tiên năm 2011, chính phủ Nga từng kỳ vọng mức tăng trưởng GDP 6% trong suốt 10 năm.

Nhưng nền kinh tế Nga năm nay khá lắm chỉ có thể đạt mức tăng trưởng 0,5% và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cùng Ngân hàng Thế giới (WB) đều dự báo sẽ có suy thoái trong hai năm tới.

Ông Siluanov nói: “Khi chúng tôi thông qua chương trình quốc phòng, dự báo cho nền kinh tế và nguồn thu ngân sách hoàn toàn khác. Ngay bây giờ, chúng tôi không thể gánh khoản chi đó”.

Theo Reuters, việc phương Tây cấm vận Nga (với lý do can thiệp quân sự vào cuộc khủng hoảng Ukraine) đã tác động xấu đến sức tăng trưởng kinh tế của Nga, làm suy yếu giá trị đồng rúp, cô lập thị trường Nga khỏi nguồn vốn nước ngoài.

Cùng với lĩnh vực tài chính và dầu khí, công nghệ quốc phòng Nga cũng lọt vào danh sách bị cấm vận, vốn cấm một số công ty không được vay tiền từ thị trường vốn phương Tây và cấm bán công nghệ nhạy cảm cho 9 công ty quốc phòng Nga.

Theo dữ liệu của Viện nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm(SIPRI), mức chi quân sự của Mỹ giảm trong năm ngoái, nhưng của Nga tăng và lần đầu tiên qua mặt Mỹ (kể từ năm 2003) đạt 4,1% GDP.

Từ năm 2004 đến 2014, Nga tăng gấp đôi khoản chi quân sự, theo ngân sách mới thông qua, khoản này sẽ còn tăng từ 17,6% tổng khoản chi năm nay lên 20,8%, hoặc 3,36 ngàn tỉ rúp (84,19 tỉ USD) vào năm 2017.

Nhưng trong ngân sách mới – vốn dự báo mức thâm thủng không quá 0,6% GDP trong 3 năm tới – dựa vào giá dầu 100 USD/thùng. Vào ngày 7.10, giá dầu Urals (thương hiệu chính của Nga) khoảng 90 USD/thùng.

Nguồn thu từ dầu khí chiếm gần một nửa trong tổng nguồn thu của chính phủ Nga.

Việc giá dầu giảm là một trong những yếu tố chính khiến đồng rúp mất giá so với đồng USD.

Theo cựu Bộ trưởng Tài chính Kudrin, việc Nga bị cấm vận đã làm giảm sức tăng trưởng kinh tế khoảng 1% điểm trong năm nay.

Và các nhà kinh tế học cho rằng việc nguồn vốn rút nhanh khỏi Nga cùng hoạt động đầu tư giảm sẽ cản trở sức tăng trưởng kinh tế Nga trong nhiều năm tới.

Ngân hàng trung ương Nga và Bộ Tài chính đã phải tính đến kịch bản nghiêm trọng, khiến các cơ chế tài chính – tiền tệ phải vào cuộc hỗ trợ nền kinh tế và tiền tệ, nếu như giá dầu còn rớt xuống mức 60 USD/thùng.

Ngày 6.10, ông Putin đã ký phê duyệt một luật, cho phép chính phủ lần đầu tiên có quyền sử dụng Quỹ dự trữ (từ tiền bán dầu khí) từ năm 2015. Quỹ này đang có 90 tỉ USD, được lập sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Theo Một Thế Giới