Ông Joe Biden sẽ giải mật vụ sát hại nhà báo Khashoggi

Chính quyền của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ giải mật thông tin tình báo về vụ các quan chức Saudi Arabia chủ mưu sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.

Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman (bên trái) và nhà báo Jamal Khashoggi xuất hiện trong một phân cảnh của bộ phim tài liệu “The Dissident”. Ảnh: AP

Tờ Guardian cho hay tình tiết trên do bà Avril Haines – người được ông Biden đề cử làm Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia (CIA) – tiết lộ hôm 19/1. Quyết định dường như là tín hiệu cho thấy Mỹ có thể chính thức quy trách nhiệm về cái chết của ông Khashoggi cho Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman.

Nhà báo Khashoggi sống tại Mỹ và làm việc cho tờ Washington Post. Ông thường viết những bài lên án Thái tử Saudi Arabia. Ông bị sát hại khi tới Lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul ngày 2/10/2018 để xin giấy tờ chuẩn bị kết hôn với một phụ nữ Thổ Nhĩ Kỳ. Chính quyền Ankara tiến hành cuộc điều tra riêng rẽ về vụ việc sau khi không đồng tình với những lý giải từ phía chính quyền Saudi Arabia về vụ án này.

Trong khi truyền thông rò rỉ thông tin cộng đồng tình báo Mỹ đã xác định với mức độ tin cậy từ trung bình đến cao rằng Thái tử Mohammed là người ra lệnh sát hại ông Khashoggi, những cáo buộc trên vẫn chưa từng được công bố chính thức. Thái tử Mohammed luôn bác bỏ cáo buộc chỉ đạo vụ giết người.

Trả lời phỏng vấn trong chương trình “60 phút” phát sóng ngày 29/9, Thái tử Bin Salman nói rằng ông nhận trách nhiệm về vụ việc với tư cách là nhà lãnh đạo Saudi Arabia, đặc biệt là khi vụ sát hại lại do các cá nhân làm việc cho Chính phủ Saudi Arabia thực hiện. Tuy nhiên, ông nêu rõ những cáo buộc rằng chính ông ra lệnh thực hiện vụ sát hại nhà báo Khashoggi là hoàn toàn không đúng.

Kể từ đó đến nay, hôn thê của ông Khashoggi là cô Hatice Cengiz cùng các nhà hoạt động nhân quyền khác đã kêu gọi ông Biden công bố báo cáo tuyệt mật về vụ giết người. Họ tuyên bố hành động trên sẽ là bước đầu tiên để tìm kiếm trách nhiệm giải trình.

Tháng 9/2020, truyền thông Saudi Arabia đưa tin Tòa án Hình sự Riyadh đã tuyên phạt từ 7 đến 20 năm tù đối với 8 đối tượng liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Trước đó, một phiên xử kín tại Saudia Arabia kết thúc tháng 12/2019 với 5 đối tượng bị kết án tử hình. Các cựu trợ lí của Thái tử Mohammed bin Salman là Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Saudi Arabia, Ahmed al-Assiri và Cố vấn truyền thông Saud al-Qahtani được miễn tội.

Là một trong những người ủng hộ thẳng thắn nhất cho việc tìm công lý trong vụ sát hại ông Khashogfi, bà Agnès Callamard cũng ca ngợi động thái giải mật trên.

Nữ báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc về các vụ giết người ngoại tụng cho rằng thông tin này sẽ cung cấp mảnh ghép còn thiếu thiết yếu trong vụ hành quyết ông Jamal Khashoggi. Bà hy vọng những thông tin khác cũng sẽ được đưa ra ánh sáng, chẳng hạn như bất kỳ tình tiết mới nào về nơi giấu thi thể của nhà báo Khashoggi.

Việc công bố báo cáo tình báo về cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi cũng sẽ đặt ra một loạt câu hỏi mới cho cả chính quyền Mỹ và Saudi Arabia. “Nếu tài liệu chỉ ra Thái tử Salman chịu trách nhiệm trong vụ giết người, nó sẽ đặt ra câu hỏi rằng ông Biden sẽ làm gì để buộc nhân vật này phải chịu trách nhiệm?”, ông Bruce Riedel, cựu chuyên gia phân tích tại CIA và là giám đốc Viện Brookings, nhận xét.

Trong chiến dịch tranh cử năm 2020, chính trị gia đảng Dân chủ Joe Biden đã tấn công gay gắt nhằm vào Thái tử Saudi Arabia. Dự kiến, chính quyền của ông Biden sẽ tìm cách hạn chế bán vũ khí cho Riyadh cũng như sử dụng biện pháp trừng phạt tài chính.