Ông Hải nói “về rừng U Minh sống”: U minh có nghĩa là gì?

Trong phát ngôn của ông Hải, không có cơ sở nào để đoan chắc, quả quyết rằng từ “u minh” là danh từ riêng chỉ huyện U Minh, tỉnh Cà Mau, cần phải viết hoa theo quy định của chính tả tiếng Việt.

Độc giả Đỗ Thành Dương, Giảng viên Trường Dự bị Đại học dân tộc Trung ương Nha Trang (Khánh Hòa) đã có những phân tích về chữ “u minh” trong phát ngôn của Đoàn Ngọc Hải mới đây. VietNamNet đăng tải ý kiến.

Sau phát ngôn của ông Đoàn Ngọc Hải, Phó chủ tịch UBND quận 1, TP.HCM có đoạn “về rừng u minh sống”, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau có công văn đề nghị nói lại cho rõ để định hướng dư luận.

Ông Đoàn Ngọc Hải trong một lần xuống đường chấn chỉnh trật tự vỉa hè

Theo đó, Ban Tuyên giáo có văn bản đề nghị ông Đoàn Ngọc Hải phản hồi phát ngôn gây xôn xao dư luận trong quá trình đi kiểm tra chấn chỉnh tình trạng lấn chiếm vỉa hè.

Văn bản nêu rõ: “Khi giải thích với một tài xế lái xe vi phạm trên đường Võ Văn Kiệt (quận 1) vào ngày 21/9 vừa qua, ông Đoàn Ngọc Hải có nói: “Mình sống ở quận 1 là phải biết luật, chấp hành luật, còn không thì về rừng U Minh sống”.

Ngay sau khi phát ngôn này được báo chí đăng tải, đã có nhiều ý kiến trái chiều dẫn đến gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến người dân Cà Mau nói chung, người dân U Minh nói riêng…”.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau đề nghị ông Đoàn Ngọc Hải xác định nội dung cuộc trao đổi, đồng thời cho ý kiến về vấn đề này, gửi về bằng văn bản trong thời gian sớm nhất, để Ban định hướng dư luận xã hội.

“U minh” có nghĩa là gì?

Trong từ vựng tiếng Việt, có hai từ “u minh” – một danh từ và một tính từ; trong đó tính từ “u minh” là một từ nhiều nghĩa và trong các nghĩa đó có một nghĩa là: “Tối tăm, mờ mịt, không hiểu gì. Ví dụ nói: Đầu óc u minh.” [Đại từ điển tiếng Việt, 1998, trang 1.772].

Trong phát ngôn của ông Hải, không có cơ sở nào để đoan chắc, quả quyết rằng từ “u minh” là danh từ riêng chỉ huyện U Minh, tỉnh Cà Mau, cần phải viết hoa theo quy định của chính tả tiếng Việt.

Từ ngôn ngữ nói chuyển thành ký tự ngôn ngữ viết trong trường hợp này, hoàn toàn có thể hiểu từ “u minh” ở đây là một tính từ, không nhằm ám chỉ đến bất cứ một địa danh nào trên đất nước ta cả.

Rừng U Minh nào?

Giả sử câu nói trên được ghi lại với từ “U Minh” viết hoa, là danh từ riêng “về rừng U Minh sống”, thì chúng ta cần xem xét lại một cách thấu đáo: “rừng U Minh” ở đây là rừng U Minh nào? Ông Hải không hề nêu đích danh “rừng của huyện U Minh, tỉnh Cà Mau”.

Trong chương trình văn học lớp 10 hiện hành, có dạy bài “Sử thi Đăm Săn”, trong đoạn trích “Đi bắt Nữ thần Mặt Trời” có nhắc đến “rừng U Minh” (xem ảnh)

Thậm chí văn bản sách còn nêu “rừng U Minh đen như mực”, thì rừng U Minh này có phải ở Cà Mau không? Câu nói trên có làm tổn thương người dân ở huyện U Minh không? Tại sao Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau không yêu cầu nhà xuất bản, dịch giả phản hồi để “định hướng dư luận”?

Vậy trên cơ sở nào mà Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau quả quyết rằng cụm từ “rừng U Minh” hoàn toàn mang tính phiếm chỉ trong câu nói của ông Hải là nhằm nói về rừng của “huyện U Minh, tỉnh Cà Mau”?

Vậy rõ ràng, dù tổ hợp từ trong phát ngôn của ông Hải là “rừng u minh” hay “rừng U Minh” gì thì nó cũng không liên quan gì đến cái địa danh huyện U Minh của tỉnh Cà Mau, mà đó chỉ là một ẩn dụ nhằm chỉ những người không biết tôn trọng, không chấp hành luật lệ văn minh, cố tình không hiểu biết, thì nên về chỗ tăm tối mà sống.

Tất nhiên, công bằng mà nói, câu nói trên cũng hơi cực đoan, xuất phát từ tình huống nóng giận, bực bội với hành vi vi phạm cố ý, tái phạm nhiều lần, ngoan cố chống đối v.v. mà đời người cũng không dễ tránh khỏi. Và tôi tin chắc rằng bản thân ông Hải cũng đã kịp rút kinh nghiệm, không bao giờ lặp lại cách nói như thế.

Cuối cùng, tôi nhận thấy rằng, trong vụ việc trên, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau đã quá nhạy cảm, nóng vội và võ đoán trong việc yêu cầu ông Hải giải trình, phản hồi; cần phải thu hồi ngay văn bản yêu cầu nói trên và sâu sắc rút kinh nghiệm.

Còn về phần ông Hải, ngoài việc rút kinh nghiệm về cách nói, câu nói, ông không cần phải giải trình, phản hồi gì với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau cả. Chúng tôi – người dân cả nước – đang hướng về thành phố mang tên Bác, đang quan tâm theo dõi việc làm tốt đẹp của ông.

Chúc ông luôn mạnh khỏe để tiếp tục thi hành phận sự và mong hoạt động lập lại trật tự xã hội, lấy lại vỉa hè cho người đi bộ sớm lan rộng thành phong trào trên cả nước, hướng tới một đất nước Việt Nam văn minh, hiện đại trong thời gian tới.

Liên quan đến vụ việc, ngày 28/9, ông Huỳnh Thanh Hải – Bí thư Quận ủy quận 1 (TP.HCM) cho biết, đã gửi thư xin lỗi Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cà Mau và Huyện ủy U Minh về phát ngôn lỡ lời của ông Đoàn Ngọc Hải.”Trước hết, với trách nhiệm của người đứng đầu, Thường trực Quận ủy quận 1 thành thật xin lỗi các đồng chí; nhất là huyện U Minh, đơn vị kết nghĩa với quận 1″ – thư xin lỗi nêu rõ.”Đây là một sự việc đáng tiếc. Phát biểu mà báo chí đăng tải là có thật, là sự lỡ lời, không xuất phát từ suy nghĩ của đồng chí Đoàn Ngọc Hải hoặc tập thể quận 1 chúng tôi về bất kỳ so sánh, đánh giá nào có tính địa phương bạn. Đó là một lời nói bột phát trong lúc nóng nảy nhất thời giữa cá nhân người thực thi công vụ với cá nhân người vi phạm, tuy nhiên có thể gây ngộ nhận. Chúng tôi đã nghiêm túc rút kinh nghiệm; mong các đồng chí chia sẻ bỏ qua”- tâm thư nêu.Ông Đoàn Ngọc Hải cũng đã có thư hồi đáp. Theo ông Hải, xuất phát từ đáy lòng ông, từng câu chữ, nội hàm và bối cảnh không có ý nào liên quan hay ám chỉ, xúc phạm đến người dân U Minh.”Tôi xin nhắc lại câu nói này phải được hiểu đúng và đặt trong bối cảnh thời điểm đó. Việc trích dẫn, diễn giải theo hướng không đúng đắn, không hiểu rõ sự việc là của một số ít người, tôi không muốn nhắc lại vấn đề này nữa”- ông Hải viết trong thư phản hồi.

Theo Đỗ Thành Dương (VNN)